Groot lied-boeck

[p. 431]

tekstkritische noten

CXXX Liedeken

De moeyelijcke strijt, en d'Amoureuse tranen,
Die'k biggelende stort, al rokende vol damp,²
Kunnens' u teder hart, bewegen noch vermanen
Tot de Siel-meestery, van myn benaude ramp.⁴

D'ijd'le hartstochten wuft, en vruchteloose pijnen⁵
En d'onrust inde slaap, en 'tsuchten van myn geest
Doen my als 'twas voor 'tvier, versmelten en verdwijnen⁷
Ick swijm de gene niet, die'k voormaals ben geweest.⁸

Dies laster ick de min, om uwe wreede handel:⁹
Ick wissel van verkies, met eenen dolle sin.¹⁰
De wispeltuere keur, ick weder cnaps verwandel¹¹
En schenck myn dienstbaar hart, myn pruytsche schoon Goddin.¹²

Ick vollech u Goddin, met ioock ende verlangen¹³
Meestresse die myn Siel, kerckert in u gewout,¹⁴
Ick hoope door myn dienst, u hartgje noch te vangen,
In gijssel voor het myn, dat ghy ghecluystert hout.¹⁶

CXXX
In 1622 blz. 63. In vs. 1 grotere initiaal D. In de vzn. 12, 13, 20, 21 en 22 in 1622 telkens een woord in romein. De komma in het midden van elke versregel heeft blijkbaar een metrische betekenis; in syntactisch opzicht is ze vaak storend.
6 geest in 1622: geest? - 10 sin. in 1622: sin? - 21 verruylen in 1622: vervuylen - 33 het in 1622: (het - 34 hert in 1622: hert)

2 al rokende vol damp: dampende, bepaling bij tranen (vs. 1).

4 Tot de Siel-meestery enz.: om mijn ziel te genezen van mijn benauwende rampspoed.

5 wuft: wisselvallige.

7 'twas: was, bijenwas; 'tvier: het vuur.

8 swijm: zweem naar, lijk op; voormaals: vroeger, tevoren.

9 laster: keur ik af; de min: Cupido; handel: gedrag.

10 verkies: voorkeur.

11 cnaps: vlot; verwandel: verander.

12 pruytsche: trotse, fiere.

13 ioock: begeerte.

14 gewout: macht.

16 gijssel: onderpand.

[p. 432]

 

Maar laas de schildery, verschrickt al myn gedachten¹⁷

 

Vervloecte maalcunst die, myn lust vervormt in smart,¹⁸

 

O spiegel-rijcke Leer: o wonderlijcke crachten?

20

Door een ghesicht verkeert, Acteon in een Hardt.²⁰

 

 

 

'T lust myn Diana oock, myn wesen te verruylen²¹

 

Want myn stuersche Goddin, de blijdschap van my bant:²²

 

S'herschept mijn vreucht in rou, myn lachen laas in huylen

 

Myn edel hooch vernuft, in beestich onverstant.²⁴

 

 

25

Wanneer mijn oogjens maar, eens steelwijs nechtich guwen²⁵

 

Na d'afgod van myn hert, daar ick dus laach voor kniel²⁶

 

Als myn dwarsche Jofvrou, my helpeloos gaet schuwen²⁷

 

Dan stijcht de vlamme in, myn leucker-laauwe Siel.²⁸

 

 

 

Sout ghy o wreede wel, in mynen doodt verheugen?

30

Ach ghy martelt met lust, dit troosteloose hert:³⁰

 

Helaes myn trouwe dienst, is nietich van vermeugen

 

Want u ijscoude Siel, niet eens ontfonckt en wert.³²

 

 

 

Princes

 

 

 

'K wil dat u eygen mont het vonnis van myn sterven

 

Ter vierschaar van u hert vrypostich stout uyt spreeck³⁴

35

Of laat my door u hant, het hellep-cruyt verwerven³⁵

 

Van u gewenschte gunst, daar ick u steets om smeeck.³⁶

17 schildery: geschilderde mythologische voorstelling.

18 maalcunst: schilderkunst.

20 Door een ghesicht: door te zien; verkeert: verandert; Acteon: de jager Aktaion zag bij toeval hoe de griekse godin Artemis (in de romeinse mythologie Diana) zich baadde; uit woede veranderde zij hem in een hert, waarna hij door zijn eigen honden werd gedood.

21 'T lust myn Diana oock: zo behaagt het ook mijn Diana; wesen: gedaante; verruylen: verwisselen, veranderen.

22 de blijdschap enz.: bant de vreugde ver van mij.

24 edel hooch: algemeen menselijk bedoeld.

25 steelwijs: steels, heimelijk; nechtig: begerig, verlangend; guwen: verliefd kijken.

26 hert: hart; laach: nederig.

27 dwarsche: tegenstrevende, afkerige; helpeloos: reddeloos, zodat er geen hulp mogelijk is.

28 leucker-laauwe: laauw-warme.

30 met lust: voor uw plezier.

32 niet eens...wert: wordt niet eenmaal ontvonkt, vat geen enkele keer vuur.

34 vrypostich: openhartig.

35 hellep-cruyt: geneesmiddel.

36 gunst: genegenheid, wederliefde.