Loreis, Hector-Jan
Pseudoniem van Hector-Jan Laureys, Vlaams prozaschrijver en essayist (Hoeilaart 9.3.1930 – Hoeilaart 18.8.2005). Loreis was leraar en werkte bij de Koninklijke Bibliotheek van Brussel. In 1965 kreeg hij bekendheid met zijn ‘nouveau roman’ Is de boelijn over de nok?, waarin hij moderne literatuurtheorieën op een vaak humoristische en relativerende manier toepast. Het is een roman over een mislukte roman, waardoor de problematiek van de gangbare, sluitende romanformule op losse schroeven komt te staan, maar zo dat de lezer vrij blijft al of niet in die mislukking te geloven.
De theorie van de ‘nouveau roman’ en de evolutie naar een ‘nouveau nouveau roman’ zette Loreis uiteen in NR = NF. Nieuwe roman = Nieuwe Filosofie (1967). Loreis maakt gebruik van verschillende verteltechnieken binnen één tekst en doorbreekt daarmee de traditionele romanvorm. Sociaal engagement verbindt hij aan vormexperiment, waarin hij relativering door humor of ironie laat meespelen.
Volgende werken van Loreis zijn meer politiek gericht. Over het Palestijnse vraagstuk gaat zijn roman Geen kruimels voor Mohammed! (1973), die zowel een intrigerend verhaal geeft als een document presenteert. In Van hongerlijder tot verzetsleider (1974) geeft hij een beeld van de levensomstandigheden in Zuid-Amerika en speciaal in Brazilië. Kritiek op de maatschappij geeft hij ook in Vrijvrouw met catalpavruchten. Een bewogen stilleven (1980), een boek over een ongehuwde moeder dat ook als een experimentele roman gelezen kan worden. Ook De bevrijding van Sándor Töröl (1982) is een geëngageerde roman, ditmaal over de Hongaarse opstand van 1956.
Van 1984 tot 1989 was Loreis redacteur van het tijdschrift Diogenes. Enkele van zijn romans werden in het Frans vertaald.
Literatuur: BNTL; Oosthoek; WP-lexicon; P. de Wispelaere, ‘Het boek Genesis of genesis van een boek. Nawoord’, in: H.-J. Loreis. Is de boelijn over de nok? (1965), p. 104-110; H.J. Claeys, ‘Hector Jan Loreis’, interview in : Wat is links? (1966), p. 173-178; H. Bousset, ‘Hector-Jan Loreis – Arabische suite’, in: Woord en schroom (1977), p. 275-277; L. Deflo, ‘”Vrijvrouw” (Hector-Jan Loreis). De vrijheid wordt duur betaald’, in: Kreatief 16 (1982) 1, p. 117-119.
P. van Aken
[Aangevuld, maart 2008]
Auteursrechtelijk beschermd