Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde

[Jan Baptist David]

David (Jan Baptist), geb. te Lier den 25 Jan. 1801, vestigde zich in zijne jongelingsjaren als apothekersgast te Antwerpen, waar Jan Frans Willems hem liefde voor de moedertaal wist in te spreken. Op zijn negentiende jaar begaf hij zich naar het Seminarie van Mechelen, om er zijne opleiding voor den geestelijken stand te genieten en 23 Aug. 1823 zong hij zijne eerste mis in de hoofdkerk zijner geboorteplaats. Van dan af had hij zijne professorale loopbaan begonnen aan het Atheneum van Antwerpen; doch spoedig werd hij leeraar aan het klein Seminarie van Mechelen. Van 1831 tot 1836 was hij bestuurder van het College van Pitsenburg te Mechelen, in welke stad hij ten jare 1833 eere-domheer der hoofdkerk werd benoemd. Reeds van het jaar 1834 bekleedde hij den leeraarstoel van vaderlandsche geschiedenis aan de Hoogeschool van Leuven, en het was in die stad, dat hij zijne beste krachten besteedde aan het bevorderen der nationale letterkunde en het verdedigen der Vlaamsche Beweging. Bij de voornaamste letterkundigen en taalgeleerden stond David in hooge achting. Ten jaren 1841 en 1850 werd hij verkozen tot voorzitter der Taal- en Letterkundige Kongressen, waarvan hij een der steunpilaren bleef In 1856 werd hij benoemd tot lid van de Commissie der Taalgrieven en in 1864 van de Spelling-commissie, welke de eenheid van taal voor Zuid- en Noord-Nederland ambtelijk deed erkennen. Met Mr. de Vries en wijlen te Winkel werkte hij ijverig aan het groot Woordenboek der Nederlandsche taal tot hij te Leuven overleed, 24 Maart 1866.

Davids eerste werk bevatte: Eenige regelen over de Vlaemsche tael, Mechelen 1823. In den Lierschen Almanak voor het jaer 1825 leverde hij drie gedichten: De Nacht, klinkdicht en De Wolf op zijn doodsbed. Vervolgens gaf hij uit: Historiën en parabelen van pater Bonaventura, Mechelen 1828; Historie van het Oud en Nieuw Testament, met frontispice en landkaerten, Mechelen 1830; Nederduitsche spraekkunst, eerste deel, spelling en vormleer, Mechelen 1833; Nederduitsche spraekkunst, Woordvoeging en prosodie, Mechelen 1835; Voorlezingen van nederduitsche dichtstukken, Mechelen 1836; Voorlezing van nederduitsche prozastukken, Leuven 1839; Nederduitsche spraekkunst voor middelbare scholen, 2 dln., Mech. 1839, (2e dr. Leuv. 1858); De Middelaer of Bydragen ter bevordering van tael, onderwys en letterkunde, Leuv. 1840-'43; Eenige woorden aen eenen waren Belg, over de tegenwoordige staetsomstandigheden, Leuv. 1841; Wie zullen wij kiezen? Brief van den boer van d'Eyermerkt van Antwerpen, aen alle boeren van Brabant en Vlaenderen, Antw. 1841; Een woord van den boer van d'Eyermerkt over den volkstand en den adeldom, Antw. 1841; Redevoering uitgesproken by de opening van het Taelcongres in de promotiezael van de Gentsche Hoogeschool 23 Oct. 1841, Gent 1841; Verslag over den toestand des ge-

[p. 192]

nootschaps Met Tyd en Vlyt, gedaen in zitting van 23 October 1842, Leuv. 1842; De Geestenwareld, gedicht van H. Bilderdijk, uitgegeven met inleidingen aenteekeningen, Leuv. 1842; De Geestenwareld en het waerachtig Goed, Gedicht van Mr. W. Bilderdijk, Uitgegeven met inleiding, analyse en aenteekeningen, Leuv. 1843; De Schoolen Letterbode, of bydragen ter bevordering van onderwys, letterkunde en geschiedenis, St. Truiden 1844; Geschiedenis van S. Albertus van Leuven, bisschop van Luik, Leuv. 1844, 2e dr. Antw. 1845; Vier boeken van de navolging Christi van Thomas à Kempis, Mech. 1843, (7e dr. Leuv. 1865. Eene van deze uitgaven die in 1855 te Brussel uitkwam, was voor het volk bestemd, en daarvan werden 40,000 ex. in den handel gebracht). Van Weenen naer Linz, Ischl en Salzburg, Amst. 1846; Vaderlandsche historie; de vijf eerste deelen 1842-'55; deel VI Geschiedenis van Henegouw, 1857; VII Geschiedenis van Namen, 1858; VIII Geschiedenis van België onder de Bourgondische heerschappij, 1860; IX België onder Oostenrijksche heerschappij 1861; X en XI België onder Spaansche heerschappij 1864-'6, uitgeg. te Leuv.; De Ziekte der Geleerden in zes zangen, Gedicht van Mr. W. Bilderdijk, uitgegeven met inleiding en aenteekeningen, Leuv. 1848; Stamtafel van hunne Kon. Hoogh. den Hertog van Brabant en den Graef van Vlaenderen, Leuv. 1852; Geschiedenis van de stad en heerlykheid Mechelen, Leuv. 1854; Het Roosje, gedicht, getoonzet door X. van Elewijck, Gent 1855; Tael- en letterkundige aenmerkingen, Leuv. 1856; Van de beelden der heiligen en hunne gewone kenmerken, 3e dr. Brugge 1857; Van Maerlants rymbybel, met voorrede, varianten van HS. aenteekeningen en glossarium op last van het gouvernement en in naem der Kon. Akad. van Wetenschappen, letteren en fraeye kunsten voor de eerste mael uitgegeven, 3 dln., Bruss. 1858-'59; Jan van Ruusbroec. Dat boec van de twaelf Dogheden. Die Spieghel der ewigher salicheit, Gent 1858; Id. Dat boec van VII trappen en den graet van gheestelyke mannen. Dat boec van zeven sloten. Dat boec van den rike der ghelieven. Dat boec van de vier becoringen, Gent 1861; Id. Dat boec van den twaelf beghinnen, Gent 1864; (De drie laatste werken zijn uitgegeven op last der Vlaemsche Bibliophilen.) Nederlandsche gedichten met taal- en letterkundige aanteekeningen, in naam en op last van het taal- en letterlievend studentengenootschap Met Tijd en Vlijt, uitgegeven door P. Willems, leeraar aan de Leuvensche Hoogeschool Met eene voorrede des uitgevers, Leuven 1869; De Vriend der Belgische jeugd, of bloemlezing uit de vaderlandsche historie, Leuven 1877. Behalve dit schreef David nog eene Latijnsche spraakkunst en vele bijdragen in tijdschriften en jaarboeken.