Punt- en kleine mengeldichten
(1837)–S.M. Coninckx–
Auteursrechtvrij
[pagina 162]
| |
By Rudolf, grave van Saverne:
Hy was den pagie der gravin;
Zy zag hem om zyn deugd zoo gèerne.
Hy was zoo ieverig, hy had
Dóor 't vuer geloopen, wou zy dat.
Hy rigtte heel zyn hert en zinnen
Om boven al God te beminnen.
Van 't eerste zonlicht 's morgens vroeg
Zag men hem staeg zich moeite géven
Tot 's avonds als het ave sloeg:
Vóor haer alleen schéen hy te léven.
Sprak zy hem aen: spaer u, myn kind,
Dan was hem 't hert niet welgezind,
Uit vrees by mogt aen haer mishagen
Zoo hy zich niet genoeg kon plagen.
Eens riep zy 't huisgezin by een,
Dat ieder zou getuige wézen,
Hoe hy met véel aenminnighée'n
Wierd dóor haer schoonen mond geprézen,
En dat zy hem niet als een knegt
Maer als een zóon hield, en met regt:
Hare ooge vol lieftallighéden
Hing aen zyn welgevormde léden.
Hierom ontstak er in de borst
Des jagers, een der snoodste zielen
Naer 's jongelings bloed een heeten dorst;
| |
[pagina 163]
| |
Met de oogen zou hy hem vernielen.
In 't giftig hert, dóor Satans raed
Bezint hy een vervloekte daed.
‘Heer graef, sprak hy, toen zy te samen
Van 't jagen naer 't kasteel eens kwamen.
‘Heer graef, gy hebt eene éd'le vrouw
‘Geen argwaen moet uw ziel ooit raken,
‘Of dat ze ooit wankele in haer trouw,
‘Moet u by nagten niet doen waken.
‘De schaemte, de eer omgordt haer lyf;
‘Wat jonker zou aen zulk een wyf,
‘Hoe schoon hy waer, het durven wagen
‘Een wóord van liefde vóor te dragen?
Stuersch zei Rudolf: wat spréekt gy daer?
‘Wie kan zich op een wyf betrouwen
Bewégelyker als een baer?
Geen man die peinst zal daerop bouwen.
Hoe kragtig is een vleyers mond!
Maer ik steun op een vaster grond:
Wat koning zelf zou zich verkloeken
Saverne's éga te verzoeken?’
- Ha! riep toen Willem, zoo is 't regt
‘Hem te bespotten, te veragten
Verdiende zulk een dwaze knegt,
Die naer die eer zou durven tragten,
| |
[pagina 164]
| |
En op een vrouw die hem gebiedt
Wellustige oogen vallen liet.’
- Hoe! riep den graef van angst ontstéken,
‘Wat is 't? van wie komt gy my spréken?
- O ja, al zegt het ieder luid,
‘Ik zal het aen myn Heer verbergen!
Nooit zal myn tong het brengen uit
Ten ware hy 't my af kwam vergen.’
Den graef schouwt hem heel grouwzaem aen:
‘Spreek, boef, of 't is met u gedaen;
‘Wie heft naer Kunigond zyne oogen?
- Haer pagie, heer, 't is niet gelogen.
‘Hy is, dus voer hy listig voort,
‘Niet leelyk en zeer wel besnéden;
(Rudolf intusschen op dit wóord
Wierd heet en koud dóor al zyn léden)
‘Heer graef, wierd gy dan nooit gewaer
‘Dat hy slegts oogen héeft vóor haer?
‘Aen tafel slaet hy u niet gade,
‘En plant zich by uw wédergade.
‘Zie hier de versen die ik vond,
Om haer zyn minne te openbaren:
Hy hoopte, o schelmstuk! dat haer mond
Hem wéderliefde zou verklaren.’
- Hy hoopte dat! - Mevrouw te geed
| |
[pagina 165]
| |
‘Beklaegde hem en zwéeg dien gloed.
