Clotilde en Alexander Sakharof
Dansavond in den Kon. Schouwburg
Inhoud en vorm
Wanneer de Sakharofs er den nadruk op leggen, dat hun kunst een inhoud heeft (zie het avondblad van eergisteren), en dat zij zich inspireeren op litteratuur, beeldende kunst en muziek, dan getuigt zulk een uitlating eenerzijds van zelfkennis, maar anderzijds van een merkwaardig (en zeer vaak voorkomend) misverstand. Immers: de dansen van Clotilde en Alexander Sakharof zijn voor alles aanvaardbaar, wanneer zij dans zijn, en niets, of vrijwel niets anders; hun zwakke kant is juist de inhoud, dien zij inderdaad zoeken te benaderen in sommige van hun dansen, maar gelukkig lang niet altijd. ‘Inhoud’, is voor den danser een gevaarlijk woord, omdat zijn kunst onherroepelijk gebonden is aan een beperkt aantal suggesties van ‘inhoudelijken’ aard; hij heeft zijn lichaam, heeft zijn bewegingen, heeft allerlei middelen om die bewegingen te accentueeren (costuum, decor, belichting), maar aangezien hij toch altijd weer op lichaam en beweging als hoofdzaak is aangewezen, zal zijn ‘inhoud’ noodzakelijkerwijze beperkt blijven tot symbolische aanduidingen van gevoelens, stemmingen, etc. Zoodra de dans bewust philosophisch of diepzinnig wordt, ontstaat er een hybridisch product.
De danskunst van de Sakharofs nu vertoont verschillende bedenkelijke affiniteiten met de litteratuur en de schilderkunst; het is, zou men kunnen zeggen, juist wonderbaarlijk, dat deze dansers op den rand van een dikwijls gevaarlijk gebied (soms zelfs op den rand van het variété-nummer) door hun vorm zegevieren over wat zij dan den inhoud noemen! Gelukkig kan men den inhoud van de dansen der Sakharofs niet isoleeren van hun dansvorm; gesteld dat dit mogelijk ware, het resultaat zou te denken geven. Het misverstand is hier evident: de Sakharofs gelooven aan den ‘inhoud’ van Debussy (de soort muziek, die met hun stijl het meest overeenkomt) en zij zoeken op grond van dat geloof ook in Bach een ‘inhoud’.... dien zij vergeefs zoeken, want bij Bach zijn ‘inhoud’ en ‘vorm’ twee woorden voor één en dezelfde zaak. Zij interpreteeren Bach dan ook op zijn Debussysch; in de beide gemeenschappelijke dansen (‘Fugue’ en ‘Danse’) zeer licht en vlinderachtig; in den solodans van Alexander Sakharof (‘Praeludium’) echter duidelijk met het accent op de heiligheid, devotie, ootmoed en andere inhouden meer, die met het wezen van Bachs muziek toch zoo weinig overeenkomen. Zoodra deze dingen nl. bewust litterair worden geassocieerd met een monnikspij, krijgen zij iets van een tableau vivant; ook ‘Le Martyr de Saint Sébastien’ (Debussy) van Alexander Sakharof is trouwens een schilderstuk meer dan een dans, een dramatische pantomime meer dan een stuk zuivere bewegingskunst (maar hier past de muziek zich veel beter bij de fantasie van den danser aan).
Maar verreweg het best zijn zoowel Clotilde als Alexander Sakharof, als zij hun inhoudsgeloof kunnen laten varen en noch naar het bacchantische noch naar de aesthetische heiligheid streven. Prachtig is b.v. Sakharofs ‘Pavane Royale’ (Couperin); een werkelijke dans, in Louis XIV-stijl, die voor het beste op dansgebied niet onder behoeft te doen. Voortreffelijk ook zijn ‘d'Après Goya’ (Sarasate), waarin de oorspronkelijk weer picturale aanleiding geheel en al in den dansvorm is verloren gegaan en dus opgeheven; geestig eveneens zijn maskerdans ‘Bourrée Fantasque’ (Chabrier). Van Clotilde Sakharof, die in ‘Après midi d'un Faune’ den inhoud veel te nadrukkelijk suggereert om te kunnen boeien, trof mij verreweg het meest de ‘Cantique des Cantiques’, die een zeer zuivere beheersching van het ‘Oostersch’ gebaar kenbaar maakt; ook in eenvoudiger lyrische dansen toont zij zich een talent, maar de fantasie blijft hier toch conventioneeler.
De barokke verbeelding der Sakharofs, die zich ook manifesteert in hun costuums (meer picturale en ‘muzikale’ costuums dan danscostuums, maar dikwijls bijzonder fraai!), werd onderstreept door het orkest onder leiding van Leon Loicq, dat zich verdienstelijk van zijn taak kweet.
Een volle schouwburg. Hartelijk applaus, twee dansen gebisseerd. Voor Clotilde Sakharof waren er vele en mooie bloemen.
M.t.B.
Auteursrechtelijk beschermd