Vaderlandartikelen 1935

Schietschijf

De heesche zanger.

Hier volgt een merkwaardige geschiedenis, belangwekkend voor zangers, philologen en stadslieden.

Duizenden jaren geleden beteekende in het Chineesch het woord Pi ‘heesch’ en overdrachtelijk ‘ziek’. In de latere teksten heeft het echter de beteekenis van niet heesch’ en overdrachtelijk ‘kerngezond’. Voor de philologen is deze beteekenisverandering nog steeds een onopgehelderd raadsel, maar onder het volk vertelt men dienomtrent het volgende verhaal:

Er was eens (het was nog onder de Mingdynastie) een groote zanger met een stemgeluid, dat door geen andere in het land dat genaamd is Na So Schau werd geëvenaard. Wanneer hij zong, dansten de pannen van de daken van Na So Schau, en het geheele volk stond met open mond te luisteren en dacht: ‘Dat moet wel een zeer groot man zijn, die zulk een groote stem heeft!’ Tenslotte werd de roem van den zanger in het land van Na So Schau zoo algemeen verbreid, dat het volk hem, vooral op grond van een door hem dreunend gezongen lied tegen Mongoolsche indringers, die belangrijke posten in Na So Schau hadden bemachtigd, tot oppermandarijn benoemde. De Mongolen werden nu door hem uit hun ambten ontzet en het dreunende lied werd volkslied in Na So Schau.

Weldra bemerkte het volk, dat er verder niets veranderde en nu begon men overal te mompelen, dat de mandarijnen van Na So Schau den grooten zanger met de groote stem slechts gebruikt hadden voor hun particuliere belangen. Maar onze zanger stoorde zich niet aan die praatjes en zong dagelijks het dreunende lied tegen de Mongoolsche indringers zonder ooit heesch te worden.

Toen begon de roem van den grooten zanger zich ook buiten het land van Na So Schau te verbreiden; men begon zich af te vragen, hoe het mogelijk was, dat in een land als Na So Schau, waar men voorheen veel in de wijsgeerige geschriften van Lao Tse en Kong Foe Tse had gelezen, een zanger als oppermandarijn kon dulden. En op een zeker oogenblik was de zanger zoo beroemd, dat een afgezant van het machtige naburige gebied Fit Now You een bezoek aankondigde. Groote vreugde in Na So Schau! Reeds versierde men de straten met lampions en men hoorde den zanger in zijn paleis de nieuwe liederen repeteeren, die hij den afgezant zou voorzingen.

Toen.... geschiedde het nooit gedachte, Eenige dagen, voordat de afgezant in Na So Schau zou aankomen, deed zich bij den grooten zanger, die jaren lang dreunende liederen had gezongen en nooit heesch was geworden, heeschheid voor. Die heeschheid werd zoo erg, dat men het bezoek van den afgezant van Fit Now You moest afzeggen tot nader order. De menschen van Na So Schau verbaasden zich, want zij zouden alles van hun oppermandarijn hebben geloofd alleen geen heeschheid! Sommigen fluisterden zelfs, dat de heesche zanger ondanks zijn heeschheid een vloot van de nieuwste modellen jonken op de Hoang Ho had geïnspecteerd; en zij, die het stoutmoedigst waren, durfden zelfs beweren, dat de zanger alleen heesch was, omdat de mandarijnen, die hem hadden doen verkiezen, dat voor wenschelijk hielden.

En zoo is het gekomen, zegt het verhaal, dat het woord Pi in het Chineesch van beteekenis is veranderd. Van ‘heesch’ werd het ‘heesch alleen volgens den wensch der mandarijnen’ en dit viel al spoedig samen met ‘niet heesch’. Alleen in de kanselarijtaal der mandarijnen wordt het woord Pi thans nog gebruikt in de oude, eerwaardige beteekenis en men glimlacht, wanneer men het in dien zin gebruikt.

Deze merkwaagdige verklaring wordt echter alleen door het volk geloofd en door de geleerden als ‘volksetymologie’ betiteld.

Sagittarius.