Officia Ciceronis, leerende wat yeghelijck in allen staten behoort te doen, bescreuen int Latijn

Dat het de fonteyne is van alle bescheydenheyt, als begheerte onder redens bedwanc staet.
Het xxxix. Capit.

[fol. 39v]

De cracht der sielen ende der naturen is inden mensce tweederley. Het eene deel staet inde begheerlicheyt, die den mensche herwaerts ende derwaerts ruct oft treckt: het ander staet in redene, die den mensce leert ende verclaert, watmen doen oft laten sal. Daer wt comet, dat de redene regeert, ende de begheerlicheyt gehoorsaemt. Maer alle werc behoort vry te zijn van vermetelheyt ende van versuymelheyt: so datmen niet en doe, dan daermen goede bewijselike redene af geuen mach: twelc by na de bescrijuinge is vant officie. Daeromme moetmen benaerstighen, dat de begeerlicheyt de redene gehoorsame ende diene: so dat de begeerlicheit door gheen vermetelheyt yet wat wt haer selfs en besta, eer de redene haer dat gebiede, noch datse door lueyheyt oft traecheyt niet en versuyme, tgene haer van de redene beuolen wert: maer dat si haer van de redene beuolen wert: maer dat si haer stillekens ende gherustich houde, sonder eenige verstoringen oft beroeringen des herten te maken: waer wt sich dan alle stantuasticheyt ende bescheydenheyt openbaren ende verschijnen sal. Maer de begheerten, die hem te verre verspreyen ende wtgaen weyen, soo datse sonder van redene bedwonghen te zijn, yet begeeren, oft vlieden te doen: dese gaen sonder

[fol. 40r]

alle twijfele te verre, ende en houden geen mate: want si de gehoorsaemheyt verwerpende dan niet meer onder de redene en staen: dien si nochtans door de wet der naturen onderdanich gemaect zijn: twelc niet alleen den gemoede, maer ooc den lichame verstoort ende ontstelt. Dit machmen lichtelijc mercken aen d'aengesichten der geenre die ontsteken zijn door ongeschicte begeerte, oft door vreese versaecht, oft door eenighe onbescheyden wellust vrolijc zijn: alle der welcker ghedaente, sprake, ende ghelaet verandert werden. Wt welcke dingen (op dat ick weder tot d'officien kere) verstaen mach werden, datmen alle de begheerten inwaerts behoort te trecken ende te besatigen oft te stillen: datmen ooc scherpe achtneminge ende naersticheyt sal verwecken, op dat wy geen dinc roeckeloos, onbedachtelijc, noch versuymelijc en bestaen noch en doen. Want wy zijn vander naturen sulcx niet voortghebracht, dat wy alleen tot spelen ende boerten, maer veel meer tot ernstelike, treffelike, ende grote saken schijnen gheboren te wesen. ⁺Wy moghen oock soo wel spel ende boerte als slape ende ander natuerlijcke rust ghebruycken: maer dan eerst, als wy onse treffelijcke ende nootlijcke saken af ghedaen hebben. Soo en sal oock dese maniere van boerte oft spel nyet

+ Als de noodsruft besorcht is, machmen lust of spel bedrijuen.

[fol. 40v]

onmatelijck noch te vele wesen: maer natuerlijck, lustich ende vrolijck. Ende ghelijck wy den kinderen niet alle manier van spel toelaten, maer sulcdanich dat noch niet geheel verscheyden en is van eerlijcke daden: soo behoorter oock altijt eenich licht eens oprechten verstants onder ons boert ende spel ghemengt te wesen.