De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Schouwenaars, Clem(ens) Renaat Alice Jozef

Vlaams dichter en prozaschrijver (Mortsel 28.12.1932). Debuteerde met romantische, evasieve poëzie die zijn gevoelens van weemoed, levensonmacht en vertwijfeling vertolkte. Daarmee ontpopte hij zich als een romantisch estheet die in de schoonheid van het scheppingsproces de oorspr. schoonheid van het leven opnieuw tracht te beleven.

Naarmate hij loskomt van de wazige, omfloerste romantiek, en meer directe, op de werkelijkheid gerichte lyriek gaat schrijven, nemen autobiografische elementen een steeds grotere plaats in. Daarbij wordt de vormbeheersing strenger (Frescobaldi sonnetten, 1966). Een dergelijke evolutie kenmerkt ook Schouwenaars' proza. Trok hij reeds de aandacht met zijn eerste werken (Jij, een meermin?, 1959; Dokter Simon Falbeck, 1962), vanaf Een nacht op Elba (1969) begon hij aan een uitgesponnen, therapeutisch opgevatte zelfbeschrijving, waarin de bezinning op leven en schrijven centraal staat. Een eerste hoogtepunt hierin bereikte hij in de roman De seizoenen (1972). Hoewel niet alle werken dezelfde kwaliteiten bezitten, boeien zij toch steeds weer door de directheid van de zelfanalyse en van de kritiek op de maatschappij (Cresus of hoe ik rijk en volksgeliefd werd, 1976; Een morgen in de Moeren, 1980). Mettertijd is Schouwenaars zich ook gaan toeleggen op meer algemene problemen, zodat de persoonlijke situatie kan worden geschetst tegen een brede his-

[p. 519]

torische of maatschappelijke achtergrond, zonder dat evenwel daarbij de subjectieve inbreng wordt genegeerd. De episch opgevatte tetralogie Emilie Beyns (Verwanten, 1981; Meeldauw, 1981; De vrouwen, 1982 en De glimlach, 1982) illustreert dit het best.

Werken:

Het woud van licht en lommer (1956), p.; Albasten amforen (1956), p.; Onvoltooide executie (1958), p.; De vrouwelijke verzen (1960), p.; De schaduwdrager (1963), p.; Etudes voor de rechterhand (1964), p.; De zeven nachten (1964), pr.; De lente van Jonathan (1965), t.; De man van mos (1966), pr.; Eluard lezen (1966), t.; Eten met Evert (1966), t.; Ergens in Europa (1967), t.; Kamers voor reizigers (1968), pr.; Twee maal leven (1968), pr.; Witte wolken, groene wolken (1969), t.; Leda of het herleven (1970), p.; Een krans om de maan (1971), pr.; Doods domeinen (1972), p.; Gedichten 1956-1970. Een ring van granaat (1972); Een zachte Saraceen (1972), p.; Antichambre (1973), pr.; Oog in oog (1973), pr.; Uit het gareel (1973), pr.; Baldriaan of de vertelling van zijn geboorte zoals hij ze de schrijver heeft gedaan (1974), pr.; Echtelieden (1974), t.; Schaduw der dwaling (1974), p.; Jongste gedichten (1974), p.; Rotraut (1975), p.; Het gezicht in de ruit (1975), p.; Bezoek aan de dodengang (1975), pr.; Cantica mea (1976), p.; De leden van de jury (1977), pr.; De stervende Galliër (1977), pr.; De werken van barmhartigheid (1979), pr.; Bougainvillea (1979), pr.; Winter in Reninge (1979), p.; Winters verweer (1980), pr.; Het waanbeeld (1980), r.; Dronkenschap (1981), p.; Gras (1982), p.

Literatuur:

J. de Ceulaer, in Te gast bij Vlaamse auteurs, v (1969); P. Hardy, in Bij benadering, dl. 2 (1973); L. Deflo, `C.S.: "Ik leef me kapot, ik schrijf me kapot"', in Kreatief, vii (1973); H. Verlinde e.a., Yang, 55 (1974); L. Deflo, in Kritisch lexicon van de Nederlandstalige lit. na 1945 (1980); D. Fouquet, in Ambrozijn, 4 (1983-1984), interview.

[P. van Aken]