‘O! had ik nooit zyn dicht gelézen!
‘Wat hadt gy toch van hem te vreezen?
Den graef tot in de ziel ontsteld,
Is snel naer 't bosch terug-geréden,
Waer men in ovens 't yzer smelt,
Waer véle gasten forsch van léden,
Met een berookt gezigt en hand,
Staeg voedsel werpen in den brand:
De vonke spritst, de balgen blazen,
Als of men rotsen wou verglazen.
Men ziet er 't water en het vier,
In bond vereend, geweldig stréven,
En 't molenrad in ronden zwier
Dóor 't smakken van den vloed gedréven,
De werken rat'len nagt en dag,
De hamers géven slag op slag:
Het yzer moet op nieuw verweeken
En vormt zich onder hunne stréken.
Twee gasten wenkt hy aen zyn zy',
Die hebben haest zyn wil vernomen:
‘Wie morgen de eerste hier, dóor my
Tot u gezonden, aen zal komen,
En vraegt: déedt gy naer 's graefs bevel?
Dien werpt my aenstonds in die hel,
| |
[pagina 166]
| |
Waer hy in damp en asch verdwyne,
En vóor myne oog nooit wée'r verschyne.’
Fluks blaekt de onmenschelykste vreugd
Ontembaer in dier beulen herten
Als yzer hard, vóor eer noch deugd
Gevoelig, doof vóor 's naestens smerten:
Straks vullen zy, dol en verwoed,
Den ovenbuik met heeter gloed,
En wagten met een helsch verlangen,
Om 's graven offerand te ontfangen.
Schynheilig zei den jager toen:
‘Frisch op dan, wakkere gezellen,
Uw meesters wil moet gy voldoen;
Doch laet geen kindsche vrees u kwellen.’
Den graef sprak Fridolin nu aen:
‘Gy zult naer de yzerhutte gaen
‘En vragen hun die naer u wagten,
‘Of zy reeds myn gebod volbragten.
- Heer graef, uw last volvoer ik trouw,
‘'t Zal stipt en op een haer geschieden.’
Doch denkt hy, eer hy gaet: Mevrouw
Zal mogelyk my iets gebieden;
Dat wil ik zien. Hy spréekt haer aen:
‘Naer de yzerhutte moet ik gaen;
‘Maer moet ik niets vóor u verrigten?
Gy wéet, vóor u zyn al myn pligten.
| |
[pagina 167]
| |
Heel goedig en met zoeten toon
Zei hem de dame van Saverne:
‘Ik zou vóor mynen kranken zóon
‘Vandaeg een mis wel hooren gèerne;
‘Ik bid u, kind, ga naer de kerk
‘En doe vóor my dat heilig werk,
‘En bid met een ootmoedig herte
‘Dat God vermindere die smerte.
Hy gaet nu hénen blyde en ras,
Om zyn beloften uit te voeren.
Eer hy aen 't eind gekomen was
Van 't dorp, hoort hy de klokke roeren,
Die 't werkzaem volk ter aendagt riep
(Terwyl den ryken luyaerd sliep),
Om onzen Heiland, God hierboven,
In 't heilig sakrament te loven.
Zy nimmer doof aen Godes wóord,
Wee'rstaende aen zyn bermhertighéden,
Wanneer gy op uw baen het hoort.
Hy is de kerk dan in-getréden:
Hy vond ze léeg; 't was in dien tyd
Dat ieder bezig was met vlyt
In veld en huis en hof aen 't werken,
En schaers te zien was in de kerken.
Nu is hy in de sakristy
Vol iever zédig aen-gekomen,
| |
[pagina 168]
| |
‘Dat ik wat bidde hier, sprak hy,
‘Kan nimmer kwalyk zyn genomen,
't Kasuifel en het cingulum
Hangt hy den priester dienend om,
Die daer alleen stond en verlaten,
En hy bereidt de heil'ge vaten.
