E. du Perron
aan
Menno ter Braak
Parijs, [5 april 1935]
Parijs, Vrijdagavond.
Beste Menno,
Het spijt mij erg dat je niet gekomen bent. Ook de Van Schendels hadden je heel graag gezien. Maar misschien zie je ze in Holland (ze gaan van hier naar Amsterdam).
Nu een paar punten van meer of minder belang:
Noth, die je ook erg graag ontmoet had (maar als je een volgende week-end komt, wordt dàt tenminste geen afstel), zit hier in heel benarde omstandigheden. Ik heb hem beloofd een stuk van hem over Aragon's Cloches de Bâle, in een holl. tijdschrift te zetten en stuurde het naar Kramers. Vanmorgen kreeg ik het terug, met ingesloten brief. Ik vind zooiets idioot: èn omdat het peil van D.G.W. nu toch waarachtig niet zóó hoog is, èn omdat
het stuk inderdaad verre van ‘superieur’ is, maar als je een behoorlijk mensch helpen kunt, dàt toch voorgaat. [Als Kramers eersterangs artikelen voor ƒ 2.50 denkt te krijgen is hij toch wel erg optimistisch gebleven! Ik begrijp niet waarom hij die G.W. niet opdoekt...] Ik heb nu, eerlijk gezegd, geen trek om Kramers nog te antwoorden; het uitleggen van wat ik van hem verwacht had enz. zou toch al te stom worden. Ik heb ook geen tijd voor zulke verspillingen van energie; doodzwijgen lijkt me tegenwoordig de methode in zulke gevallen. Maar schrijf jij me, of je dat stuk niet in je kunstrubriek kunt onderbrengen, misschien met een kop van jou om op de beteekenis van Noth te wijzen. Het boek van Aragon (dat ik voor de N.R.C. besprak) is grootendeels een lor, maar gaat in communistische kringen voor een wereldwonder door; Noth, die zelf proletariër is en schrijver van talent, heeft in dit geval toch zeker een opinie die telt. Ingesloten ook nog een stuk uit een rede die hij laatst in de Pen-Club hier gehouden heeft en die werkelijk zéér sympathiek is, en, ofschoon langs een totaal andere weg bereikt, toch vrijwel geheel ons standpunt weergeeft. Misschien kan je een stuk maken over Noth als figuur (de vertaling van zijn Mietskaserne is net uit, hier, en heeft veel succes); je kunt dan over hem praten, stukken uit zijn speech vertalen, en eindigen met zijn opinie over Aragon. Of zullen wij dat doen als ‘parijsche brief’? Als je dat wilt, stuur mij dan het uitknipsel omgaand terug. Ik maak er dan een z.g. ‘interview’ van.
Verder zet ik per correspondentie de ruzie met Slau voort, die nu bij Jany zit, en die me van daar een briefje geschreven heeft, dat ik zoo verrot vind, dat ik hem per keerende post heb uitgenoodigd - of ongeveer - om de vriendschap maar stop te zetten. [Dit neemt ook veel energie in beslag, maar soit!] In ieder geval hangt die vriendschap nu aan een draad. - Met Vic heb ik mij (door die andere Slauerhoff-historie natuurlijk) ook zoowat gebrouilleerd. Ik vroeg een paar boeken aan voor de N.R.C., en kreeg daarop een kort antwoord op een toon vol wrok, en met aanwijzingen zooals een redacteur die aan een werknemer geeft. [Tot wien hij op de meest ‘klassieke’ afstand staat.]
Ik ben toen van mijn kant op de zaak ‘ingegaan’ en heb hem gezegd dat hij mij van de lijst van zijn medewerkers kon schrappen. Tot dusver geen bericht, misschien houdt hij zich dus stilzwijgend daaraan; dat is dan misschien ook nog de zuiverste verhouding tusschen hem en mij. Kwaad op hem ben ik allerminst, en het optreden van Slauerhoff blijf ik noodeloos en krankjorem vinden, maar toch. - Je hoeft hierover met Vic niet te spreken, doe het zelfs vooral niet; als hij verder niets van zich laat hooren is het verreweg het beste zoo, ook voor mijn eigen smaak.
