Vaderlandartikelen 1934

Célines ‘Reis naar het eind van den nacht’

Een belangrijke vertaling

Van het boek van Louis Ferdinand Céline, Voyage au Bout de la Nuit, dat zooveel stof heeft doen opwaaien, is thans bij de uitgevers Mulder en Co. te Amsterdam een vertaling verschenen van de hand van J.A. Sandfort, die ook Rabelais in het Nederlandsch heeft overgezet. Prof. dr. P. Valkhoff heeft het boek met een kort woord ingeleid.

Onze medewerker voor Fransche litteratuur heeft destijd, toen Céline ten onrechte den Prix Goncourt niet kreeg, reeds over dit merkwaardige, cynische en pessimistische boek geschreven; en ik beperk mij er dus toe, hier op het belang van de vertaling te wijzen. Het Fransch van Céline is n.l. bijzonder moeilijk en dat maakt de lectuur in het origineel voor velen vrijwel onmogelijk. De heer Sandfort heeft zeker geen eenvoudige taak op zich genomen, toen hij deze vertaling begon; maar hij heeft er een verdienstelijk werk mee verricht. Ik zou niet overal zijn woordkeuze onderschrijven, maar een dergelijke eensgezindheid ware ook een wonder, waar het de vertaling van allerlei bargoensch betreft, dat in het Nederlandsch vaak geen zuiver aequivalent heeft. Als geheel geeft het Nederlandsch van den heer Sandfort echter een zeer duidelijk beeld van het origineel.

De inleiding van prof. Valkhoff geeft een overzicht van het werk en een karakteristiek van de schrijversfiguur Céline. ‘Hier is niet een alle schrijftrucs kennend auteur aan het woord, doch een mensch, een waarachtig mensch, die zijn toorn, zijn droefheid en zijn haat uitstort als een ziedende bergstroom van woorden. Een mensch als Multatuli, doch heftiger, stoutmoediger, pessimistischer.’

Over Célines levensloop, waarvan heel weinig bekend is, vermeldt prof. Valkhoff, dat hij in den oorlog bij de dragonders heeft gestreden, eervol werd vermeld, ernstig gewond en ongeschikt verklaard voor den dienst. Daarna was hij in den Congo werkzaam. Terug in Frankrijk studeerde hij medicijnen, werd arts en in die qualiteit door den Volkenbond naar Afrika gezonden om de slaapziekte te bestudeeren. Vandaar keerde hij over Amerika naar Europa terug. De Reis naar het Eind van den Nacht is, zooals prof. Valkhoff zegt, een ‘hallucineerende hellevaart’ vol van de duistere ervaringen uit drie werelddeelen.

M.t.B.