Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 232]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 233]
| |
VVaerheydt.
Vraeghter iemandt van de lieden
VVat de Schansse magh bedieden,
Met het vyerwerck in het Beeldt,
Dat soos eer de beeste speeldt:
'T is een voorbeeldt van de menschen,
Die ghestaegh om wraecke wenschen,
En ghedurigh zijn onstelt
Om de wraeck-sucht die hen quelt:
Die door vijandtschap ghesworen,
Die vervult met smaet en toren,
Van den haet niet af en staen,
En van nijdt als swangher gaen.
VVie door gramschap inghenomen,
Vwen vijandt wilt becomen,
En verwoet met fel bedrijf,
Hem wilt treden op het lijf;
Die hem wilt in stucken scheuren,
En soo ghins en weder sleuren,
Iae, met opgheset ghemoedt
Dorst zijn leste druppel bloedt:
Siet en merckt met rijpe sinnen,
Hoe ghy wordt onstelt van binnen;
Hoe u bloedt door wrake siedt,
En staet buyten u ghebiedt.
| |
[pagina 234]
| |
Siet, door wraeck ghy berst in stucken
Om u vijandt te verdrucken,
En ghy wenscht hem sterck en stijf
Duysent duyvels in het lijf.
Ick sal (roept ghy) my noch wreken,
En hem hals en beenen breken;
'T compt op een wat my gheschiedt,
magh ick hem sien in verdriet:
Magh ick hem sien siele-braken,
Ick wil oock de pijne smaken;
Ick wil oock al mede voort,
Magh mijn vijandt sijn vermoort.
VVel wat kan dit anders wesen,
Als een vyer-werck opgheresen,
Dat in duysent stucken springht,
Eer het sijnen vijandt dwinght?
O verdwaelde blinde menschen,
Die soo om de wrake wenschen!
Laet den schijn die u verleydt,
En hoort wat de waerheydt seydt.
VVie met gramschap seer onsteken,
Meyndt sijn onghelijck te wreken,
'T zy door vechten, oft ghekijf,
Doodt ten minsten ziel, oft lijf.
VVrake baert ons alle quaden,
VVrake kan gheen mensch versaden;
| |
[pagina 235]
| |
Daer in teghendeel, ghedult
VVijst de deught, vergheeft de schuldt.
Neemt voor preuve van mijn reden,
Dat ick schrijven sal als heden,
En wilt letten met goe moet,
VVat al quaet dit monster voet.
VVraeck-sucht stelt in vlam ons erven,
VVraeck-sucht compt het lijf beverven;
VVraeck-sucht draeght en smeet verdriet,
VVraeck-sucht bringhet al tot niet.
Datse daer mé waer te vreden,
'T soude konnen zijn gheleden;
Maer sy doet ons meerder spijt,
Als sy ons verstandt bestrijdt.
VVant sy doet de sinnen dolen,
Die ontsteken als de kolen,
Nemen van den mensch den mensch
En den redelijcken wensch.
Dit ghetuyghen de Poëten,
En de schrift die laetet weten:
VVacht u, roept den wijsten heldt,
Dat u wraeck-sucht niet en quelt:
VVant die daer deur wordt ghedreven,
Is een rechten dwaes in't leven.
VVraeck-sucht houdt met ons den spot,
En den wijsen maeckt-se sot:
| |
[pagina 236]
| |
VVraeck-sucht doet ons vrede derven,
VVRaeck-sucht doet de Reden sterven,
Als sy ons berooft van gheeft,
En verandert in een beest.
Siet den grammen mensch ontsteken
Als een Leeuw die't al wilt breken;
Siet hem brullen als een stier,
Siet hem sparcken als een vier.
Siet hem als de honden bijten,
Siet hem als de peerden smijten;
Siet hem staen ghelijck verwoedt,
Oft een Beir hem had ghevoedt.
Hy wilt sijnen vijandt krencken,
En hem aen de raven schencken,
Oft het strijdend' is, oft niet,
Teghen Godt en sijn ghebiedt.
Maer dat boven al moet swemmen,
En tot in den hemel clemmen,
VVraeck sucht jaeght den mensch van hier
In der eeuwigheydt in't vier.
Ick en wil den tijdt niet quisten
Met de Fransche Deullisten,
Maer ick segghe dat het hert,
Dat van wraecke voelt de smert,
Magh met Biën zijn gheleken,
Die om hen te moghen wreken,
| |
[pagina 237]
| |
Sterven liever al te mael,
Dan-se derven hunnen strael.
VVilt ghy nu hier over vraghen,
Oft ghy't dan al moet verdraghen;
Hoort, lijdt onrecht met ghedult,
En bekent u eyghen schuldt.
Maer't ghebruyck doet anders spreken,
Dit zijn oock al quaey ghebreken;
Hoordt den Heer op dese saeck;
Laet my (seght hy) alle wraeck.
Iae, wilt uwen vijandt minnen
Vyt den afgrondt van u sinnen,
En ghy sult op sijnen tijdt
Loonen u verdraghen spijt.
En dit heeft hy dier bevolen,
En gheleert in open scholen;
Volght u meester, draeght u cruys,
Houdt de wraeck en gramschap t'huys.
Het en heeft hem niet verdroten
Als hy heeft sijn bloedt vergroten,
Oock te bidden voor het rot
Dat sijn lijden heeft bespot.
Godt ghemartelt van de slaghen,
Heeft het onghelijck verdraghen;
En sult ghy noch sonder noodt
Vwen vijandt smijten doodt?
| |
[pagina 238]
| |
VVilt met uwen vijandt leven
Even alsser staet gheschreven,
Lieft hem, streelt hem, doet hem wel,
En hy staet in u bevel.
Stephanus bracht dit te weghe,
Als hy badt, en dat ter deghe,
Voor de beulen die met cracht
Hebben hem ter doodt ghebracht:
Daerom heeft hem Godt vercoren;
Maer die drijven wraeck en toren,
Toonen datse vol fenijn
Kinders van den duyvel zijn.
VVilt, dan om hier op te breken,
VVraecke van u ziel versteken:
Niemandt kander nemen wraeck,
Sonder eyghen schaed' oft braeck.
|
|
