De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Stoke, Melis

Noordnederlands geschiedschrijver (Zeeland ? midden 13de eeuw-na mei 1305). Schreef de befaamde Rijmkroniek van Holland (overgeleverd in 3 hss., alle in kb 's-Gravenhage). Het eerste deel ervan (ca 3300 verzen) werd omstreeks 1290 voltooid als berijmde en hier en daar wat uitgebreide vertaling van het Chronicon Egmondanum; het behandelt de geschiedenis van het graafschap Holland van 689 tot 1205 en is opgedragen aan graaf Floris v ter leerzame bevestiging van zijn rechten op Holland en Zeeland en van zijn aanspraken op Friesland. Na de dood van Floris v (1296) zette Stoke de kroniek voort tot en met het huwelijk van Willem iii in mei 1305; hij steunde deels op mondelinge mededelingen, deels, en met name voor de latere periode, op eigen ervaringen.

De passage over de moord op Floris v en diens lijkdienst te Alkmaar behoort tot de meest bewogen gedeelten van dit vaak nuchtere, zelden dichterlijke rijmwerk. De eerste uitgave werd bezorgd door Spiegel en Douza (1591), maar de oplaag ging door brand grotendeels verloren. Na edities van 1620 en 1699 volgde een wetenschappelijk grondig bewerkte uitgave van de hand van B. Huydecooper (1772). De vijfde is van W.G. Brill (1885), die in 1983 als facsimile-uitgave opnieuw verscheen. Sinds lang bestaan er plannen voor een editie die geschied- en taalkundig aan de modernste eisen zal voldoen.

Literatuur:

J. te Winkel, `Het karakter en de staatskundige denkbeelden van M.S.', in Historische avonden (1896); S. Hofker, De taal van M.S. (1908); J. Romein, Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (1932); H.C. Peters, De Rijmkroniek van Holland, haar auteur en M.S. (1966); F.W.N. Hugenholtz, `Wat Stoke wegliet uit het Chronicum Egmunduanum', in Nederl. Archievenblad, 84 (1980); M. Carasso-Kok, Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen (1981).

[G. Stuiveling en P.J. Verkruijsse]