Als hy dit werk nu had gedaen,
En bei' de kèersen had doen branden,
Is hy den pastor vóor-gegaen,
Het misboek dragende in zyn handen:
Dan knielt hy vóor den outervoet,
En let op alles wat men doet.
Toen sanctus drymael klonk in de ooren
Liet hy de belle drymael hooren.
Wanneer den célébrant vertoont,
In bei' zyn handen hoog verhéven,
Den God die in den Hémel woont,
Ons in den schyn van brood gegéven,
Dan klingelingt hy meer en meer:
En ieder valt ter aerde née'r,
En klopt zich op de borst, aendagtig
Aanbiddend zynen Heer almagtig.
Dus voert hy alles keurig uit,
Eerbiedig in zyne oog en zéden,
Van aen 't begin tot aen 't besluit
Wel kennende al die plegtighéden.
| |
[pagina 169]
| |
Wanneer den pastor op het end
Ootmoedig naer het volk zich wendt,
Om ite, missa est te zeggen,
Dan gaet hy knielend vóor hem leggen,
Tot hy van 's priesters regte hand
Den laesten zégen héeft ontfangen.
Zoo haest er nu geen licht meer brandt,
Stapt hy naer 't bosch toe met verlangen,
Om 's graven wille te voldoen,
En t' huis te zyn nog vóor den noen:
Godvrugtig bidt hy onderwégen
Een roozenhoeiken acht of négen.
En toen hy naderend al zag
De schouw der yzerhutte rooken,
En hoorde reeds den hamerslag,
Héeft hy de knegten aen-gesproken:
‘Hebt gy gedaen naer 's graefs bevel?
- Ja, zeiden zy, 't is alles wel;
‘Den graef zal zyne dienaers loven,’
En wézen hem den gloei'nden oven.
Toen is hy naer 't kasteel gegaen,
Om 't antwóord aen den graef te géven:
Rudolf hem ziende vóor zich staen
Gansch onverlet en vol van léven,
Wéet niet of hem zyne oog bedriegt:
‘Van waer? - uit de yzerhut. - Gy liegt:
| |
[pagina 170]
| |
‘Waer zyt gy dan gewéest te voren?
‘Heer, ik ging eerst de mis nog hooren,
‘Want eer ik het kasteel verliet,
‘Voldoenende aen uw welbehagen,
‘Ging ik by haer die my gebiedt,
‘Gelyk 't myn pligt is, om te vragen,
‘Of zy geen order had vóor my:
‘Ga naer de kerk, en bid, sprak zy,
‘Dat God myn zóontje wil genézen:
‘Moest ik haer niet gehoorzaem wézen?
Den graef schrikt op die tael, en béeft;
De stem schynt in zyn mond te smooren.
‘Nu, zegt hy, welkeen antwoord héeft
Men u in de yzerhut doen hooren,
Toen gy hun vroegt naer myn bevel?’
- Ja, zeiden zy, 't is alles wel;
‘Den graef zal zyne dienaers loven,
‘En wézen my den gloei'nden oven.
- En Willem, riep den graef met schrik
‘Zaegt gy dien nergens onderwégen,
‘In 't bosch of in de hut - Neen ik:
Hy kwam my op den weg niet tégen;
‘Ik wierd hem op geen plaets gewaer.’
- Ha! zei Rudolf, het is dan waer!
‘God héeft zyn óordeel uit-gesproken,
‘En den onnoozelen gewroken!
| |
[pagina 171]
| |
Vol goedheid, zoo hy nimmer plag,
Héeft hy de pagie's hand genomen,
Haer drukkend met een zoeten lach,
En is by Kunigond gekomen.
‘Deze engel hier, uw Fridolin
‘Bevéel ik aen uw zorg en min;
‘Hoe wreed wy tégen hem ook waren,
‘By hem is God en zyne scharen.
|
|