Repertorium van rederijkerskamers in de Zuidelijke Nederlanden en Luik 1400-1650

Beknopte handleiding bij Repertorium van rederijkerskamers in de Zuidelijke Nederlanden en Luik 1400-1650

Zie ook Anne-Laure Van Bruaene, Om beters wille. Rederijkerskamers en de stedelijke cultuur in de Zuidelijke Nederlanden (1400-1650). Amsterdam 2008.

Basisgegevens

Elke rederijkerskamer in het repertorium heeft een unieke code. Deze code bestaat uit een aantal letters die verwijzen naar de plaats waar de kamer gevestigd was en, indien er in die gemeente meerdere kamers waren, een cijfer (bvb. GEN1). Voor de meeste kamers wordt een gestandaardiseerde naam van de kamer opgegeven (bvb. De Fonteine). Er zijn ook twee velden opgenomen met enerzijds de spelwijze in de bron(nen) en anderzijds de meest voorkomende varianten van de naam. Er wordt daarbij telkens de datum van de vermelding opgegeven, omdat er soms een evolutie was in de naamgeving. Merk wel op dat niet voor alle rederijkersgezelschappen naamgegevens zijn overgeleverd. Andere basisgegevens voor de identificatie van een kamer zijn de zinspreuk (met varianten) en de patroonheilige. Een veld dat voor ongeveer elk gezelschap is ingevuld is het jaar van de eerste eigentijdse vermelding in de bronnen (vroegste bronvermelding). Er wordt ook opgegeven op welke datum een kamer eventueel gedoopt werd door een hoofdkamer.

Geografisch-politieke situering van de kamer

Voor elke kamer worden ook de belangrijkste gegevens over de geografisch-politieke situering opgegeven. Het gaat om de plaats waar de kamer was gevestigd en de vermelding of die plaats als een stad, een dorp of een vrijheid werd beschouwd. Ook wordt opgegeven onder welk district (bvb. welke kasselrij in Vlaanderen of welke meierij in Brabant) die plaats eventueel ressorteerde en om welk gewest het ging.

Korte geschiedenis

In de korte geschiedenis worden beknopte gegevens over ontstaan en ontwikkeling van de kamer en de belangrijkste activiteiten (bvb. deelname aan belangrijke wedstrijden) samengebracht. Die korte geschiedenissen zijn gebaseerd op de bronnen van de kamer en de literatuur. Net zoals in de hierboven besproken velden werden enkel verifieerbare gegevens opgenomen.

Documenten

Er werd getracht om een zo volledig mogelijke inventaris van het bewaarde archief geproduceerd door rederijkerskamers in de periode 1400-1650 op te stellen. Deze kamerarchieven zijn nu verspreid over stadsarchieven, kerkarchieven en bibliotheken. Een deel bevindt zich nog steeds bij particulieren of bij de nog bestaande rederijkerskamers. Van heel wat kamerarchief waarover in de negentiende eeuw werd gepubliceerd is nu de vindplaats onbekend.

Bij de inventarisering van de statuten en reglementen werd volledigheid nagestreefd. Deze statuten en reglementen zijn soms via het kamerarchief overgeleverd, soms ook in stedelijke archieven (stedelijke registers) of eventueel in de archieven van de centrale overheid, in het bijzonder wat de vorstelijke privileges betreft. Ook verwijzingen naar andere bronnen met betrekking tot de rederijkerskamers in archieven van de stad, de centrale overheid of andere instellingen werden opgenomen, maar hier werd geen volledigheid nagestreefd. Er werd gekozen voor een opdeling in de volgende categorieën:

Reglementen	normatieve bronnen die door of voor de kamer zijn opgesteld
Ledenlijsten	lijsten van leden en/of bestuursleden
Rekeningen	rekeningen opgesteld voor de administratie van de kamer
Inventarissen	inventarissen van roerende en onroerende goederen en van renten die de kamer toebehoorden
Processtukken	stukken in verband met processen waarin de kamer als partij betrokken was (niet exhaustief)
Rekwesten	rekwesten door de kamer aan een overheid gericht (niet exhaustief)
Rentetitels	rentebrieven in het bezit van de kamer of stukken in verband met rentetransacties uitgevoerd door de kamer (niet exhaustief)
Correspondentie	brieven van en aan de kamer
Literaire productie	overgeleverde toneelstukken in naam van de kamer opgevoerd, bundels van toneelstukken of refreinen in het bezit van de kamer of een lid van de kamer (in dit laatste geval enkel indien de bundel een directe link heeft met de activiteiten van de kamer), drukken van wedstrijden door een kamer georganiseerd
Historische nota's	handschriftelijke nota's over de geschiedenis van de kamer, eventueel maar niet noodzakelijk door een lid van de kamer
Andere nota's

Verantwoording

Het veld broncitaten bevat enkele belangrijke uittreksels uit de bronnen (meestal stadsrekeningen) die de gegevens in de korte geschiedenis ondersteunen. Er werd naar gestreefd om in de mate van het mogelijke het citaat met betrekking tot de eerste vermelding in de bronnen op te nemen. Ook andere citaten werden opgenomen, maar dit veld is zeker niet exhaustief. Indien er voor een kamer weinig of geen literatuur beschikbaar was, werden de broncitaten die de ontwikkeling van de kamer het beste illustreren, opgenomen, maar ook dan werd er geen volledigheid nagestreefd.

In het veld literatuur worden de literatuurverwijzingen met betrekking tot de kamer opgenomen. Eerst worden de vermeldingen in de oudere lijsten van rederijkerskamers opgenomen, daarna de studies die volledig of ten dele aan de kamer in kwestie zijn gewijd. Dit gaat van zeer goed gedocumenteerde bijdragen tot een paragraaf in een stadsgeschiedenis. Dat een referentie is opgenomen houdt geen enkel waardeoordeel in.