Iets over het Surinaamsch lied. Een bijdrage tot de kennis van de folklore van de kolonie Suriname

III. Het Wientielied.

Hieronder wordt verstaan: het bezingen van alles, wat tot de geestenwereld behoort. Men onderscheidt hoogere geesten en lagere. Tot de eerste behooren o. a,: berggeesten, boschgeesten, enz.; tot de lagere rekent men de geesten van afgestorvenen, jorka's, verder bakroe's en plaaggeesten of leba's. Voorzooverre deze geesten tot het lied in eenige betrekking staan, heeft men slechts te doen met de hoogere, de z.g. goden. Deze worden gepersonificeerd door tijgers, slangen reuzenhoutluizennesten in het diepe woud, waarvan het schuim afdruipt. Boschwerkers kennen deze als de beruchte Akantamasoe. Naar den aard van den geest, onder welks beheersching hij staat, zingt dus de danser-zanger:

	Een Indiaansch Wintielied
	Een tijger Wintielied
	Een Akantamasoe Wintielied enz.

[p. 12]

Tusschen Kerstdag en Nieuwjaar en bij gelegenheid van Koninginnefeest werden vroeger en nu nog wientidans in de omstreken van Paramaribo georganiseerd

Twee mijner kennissen, de heer Q., vertegenwoordiger van zekere maatschappij, en een ander, besloten in 1898 heimelijk een wientidans bij te wonen op een der achtererven aan het Molenpad Daartoe moest Q., een Europeaan, zich onherkenbaar maken. Achter een dichtbegroeide haag lagen zij. En van daaruit zagen ze een kring van mannen en vrouwen, die onder begeleiding van de meest primitieve muziekinstrumenten en handengeklap liederen zongen, waarvan ieder strophe eindigde met: aaaaaa, eeeee of oooo. Een eentonige, vreesaanjagende melodie. De deelnemers, getatoeëerd en in veelkleurige, overwegend roode kleederdrachten, het geheel weinig geschikt, om u moed in te boezemen. En zij hebben twee dezer lieden in het vuur zien dansen, terwijl deze den volgenden dag ongedeerd bleken te zijn Ja zelfs zou een hunner met een scheermes in zijn uitgestoken tong kervingen hebben gebracht, zoodat ze bloedde, zonder dat er eenig teeken aan hem naderhand was te zien.

Het wientielied in zijn verschillende vormen is het heidensch lied bij uitnemendheid, waaruit de ruwheid straalt en dat vrees aanjaagt, ja een gevoel, dat niet onder woorden te brengen is. Geestenbezweerders en anderen bedienen zich daarvan, om booze geesten op te roepen.

[p. 13]

Hoewel de wientiedans bij wet verboden is, neemt zijn gebied helaas toe, getuige de optochten naar Livorno en Dijkveld op bepaalde tijden van het jaar. Naar men wil zijn er velen van den goeden stand, niet zelden Europeanen, die dezen heidenschen dienst bevorderen.

Zij, die werkelijk belang in de opvoeding van ons volk stellen en tot het werkelijke leven van de lagere volksklasse willen doordringen. kunnen de zooeven aangeduide optochten volgen. En zij zullen kreten van verwondering laten hooren bij het zien der zoovelen uit den netten stand. die de afgoderij in de kolonie helpen bevorderen Onwillekeurig zullen zij vragen: ‘Is dat de beschaving die gij den neger voorhoudt?’