Corte berispinge. Vande leere Calvini vande voorsienigheyt Godes

[fol. ccc lxiiv]

Corte berispinge. Vande Leere Calvini vande voorsienigheyt Godes.

Gheschreven (so Calvijn ende Besa seggen) door Sebastiaen Castellion ende by den selven Calvijn genaemt valsche beschuldiginghen eens boeves, mette welcke hy heeft bestaen met hate ende nijt te beladen de leere Iohan Calvini vande ver-holen voorsienigheyt Gods.

Vertaelt door D.V. Coornhert.

Aen den onpartydigen Leser.

HOe nodigh (Lieve Leser) by Calvijn ende Besam ter saligheyt is gheacht, die kennisse vande eeuwighe Predestinatie Godes, betuygen heure beyder boecken tot vele plaetsen, ende namentlijck die titule eens boecx Bese, daer hyse noemt het eenighe fundament onser saligheydt. Hoe diepe sy oock beyde met haer menschelijck vernuft ghewadet hebben inden grondeloosen Zee deser saken, die sy selve noemen verholen ende onbegrijpelijck te wesen, betuygen mede der voornoemder Leeraren beyder schriften overvloedelijck. Maer dat sy beyde in dese sake gheicariseert hebben, betuygen mede naecktelijc veele grove ende lelijcke ongheschicktheyden niet alleen nootlijc uyt haer woorden volgende, maer met naeckte woorden bottelijck by hem beyden uytgesproken wesende, so ick niet alleen slechtelijc gheseyt, maer crachtelijc bewesen hebbe in mijne boecxkens vande toelatinghe Godes over thien jaren by my in druc gegeven, sulcx dat ooc sulcke heure beyder leere vande Predestinatie velen grootelijc mishaecht, ooc luyden wesende vade religie diemen naemt gereformeert. Die heeft ooc seer mishaecht den schrijver van dit naervolgende geschriftgen, twelc sy segghen te zijn gheweest Sebastiaen Castellio, welc schriftgen ic niet en hebbe moghen laten in Nederlantsche tale ghemeen te maken, of moghelijc die selve leere u lieve Leser, ooc soo mocht mishagen dat ghy die of vermijden of verlaten mochte immers dat ghy mocht het al te diep ondersoec deser saken, met derghelijcke anderen ter zijden stellen, den eersten trap ter saligheyt naspeuren, u self verlaten, Christum na volgen, in zijn licht wanderen daer inne het lichte Godes sien, ende 't gunt u ter saligheyt nodich is verstaen. Doch hope ic u Leser laets my die Heere toe ter eerster gelegentheyt ooc te laten int Nederlans sien, 't gene hier op dit gheschriftgen gheantwoordt is gheweest, daer suldy dan

[fol. ccc lxiiir]

selve mogen lesen meer andere grove ende sware verwerringhen deser twee Leraren in desen te verde zijnde ghetreden, soo menichvuldich wesende, dat onmogelijc was alle die selve in dit corte schriftjen vervatet te werden. Ten eynde ghy u so sachtelijc als voorsichtelijc aen een anders verderflijcke curieusheydt spiegelende u daer voor wachten moocht, ende met ootmoediger onderdanigheyt gehoorsamen dese Godlijcke vermaningen: wilt niet hoogh wijs zijn maer vreest. Die een ondersoecker is der Majesteyts sal vande glorie verdruct worden, en wilt niet wyser zijn dan 't nodigh is. Niemant en ghevoele boven het gene hy behoort te ghevoelen, maer dat zijn gevoelen sy ter matigheyt. Met meer andere alsodanige heylsame ende salighe vermaningen des Heeren, op dat ghy also verlatende onnodige saken die al geweten zijnde veeleer den mensche hovaerdiger dan beter maken: u corte ende diere tydt mocht besteden tot dinghen meer tot goet worden dan tot hoochweten streckende. Dit gonne God de Vader ende gever alder goeder gaven door onsen Heere Iesum Christum u allen ende oock mede my.

V. alderdienstwillige D.V. Coornhert.

DYne leringe Iohan Calvijn, die daer zijt by na de vermaerste man ter werelt, heeft ongetwyfelt veele goetgonstigen: maer die selve heeft oock mede vele wedersprekers. Ick wensche datter sy maer een leeringhe, gheliick daer maer een waerheyt is, ende dat sy die altesamen toestemden so dat mochte zijn: Daeromme hebbe ick dat moeten familierlic vermanen vande saecken die tegen dyne leringe dickmael geseyt worden: ten eynde soo dat die valsch zijn du die wederleggen, ende ons die wederlegginge senden soutste: op dat wy tegen sodanigen daer mede bestaen souden mogen, maer dat du die soutste doen met sodanige redenen, datse vanden volcke verstaen mogen worden.

Want daer zijn vele saecken, inde welcke vele met dy oneens zijn. Maer ic de anderen tot op een ander tydt ter zyden stellende, sal nu met dy handelen van een stuck, te weten vande predestinatie. Want dit articule verweckt inde Kercke groote beroerten, die wy gaerne uytghebluscht sagen. Ende der wedersprekeren bewysredenen schynen inde sake sodanige te wesen, dat sy tot noch niet en hebben mogen wederleyt worden uyten boecken die du tot noch toe hebste uytgegeven.

Op dit stuck van de Predestinatie werden omher ghedragen sekere articulen getogen uyt dijne boecken, die ick hier, so dat valt sal stellen, ende sal daer voorts by stellen, 't geen sy teghen elcx pleghen te segghen, du mochtste sien, waer op du hebste te antwoorden.