Mag 't een ietsje meer zijn

[p. 247]

Mooi weer vandaag
(1965)

Een Turk

De Turk verdronk op vrijdagavond. De drumband van het dorp hield net een muzikale wandeling, die eindigde met een paradenummertje in een grote tuin aan de rivier. De uniformen waren rood en zwart, met zilveren biezen, maar de kranigheid van het troepje leed sterk onder de grote verschillen in afmeting van de leden - een dun meisje naast een man in de kracht van zijn leven en dan weer een klein jongetje, het was geen geheel. Maar ze maakten een solide soort herrie. Het dorp was uitgelopen en de kindertjes uit het Ambonezenhuis stonden vlak vooraan, de zwarte ogen wijd open en op de gezichtjes een trek die dichter bij verbijstering dan bij vreugde kwam. Toen de laatste roffel er een harde streep onder had gezet klonk het geschreeuw en begonnen ze allemaal naar de rivier te rennen - de leden van de drumband, de zwarte kindertjes, de dorpelingen en de zestig Turken die een eindje verder in een groot huis zijn ondergebracht door de fabriek waar ze werken. De hele bonte stoet - in een film zou je het een beetje gezocht bizar vinden - daalde in een soort paniek af naar de uiterwaarden en rende naar een krib waar een boer stond die naar de overkant wees. Daar had hij het zien gebeuren.

De Turk was pas een paar dagen in ons land. Zwemmen kon hij wel, maar de slinkse streken van de rivier waren hem vreemd. En die moet je kennen. De jongens uit de buurt zijn er mee opgegroeid. Die gooien, een kilometer of wat verder, een oude knotwilg in het water en laten zich daarmee, op een warme zomeravond, lekker naar huis drijven. Maar die Turk zwom maar wat rond, kwam aan de overkant in een kolk terecht en werd naar beneden gezogen. De boer had hem nog toegeroepen dat het daar gevaarlijk was, maar zo'n man verstaat geen Hollands. Hij had gelachen en met zijn hand gezwaaid en toen was hij verdwenen.

Een grote, breedgeschouderde trommelaar van de drumband zei: ‘En als je erin sprong om 'm te redden, zou je zelf ook nog gaan.’ Een klein jochie in pyjama, dat blijkbaar uit zijn bed gekomen was, zat gehurkt in het gras en riep: ‘Hij is tóch niet levendig meer.’ Een lange man van de motorpolitie, met een witte valhelm op, kwam ernstig aanstappen en

[p. 248]

[p. 249]

werd omringd door de Turken, die heftig op hem in praatten. Maar wie verstaat Turks?

Zeer schoon en vredig was de rivier. Aan de overkant, waar het gebeurd was, stonden de koeien in het water, wat ze altijd doen als het warm is. Langzaam werd het donker. Toen het dorp sliep, kwam een grote, feestelijk verlichte boot van de rivierpolitie aandrijven en begon met een felle schijnwerper te zoeken. In het hotel keken we er een poosje naar. Toen gingen we ook maar naar bed.

De volgende morgen klonk er opnieuw geschreeuw en weer zag je de Turken naar de rivier rennen.

Aan de overkant stond een jongeman met een zwart pak aan. Hij bleek een vriend van de verdronkene te zijn, afkomstig uit hetzelfde dorp. Zwemmen kon hij niet, maar een paar kilometer verderop had hij zich door de veerboot laten overzetten en door de weilanden was hij naar de plaats des onheils gelopen.

Omringd door de koeien stond hij daar en begon zich uit te kleden. De Turken aan onze kant van de rivier schreeuwden heftig tegen hem, maar hij reageerde niet. Met een lange stok in zijn hand liep hij voorzichtig de rivier in en toen hij tot zijn borst in het water stond begon hij, met die stok, de bodem af te tasten. Hij had een somber, vastberaden gezicht.

Weer werd de politie opgebeld en de lange motoragent met de witte helm verscheen opnieuw. Hij hield een bootje aan en liet zich overzetten. In het weiland begon hij te roepen tegen de jongen en overredende gebaren te maken. De koeien volgden hem, als een stompzinnig ballet. Maar de Turk bleef in het water, tastend met de stok.

‘Dat heeft geen zin,’ zei een van de jongens uit het dorp tegen me, ‘die is al lang ver weg. Over een dag of drie, vier komt hij ginds bij de fabriek boven en dan blijft hij daar ronddrijven. Zo gaat het met allemaal.’

Het was de agent eindelijk gelukt de jongen uit het water te krijgen. Hij gooide de stok weg en kleedde zich aan. Achter de lange man met de witte helm aanvaardde hij de weg terug door de weilanden - het hoofd gebogen.