De facili natvra recvrrit.
XVI.
LEgem olim ab Atheniensibus latam fuisse in nautas, qui Athenis Salaminam transmitterent, memoriae proditum est. Eâ cautum erat, vt ei, qui semel infoeliciter navigasset, tanquam naufragio infami, navigatio in posterum interdiceretur. Et quidem ejus Plebesciti ratio inter alias, haec dari, solet: Homines quam facillimè in cundem impingere lapidem, ac in antiquum redire: cum plerumque, ex regulâ iuris, qui semel malus, semper praesumatur malus in eodem genere delicti. Id ob vnicum lapsum Atheniensibus si ita visum decernere; quid de ijs tandem statuendum erit, qui crebrâ vitiorum repetitione consuetudinem peccandi contraxisse, & peccata in naturam transtulisse videri possunt? tales (tametsi aliquandò per intervalla melioris frugis spem de sese praebere videantur) non levi de causâ in bonorũ numerum transscribendos censent oculatiores. Remanet plerumque concussio aliqua, etiam post febrim. Mare post tempestatem etiã dum agitatur. qui diu in vinclis fuerunt, etiã soluti claudicant. Vitijs diu assueti, etiam cum ea deserunt, quaedam retinent vestigia, ac in eadem facilè recidunt.
Daer zijn voormaels in Griecken-lant sekere keuren geweest, over de Veer-schepen tusschen Athenen en Salamijne, mede brenghende dat alle schippers, die eenmael bevonden wierden hun schip omgheseylt te hebben, dadelijck souden vervallen zijn uyt het Schippers gilde, ende de vryheden van dien. Inghevalle de Atheniensers een eenighe misgrepe soo hooghe hebben op-ghenomen, wat sullen wy ghevoelen vande ghene, die door menichfuldighe feylen, als een ghewoonte van quaet doen hebben aenghenomen? Voorwaer schoon de sulcke by horten somwylen eenighe teykenen van beterschap schijnen te thoonen, soo en machmen op de selve evenwel niet staen. De Zee oock dan als den storm al ophoudt, blijft evenwel swalpende, en dijnende. Men ghevoelt noch al wat huyveringe naer de cortse. Die langhe in banden gheseten hebben, hincken veel-tijts oock los ghelaten zijnde. Menschen die eenighe slimme ghebreken eens hebben aenghehanghen, schoon sy haer oude rancken verlaten, selden isset datse niet eenige overblyfsels daer van en behouden, waer door sy lichtelick tot haer voorighe patten comen te vervallen.
Een beest met cunste tam gemaeckt,
En dient niet al te veel geraeckt;
Want schoon het nu al duyct, en swijgt,
Wanneer't sijn oude parten crijgt
Soo isset weer al even fel,
En quetst sijn eyghen meester wel.
Die goet van quaet wort metter vaert,
Vervalt licht tot sijn ouden aert.
Iuvenal. Satyr. 13.
.... Ad mores natura recurret
Damnatos, fixa & mutari nescia.
Paul. in L. si vnus vers. Pactus ff. de Pact.
Res de facili redit ad suam naturam.