E. du Perron
aan
Menno ter Braak
Le Roselier, [21 november 1933]
Le Roselier, 21 November.
Beste Menno,
Dat was weer een ‘belangrijke’ brief en ik haast mij erop te antwoorden. Nieuws van hier is er niet, bovendien is mijn brief pas weg. - Je voorkomt ook het nieuws van Jan, die nog steeds geen tijd vond me te schrijven, maar hij zat dan ook in Holland!
Voor je prestaties heb ik alle bewondering. En ja, zend me vooràl de tooneelkritieken op, want daar zit ik nu juist over in: om te weten hoe je ook dat klaarspelen moet (zult, gaat). Jammer dat je N.V. zoo gauw afdeed; je had er best 2 maanden mee kunnen wachten en er dan bv. een kroniek over kunnen maken, tegelijk met iets anders, Angèle bv. of De Herberg van Den Doolaard, als twee ‘verschillende manieren van vertellen’ of zooiets. Het beroerde is, dat wij te fatsoenlijk zijn en dat ‘men’ alleen maar denkt: zie je, ter Braak zelf, die toch een vriend van hem is, wijdt er niet eens een kroniek aan, het is dus vast erg ‘onbelangrijk’ (diep woord voor de massa).
Het spijt mij erg dat je niet te weten kon komen wie door Dr. Brouwer gekocheld werd, hoe en waarom. Als hij maar 8 jaar kreeg voor een moord in koelen bloede, moeten er toch erge verzachtende omstandigheden zijn geweest. Deze Dr.- Moordenaar vertaalde ook de mémoires van Trotsky. (Zijn vertalen vind ik anders nogal beroerd.) Als hij weer eens komt, stel ik je voor dat je hèm Nutt. Verzet laat bespreken, en zeg er dan bij dat je vooral weten wilt wat hij denkt van de figuur van Lisander Moro uit het 1e verhaal en of hij het beter of slechter (d.w.z. cerebraler of gevoelder) dan De Quincey vindt. De Groningsche Lafcadio is hij overigens zeker niet; moordenaars met rood haar zijn niet Gideaansch maar Chestertonesk. (Zie Father Brown).
Over het komen naar Holland schrijf ik in Dec. nader. Ons nieuwe adres moet eerst behoorlijk worden ‘ingewohnd’. Als ik in Holland kom, wil ik graag 2 dagen bij je logeeren; bij jullie, moet ik zeggen, omdat Ant hier zeker 1e stem is. Maar misschien komt Bep alleen naar het ‘dierbaar plekje grond’.
Wat D.A.M. betreft, zijn jaloezie is mij niet onsympathiek; maar als ik in Holland kom, zou een ontmoeting hem misschien goed doen. Hij moet me dan maar verder ‘aardig’ zien te vinden of meteen voorgoed ruzie met me maken; ik ben tot allebei evenzeer bereid. Wat het ‘autisme’ betreft, zeg hem bij gelegenheid dat ik het vrij autisch of autistisch vind als hij dezelfde lezers van Forum op het portret van zijn rivaal vergast, en dat ik het clootistisch vind dat hij, zijn rivaal nu eenmaal op rijm zettend hem niet meteen op sterk water heeft gezet. Een halve verheerlijking van den heer Pijper vind ik van D.A.M. komend wat akelig; was hij toch maar querulantistisch genoeg om den Pijper brieschend van woede te maken, inplaats van dit poésienietmeerpuristisch eerbetoon. - Eén ding is zeker: die jongelieden hebben ten eenenmale zooveel Kring-superioriteit in zich gekregen, dat zij voor de manifestaties van het vulgus even immuun zijn geworden als voor het gelebber aan elkaars vrouwen dat zij doen; inderdaad, waarom zouden zij zich dan druk maken over Rohde’s en Tielrooy’s en wat er nog meer aan ‘even vrije’ opinie heeft? Wat ze nu over Dumay zeggen, is ook weer prachtig: natuurlijk heb je een goede roman geschreven beneden je geestelijke stand; het bezwaar is alleen dat je dat hoort verkondigen door geesten die zelf op het peil van Ernest Claes voelen en op dat van Johan Fabricius genieten. - Ik heb overigens een plannetje: ik zou graag het drieluik voldichten dat voor 2/3 door de Graaff en D.A.M. gedicht werd; nl. de Graaff, in Vervulling (zie de 100 Dichters van Jan) bezingt D.A.M. en D.A.M. bezingt Pijper; ik zou nu een paar kwatrijnen voor Pijper willen maken, die op zijn beurt de Graaff weer voor een ‘sterkere’ aanziet, en dat zingt, omdat de Graaff tegenwoordig met de Moedermaagd verkeert. Het ensemble zou kunnen heeten: Altijd weer sterker, en door den Pijper op muziek kunnen worden gezet – op 3 verschillende muziekjes natuurlijk. Ik geloof heusch dat ik hier het idee voor een schattige kleine Nederlandsche operette heb. ‘Opgedragen aan wat De Kring het edelst heeft’; wat vind je ervan?
