Kom, Anton de
Cornelis Gerard Anton de Kom, Surinaams-Nederlands vrijheidsstrijder, prozaschrijver en dichter (Paramaribo
22.2.1898 - Neuengamme (Duitsland) 24.4.1945). De Kom schreef ook onder de pseudoniemen Adek en
Adekom. In 1929 kwam hij naar Nederland, waar hij zich in toespraken richtte tegen het Nederlandse
kolonialisme. Hij ontwikkelde zich in de richting van het communisme, vooral omdat hij in die kringen gehoor
vond voor zijn ideeën. In 1933 keerde hij terug naar Suriname waar hij na een protestactie werd gearresteerd en
zonder vorm van proces naar Nederland werd verbannen.
In Wij slaven van Suriname (1934, 200110) herschreef De Kom de Surinaamse geschiedenis vanuit het
gezichtspunt van de onderdrukten. Ondanks inspanningen van E. du Perron kwam het niet tot een Franse
vertaling, maar er verschenen wel Engelse, Duitse en Spaanse vertalingen van. In Nederland trad De Kom toe tot
de redactie van Links Richten en schreef hij artikelen voor het socialistische blad De Tribune.
Sinds zijn verbanning kon De Kom nergens meer werk krijgen en leefde hij van de steun. Intussen werkte hij aan
twee romans en een filmscript. Na de Duitse inval in 1940 sloot De Kom zich aan bij het Nederlandse verzet en
op 7 augustus 1944 werd hij gearresteerd. Op 24 april 1945 overleed hij aan tuberculose in het kamp Sandbostel
bij Bremervörde (Neuengamme). In 1982 werd hem postuum het Verzetsherdenkingskruis toegekend. In
Suriname werd de Universiteit van Suriname in 1983 naar hem vernoemd. Op 24 april 2006 werd op het Anton
de Komplein in Amsterdam het door Jikke van Loon voor hem gemaakte standbeeld onthuld. Van De Koms
werk is weinig bewaard gebleven. Zijn overgebleven gedichten werden in 1969 gebundeld in Strijden ga ik. In
1981 verschenen de Gedichten en teksten van Anton de Kom.
Literatuur: BNTL; BWN; WP-lexicon; E. du Perron, 'A. De Kom', in: Buiten de perken (1965) 50, p. 15-20; S.
Hira. Van Priau tot en met De Kom (1982); N.W. Wijnen e.a. A. de Kom, zijn strijd en ideeën (1989); F. van
Suchtelen, 'Kom, Cornelis Gerhard Anton de', in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de
Arbeidersbeweging in Nederland (2001), p. 105-109; G. Oostindie, ''Wij slaven van Suriname' en het
intellektuele eigendom van het koloniale verleden', in: M. van Kempen e.a. (red.). Wandelaar onder de palmen.
Opstellen over koloniale en postkoloniale literatuur (2004), p. 495-506.
G.J. van Bork
[Nieuw, januari 2007]
Auteursrechtelijk beschermd