Mag 't een ietsje meer zijn

Op Jack

Om zeven uur was het gesprek, dat ik met een beroepsgevoelige in een provinciestad voeren moest, ten einde. Sherry schonk hij wel, maar hij maakte geen aanstalten mij ook nog te voederen. Op weg naar het station meldde mijn maag honger. Ik ging een restaurant binnen, dat er van buiten redelijk uitzag. Bij het betreden van de eetzaal, passeerde ik een tafeltje waaraan een feestelijk gekleed paar zat. De kelner opende net een fles champagne - de twééde, zag ik - en de kurk vloog de lucht in en raakte me boven het rechteroog. De man, die ik op veertig schatte, doch een zekere jongensachtigheid behouden had, kwam overeind en zei met een welbespraaktheid, waaraan die eerste fles niet vreemd was: ‘Sorry. Mijn vrouw en ik zijn vandaag elf jaar getrouwd. Geen aantal om te vieren, dat geef ik grif toe. Toch doen we het. Maar het was natuurlijk niet de bedoeling dat ons feestje u een oog zou kosten. Ofschoon - u hebt er dan altijd nog één over en daarmee kunt u nog een hoop zien, nietwaar? Misschien wel meer dan u lief is.’

[p. 302]

Hij pakte een glas, schonk het vol en gaf het me.

‘Proficiat,’ zei ik. ‘Ik zou met genoegen een oog aan uw geluk hebben bijgedragen, maar ik voel me toch opgelucht, dat het niet hoefde.’

De vrouw hief ook haar glas. Ze was wat ouder dan hij en erg mooi. Rossig haar had ze, maar ze droeg een zwarte en geen groene jurk, waarschijnlijk omdat ze het opgelegd succes dezer kleurencombinatie te goedkoop vond. Ze was een erg on-goedkope vrouw met grote, donkerblauwe ogen, die zeer opmerkzaam waren. Ik zette het leeggedronken glas op tafel en zei: ‘Prettige avond, verder.’

Ze knikte welwillend. Ik had het gevoel bij haar voor een klein examen te zijn geslaagd. Prettig. Zakken zou vervelend zijn geweest. Nu ja, u hebt haar niet gezien en ik ben geen Renoir. Ik schrijf maar.

Een eindje verder ging ik aan een tafeltje bij het raam zitten. Veel volk was er niet. Een oud, uitgepraat echtpaar in de verte. Een grijze dame, alleen. Twee kennelijke handelsreizigers. Ik bestelde een biefstuk en nam een boek. Alléén eten heeft iets armoedigs.

‘Ben je gelukkig?’ vroeg de man.

De champagne maakte zijn stem wat luid.

‘Ja, ik ben gelukkig,’ zei ze, eenvoudig. Ik kon horen dat het waar was.

Hij nam weer een slok en begon zeer rad te spreken. ‘Ik denk wel eens, die middag, he, toen ik je in de trein naar Rotterdam voor het eerst ontmoette... Stel je nu toch eens voor dat ik niet in de trein gezeten had. Dat ik 'm had gemist. Vréselijk.’

‘Je hébt 'm toch niet gemist,’ zei ze. Met vertedering keek ze naar hem. Ze dronk erg voorzichtig.

‘Maar 't had toch gekund,’ riep hij. ‘Als ik er aan denk breekt het koude zweet me uit. Dan had ik je nooit ontmoet. Dan zaten we hier niet samen.’

‘We zitten wél hier samen,’ zei ze. Haar stem was warm, zonder een spoor van ironie.

‘Ach, het hele leven is een soort bouwwerkje van feiten,’ zei hij, alleen zijn eigen glas weer vullend, want het hare was nog bijna vol. ‘Ik miste die trein niet. Jij kwam net uit Londen, waar je vier jaar had geleefd met Jack. Ik heb hem niet gekend, maar hij leerde je de liefde. Als hij dat niet gedaan had, zou je nooit al dat geduld met mij hebben opgebracht. Dan waren we al uit elkaar.’

‘Ja, dat geloof ik ook,’ zei ze.

‘Ik heb een theorie,’ riep hij geestdriftig. ‘Een man staat vaak ernstig in het krijt bij de minnaar die zijn vrouw had, voor ze hem leerde kennen. Dat is zo. Ik sta in het krijt bij Jack. Zonder hem, had ik jou niet. Laten we drinken op Jack.’

[p. 303]

Ze hieven de glazen.

‘Waarom lach je?’ vroeg hij, even later.

‘Ik heb gedronken op Jack,’ zei ze. ‘Maar jij niet. Jij hebt geen slok genomen. Je zette het glas weer neer zonder te drinken. Heb je dat niet gemerkt?’