Architectura moderna ofte bouwinge van onsen tyt

[p. 19]

Bysondere Ghestichten,
Tweede stvck.

Huys van S^r. Hans van VVelij XXXIII.

DE Voordraging van dit Huys, vernieut ons 't ontfermelijck ongeluck aen den Stichter des selven, wylen S^r. Hans van VVelij, Koopman ende Iuwelier deser Stadt Amsterdam, overkomen, den welcké onlangs naer de Bouwinghe deses, in 't jaer 1616 inden Hage, by twee Françoysen ter sake van eenighe zyne over-kostelijcke Iuweelen, deerlijcken is vermoort geweest, doch sijn de Moorders haest bekent geworden, en beyde over 't selve oock Gerichtet. Dit Huys dan door zynes Stichters ongeluck eenighsins vermaerder, is boven de gewoonlijcken aert van Burgerlijcke Gebouwen, gantsch uyt-steeckende, en gheheel kostelijck, en seer gheciert met alle maniere van uyt-ghehouwen wercken: En is 't Voorsicht daer van wy spreken in zijn gheheel, al van Blaeuwen oorduyn-steen ghebouwt, en hier en daer met Marbere en Toets-steene tafelen en platen ingeleyt: het staet op de Fluweelen ofte Ouwe-zijds voor-burchwal, tegens over d'Engelsche Bier-kay, van waer het sich vermidts de ruymte gantsch wel laet sien, en oock een luchtigh uyt-sien heeft, d'onderste stadie van desen, is van Dorischen wercke, en de tweede van Ionische, maer de derde, (met de welcken de toogh van de Gevel begint, welcke op 't çierlijckste met allerhande seltsame breeckingen, en verheven, en gehouwen wercken is t'samen geset,) is in zijn gheheel een Composita, of gemengde wyse, 't begrijp in sijn geheel is van merckelijcke hoogde, sulcx dat het boven de om-burige Huysen uytsteeckt, en sich wel kennelijcken vertoont, vermits eenen kleenen achtkantigen Toorn, die zyelings boven het dack, neffens eenigen plat uyt-komt, door 't welcke, als oock vermits zyne kostelheydt, en zynes Stichters ghedachte ongeluck, dit Huys gantsch vermaert, en inde Stad over al en by yder bekent is.

Het Huys den Dolfyn, Met de helfte eens Gevels achter de Oude Kerck XXXIIII.

DESE twee Voor-sichten ofte Gevels, geven sonderlingh te kennen de aerdighe vindinghe onses Bou-meesters, welcke çierlijcke verdeelinge des werckx aen het oogh een lust, en seer goet gevallen gheven. Het eene daer den Dolfyn inde Gevel is uytgebeelt, tegenwoordigh bewoont door den Heer van Nieucoop, staet op de Cingel tegen over de Rouaensche Kay, en heeft aen alle zyden een seer behaeghlijck uytsicht: Het ander van 't welcke maer de helft vertoont wort, staet achter de oude Kercke tusschen de Niesels ende de oude Kerckx brug: wat belangt hunne geestige vercieringen, en konstige verdeelinge des werckx, die sullen wy sonder prysingen ver-by gaen, also sulckx in goede dingen onnoodigh is: Aengaende de Maten, sal den vlytighen Naersoecker, op de Plate (om zyne kurieusheyd te voldoen) getekent vinden.

Tvvee Poortjens, vertoont in een Plaet XXXV.

DESE teghenwoordighe twee Poortjens staen beyde op de Heere graft, waer van het ghene met A. gemerckt, is de deure ofte in-gangh des Huys van d'Heere Burgermeester de Vlamingh, en 't ander met B. komt te staen in't midden, makende de deure van 't Huys van S^r. Hans Bartholotti Koopman binnen deser Stadt. Seker dese twee Poortjens en verdienen onder de andere Wercken van onsen Bouw-meester, vermits hunne aer-

[p. 20]

digheyd, overvloed van çierlijcke verheven wercken en seltsame breeckinghen, niet min lof als eenige der voor-gaende, al-hoe-wel die van meerder grootte en aensienlijckheydt zijn (volgens hen vereysschinge) als de dese: want dese en geven, voor so vele als hen vindingh en 't eygen daer toe die zijn geschickt aengaet, den anderen niet toe, zijnde beyde in haer geheel gantsch vercierlijck, en als gepast tot bysonder en Burgerlijck gebruyck, 't welck niet sodanige grootsheyd en grootte, als wel gemeyne Ghestichten doen, en vereysschen.

Kelder-Booghjens of in-gangen XXXVI.

AL-hoe-wel dese tegenwoordige Booghjens niet en staen, noch geen plaetse en hebben, hebben wy echter even wel vermidts hunne verdienste, en oock zijnde vande vindinge van onsen Bouw-meester, de selve hier plaetse willen gheven, en den Beschouweren voor-dragen: dese waren by onsen Bouw-meester geschickt tot in-gangen van eenige Kelders, dan en zijn echter niet tot de daet gekomen, nochtans wy durven die versekeren dat deser verdiensten meerder zijn, en ick laete staen een Kelder, soude genoeghsaem om te dienen tot een Galderije, en soude in dies heel goeden stant houden, en vermits dese eenighsins lydelijcke buyginge der Cornice, boven yder boge en rondt Frontispicum makende, soude vermidts dese veranderlijckheyt een gantsch behaeghlijck aensien hebben, en den Beschouweren vermaken: want dit in zijn gheheel een goet werck is, en gantsch gemeen aen de oude wyse, zijnde van der ordine Tusschana, hebbende geenige ongemeenheyd als de buygingh der Cornice, 't welck nochtans vermits zyn bequame toogh en plaets, welstant geeft.

Eynde des Eersten Boecx vande vvercken van M^r. Hendrick de Keyser geinventeert, en door Cornelis Danckaerts in wesen gebracht, binnen Amsterdam.