Om de ronde tafel
‘Family Affairs’ van Gertrude Jennings
Esther de Boer - Van Rijk in de hoofdrol
Een typisch Engelsch stuk, zoo Engelsch zelfs, dat men het zich moeilijk in een ander land ontstaan zou kunnen denken; wonderlijk mengsel van practische menschenkennis (niet al te diepgaand, maar op de dagelijksche verhoudingen der menschen afgestemd), humor en idealiseering. Een stuk van iemand, die de tooneeltroeven heel goed weet uit te spelen zonder in schema's van al te banalen aard te vervallen, die een bijzonder aardigen, natuurlijken dialoog weet te schrijven, die de leden van een Engelsche familie met een enkel karakteristiek detail aardig weet te typeeren.. en die tegelijkertijd ook niet terugdeinst voor een stevige concessie aan zekere sentimenteele gevoelens. Maar wat men ook van dat mengsel kan zeggen, het is als tooneel geslaagd en in staat den toeschouwer bezig te houden; dat hij met een traan in het oog na de laatste acte weer naar buiten wordt gelaten, behoort evenzeer bij het genre als de humor....
‘Family Affairs’, lijkt geïnspireerd op de geschiedenis van den verloren zoon, met dien verstande, dat niet de vader, maar de moeder hier het centrale punt op den achtergrond vormt. Deze moeder, omringd door haar kinderen, aangetrouwde kinderen en kleinkinderen, ieder met de noodige practische problemen, maar ook ieder bezig die problemen zoo zorgvuldig mogelijk voor de oude vrouw te verzwijgen, blijkt de eigenlijke sterke figuur, als haar zoon Sydney terugkeert uit Jamaica, tegen den wil van zijn broers, omdat hij zich aan oplichterij heeft schuldig gemaakt. Zij accepteert hem, zooals zij andere moeilijkheden weet te accepteeren; haar vitaliteit is veel grooter dan de familieleden denken, en zoo is het de moeder, die ‘de zaak Sydney’ op betrekkelijk eenvoudige manier tot de juiste proportie terug weet te brengen.
Deze oude dame teekent de schrijfster, zonder haar al te erg te idealiseeren volgens het recept ‘moeder ik kan je niet missen’; zij legt een tegenwicht van slagvaardige en zelfs agressieve kwiekheid in deze figuur, en alleen de oplossing (de groote scène van de verzoening tusschen moeder en zoon) is sterk op het effect geschreven; verder is Lady Madehurst een tegelijk intuïtief verstandige en lichtelijk despotische vrouw. Ook de oplichter Sydney is scherp opgezet en devalueert alleen tegen het einde naar den al te smeltend-gevoeligen kant. Maar het aardigst zijn toch eigenlijk de echt Engelsch getypeerde bijfiguren: de zakenman Herbert, met zijn krenterigheid, waarvoor hij niet wil uitkomen, de volkomen Punch-achtige dwaze tante, de gevoelige romanschrijver Harvey met ook een romannetje en passant, de jonggetrouwde Rose, die er met een kapper vandoor wil. In de verwerking van zulke kleine familietafereeltjes is de schrijfster op haar best.
Nico de Jong regisseert de opvoering van dit stuk, die er zeker mag zijn. Natuurlijk is Esther de Boer-van Rijk, de meer dan tachtigjarige, de moeder, en zij speelt deze rol met de bewonderenswaardige kracht, waarover zij nog steeds volkomen beschikt; zoowel de humoristische kanten van de figuur als de onvermijdelijk naar het sentimenteele neigende gevoelskanten brengt zij uitstekend over het voetlicht. Naast haar is de verloren zoon van Sterneberg hier en daar niet vrij van te sterke effecten, maar hij is toch zeer imponeerend in zijn gevallen staat. Iets bijzonder aardigs maakt Willem van der Veer van zoon Herbert, getrouwd met de stevige, maar wat vulgaire Julia (Jeanne Verkade), terwijl de derde zoon, Harvey, een knappe vertolking vindt bij Ludzer Eringa. De malloot van een tante wordt in kluchtstijl gespeeld door Hes Rijken-van Rijk, de dochter Sarah correct door Fie de Vries-de Boer, kleinzoon en aangetrouwde kleindochter (Wim Paauw en Carry Poots) blijven wat meer in de allure bevangen, maar Harvey's vriendin Helena Warwick wordt zeer kittig geïnterpreteerd door Corry Korevaar. De secretaresse, die Helena zal moeten opvolgen in Harvey's genegenheid (Pau Dana) is zwak.
Het talrijke publiek heeft de spelers, maar vooral mevr. de Boer-van Rijk, hartelijk toegejuicht.
M.t.B.
Auteursrechtelijk beschermd