[Joan Hendrik Swildens]
Swildens (Joan Hendrik), geb. te Voerendaal, in Limburg, 10 Maart 1745 en in het naburige Heerlen gedoopt. Zijn vader was daar schoolmeester en secretaris, zoodat hij naar de dorpsgebruiken van dien tijd, de akten opmaakte, die tot het notariaat behooren. De zoon werd te Gron. stud. 2 Sept. 1764, legde zich met allen ijver op alle vakken toe, die onder zijn bereik waren en vertrok negen jaar later, natuurlijk zonder doctoralen graad. Daarop trok hij naar Rusland, was daar van 1773-'78, het meest te St.-Petersburg, leerde daar Kinsbergen kennen, doch was daar voor hemzelven vruchteloos heengegaan. Van 1779-'97 woonde hij te Amst., zonder openbare betrekking, streefde naar verbetering en verlichting van hen, die men destijds het volk noemde, o.a. door het verschaffen van geschikte boeken, gelijk het Nut verwezenlijkt heeft. Al zijne plannen hadden eene wijd uitgebreide strekking in vrijzinnigen en maçonnieken geest; schoon hij, juist door zijne staatk. inzichten, tegen de grondstellingen van 't Nut handelde en zelfs die Mij. bestreed. Zoo werd hij de man der vaderl. societeit en de ‘huispublicist’ der Keezen-regenten, die hem in '87 lieten steken. Na de acht magere jaren doorgeworsteld te hebben, trad de bescheidene, voorzichtige, bedeesde ‘slijmgast’ in '95 andermaal op, doch weldra bleek zijne ongeschiktheid voor dgl. aangelegenheden. Gelukkig verraste men hem met een professoraat te Franeker, dat hem uit den nood hielp, en niet veel meer drukte gaf dan hij daarvan maakte. Zoo bleef hij allerlei zeer veel omvattende ontwerpen uitdenken, verzuimde daardoor zijne plichten als hoogl., bracht veel tijd te Amst. door; eindelijk ging hij over tot plannen die zijn goeden naam veel benadeelden; toen hij 12 Sept. 1809 te Amst. overl. was, werd hem de getuigenis nagegeven, dat hij de groote verwachtingen aangaande hem had teleurgesteld. De latere onderzoekingen hebben dit oordeel volkomen bevestigd.
Tot zijne geschr. van eenigermate blijvende beteekenis behooren: Vaderl. A. Bboek voor de Nederl. jeugd, Amst. 1781, ald. 1783; Bardietjes, ald. 1779; Verdediging der Bardietjes, (Amst. 1780); Almanack en politiek zakboekje, Amst. 1782; Burger- en Huismans-Almanack, ald. 1789 en '90. Misschien ook: Schets der Regeerkunde, omtrent 1786. Hij vertaalde ook Von Knigge, over de verkeering met menschen, Amst. 1795; de overige worden opgegeven in onderst. studie, en in De Librye, 1887, No. 3, Bijlage.
(Mr. W.B.S. Boeles, De patriot J.H. Swildens, Leeuw. 1883.)
Auteursrecht onbekend