Nu nog even een verklaring aan jou zelf over die 3 laatste regels. ‘L'inintelligence du lecteur devant se supposer’ had ik erbij moeten zetten dat Ernst von Salomon de man is voor de ‘Nick Carter-sfeer’ in Duitschland. Het gekke is dat ik dat op de proeven bijna gedaan heb - door er 4 of 5 regels bij te schrijven; maar Bep vond dat het dan teveel een artikel werd, al te expres gericht op Tielrooy, en dat op deze manier juist het karakter van in het voorbijgaan geschreven cahier-aanteekeningen beter zichtbaar was. We hebben ons dus alweer vergist en je mag je gewoon zulke ‘subtiliteiten’ niet veroorloven! Als je me gewaarschuwd had dat jij het zelf ook duister vond, had ik het even veranderd. - Als eronder had gestaan: vandaag lees ik om me aangenaam te verstrooien, na het zware denken bij Nietzsche, De Schelmenstreken van Cartouche, dat ik beter vind dan De Eed van de Roode Mannen, was het zeker wat ‘autistisch’ geweest. Gegeven dat er iets totaal anders staat, ben ik zoo vrij onzen vriend D.A.M., die er zeker precies dat in las, voor ‘idiautistisch’ aan te zien; - wat trouwens de eerste keer niet is. - Toen ik Aan Ambrosia schreef, heeft in Utrecht ook niemand er iets van begrepen, zooals Marsman mij meedeelde. Hoe moet dit nu eigenlijk? Zullen wij tot de idiautisten neerdalen, of zullen zij leeren ons autisme (of het mijne, als jij je hier niet verdacht vindt) aan te hooren voor wat het is, en niet voor wat zij erin verstaan? Ik vind dat die ‘vrije geesten’ zich op dit gebied ook maar wat moeten oefenen.
Wat nu die toestroomende redacties betreft: ik raad je sterk aan om Gr. Ned. te nemen. Met Jan kan je er werkelijk iets goeds van maken, terwijl Forum op deze manier toch een compromis wordt, dat een achteruitgang op het oude Forum is en blijft (met die Vlaamsche redactie). Vroeger was het: het publiek begrijpt toch niets van die autonome deelen en ziet alleen het nieuwe mengsel. Waarom is dat nu opeens anders? Misschien heb je Zijlstra al te veel beloofd, maar op zichzelf beschouwd vind ik dat de keuze niet moeilijk is. Of kan je in 3 redacties zitten? Waarom dan niet dàt?
Wat je zegt van dat schrijven over politiek lijkt me juist pour
le besoin de la cause, maar onverdedigbaar op zichzelf. Je kunt in Het Vaderland zeker ook niet zoo schrijven. Maar enfin... ik wacht af wat je me verder zult berichten. Als ik jou was ging ik naar Zijlstra, na dit briefje over de ‘bruine liedjes’ en ik zei hem precies waar het op stond; ook mijn grootere sympathie voor Gr. Nederland en waarom. Laat zoo iemand dat nu ook maar eens leeren. Er is kans (het is volstrekt niet zeker!) dat hij je dan niet verder als ‘auteur’ wil uitgeven. Maar Querido en Van Kampen nemen je dan direct, daar sta ik je voor in.
Ik ben erg benieuwd naar je panopt. over Dimitrof en half van zins om mijn 3 regels over Von Salomon voor het idiautistische deel van de abonnés te verklaren. Maar bah, Bah, BAH. Vooruit maar, zoo is het ook goed.
Schrijf na 26 Nov. niet meer hierheen. Veel hartelijks, ook onder de gades, het beste met de arbeid, een ferme hand van je
E.
Origineel: Letterkundig Museum, Den Haag
Auteursrechtelijk beschermd