Tenslotte iets heel anders, en gewichtigers. Ingesloten nog een document. Hier heb je de organisatie die wij vroeger al wilden, als dit nu maar goed wordt aangepakt. Rusland wil de kant van het liberale uit, wij willen de cultuur verdedigen; vooreerst kunnen wij dus zeker samenwerken. Iemand als Alain is even anti-communistische dictatuur als anti-fascistisch, en werkelijk uitstekend als ‘garantie’. Bovendien zullen 3 Juni de debatten in de grootste vrijheid plaats hebben. Malraux heeft mij gevraagd voor Holland te zorgen, zoodat ik op het oogenblik het ‘comité d'organisation’ ben! Ik had gedacht deze zaak met jou hier Zaterdag te bespreken, en heb Van Schendel al gevraagd, die zoowaar niet (of nòg niet) neen heeft gezegd. Ik zal je binnenkort nog een papier zenden en met je bedisselen wat we doen moeten, maar het ‘idee’ heb je nu dan toch al. De bedoeling is, geloof ik, om 4 of 5 hollandsche schrijvers op te nemen; die uitnoodigingen aan alle anderen sturen die zij ‘belangrijk’ vinden om het congres bij te wonen; iedere uitnoodiging wordt door 2 namen onderteekend. Ik dacht voor het comité: Henriette Roland Holst, Van Schendel, jij en ik, en Last. Als Van Schendel niet wil, moeten wij een ander ‘invloedrijk’ man nemen, A.M. de Jong desnoods, als het niet anders kan! [Jany zou beter zijn, maar die verdomt het vast, gegeven zijn mystiek voor de oorlogs-‘toestellen’, enz.] De zaak wordt dan dat één Hollander op het congres een overzicht geeft, en dat daarna 2 andere Hollanders aan de discussies deelnemen. Ik voel voor deze lul-afdeeling verdomd weinig, maar jij hebt het meer bij de hand gehad. Wel wil ik een ‘dagboek’ houden van het heele congres, en
daarmee (+ met andere artikelen) zoonoodig een heel Forum-nr. vullen, want dit congres kan voor òns heel wat belangrijker uitvallen dan dat van Moskou onlangs.
Schrijf me je indrukken en kom volgende Zaterdag als het eenigszins kan, om dit en andere dingen te bepraten; het wordt nu wel noodig. Ook Malraux zou je graag terugzien, zei hij. - Ik denk niet dat Van Schendel tenslotte ja zal zeggen, maar dan is er wel een ander, al is zijn naam de beste die er zijn kan. Wat denk jij? wie zie jij in Holland? Last en Dekker zullen wel mee moeten als roode elementen, verder Vanter misschien of De Kom? Maar welke liberale schrijvers brengen wij op de proppen? Ik voor mij wensch Jany en Slauerhoff uit te noodigen (ook als zij weigeren) verder Vestdijk en Marsman, en misschien Debrot (maar die vertrekt spoedig, hoor ik). Verder in België natuurlijk Jan; maar de Vlamingen die ik ken zijn allen te katholiek, vrees ik. [Onder de belgische schrijvers zal Streuvels wel een goede kans maken; ik heb hem trouwens altijd nog oneindig liever dan Timmermans!] Wil je ernstig je gedachten hierover laten gaan en er ook met De Ligt over spreken, misschien?
Met Bep gaat alles goed, maar het ‘natuurgebeuren’ schijnt vast te liggen! D.w.z. het kan even goed morgen plaats hebben als over 14 dagen. Je hoort dat wel; houd er dus geen rekening mee en kom, als het kan, volgende Zaterdag.
Hartelijke groeten, ook voor Ant, van je
E.
P.S. - Hierbij tenslotte ook nog een portretje van MEd. om eventueel bij je stuk over Ducroo te zetten. Anders alléén voor huiselijke kring bestemd, daar is het ook charmant voor!
Origineel: Letterkundig Museum, Den Haag
Auteursrechtelijk beschermd