De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Langendonck, Prosper van

Eig. Prosper Antoine Joseph, Vlaams dichter, essayist en criticus (Brussel 15.3.1862-ald. 7.11.1920). Opgevoed in Frans sprekend milieu, waardoor vroeg contact met Parnassiens. Moest studie letteren staken door familieomstandigheden. Was o.m. ambtenaar bij het ministerie van justitie, daarna bij de Vertaaldienst Kamer van Volksvertegenwoordigers, totdat toenemende geestesziekte in 1918 ontslag noodzakelijk maakte.

Schreef kritieken en essays in Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle van 1888 tot 1910. Richtte samen met o.a. Vermeylen en Hegenscheidt in 1893 Van Nu en Straks op. Hernieuwde zijn kritische werkzaamheid in het tijdschrift Vlaanderen van 1903. Belangrijk is zijn opstel De herleving der Vlaamsche poëzie, dat men wel als het manifest der letterkundige vernieuwing heeft beschouwd.

Als criticus en dichter was hij tussen de anarchistisch gezinde jongeren van toen een schakel in de traditie die hem met Gezelle en Rodenbach verbond. Ook voor hem waren het ethische en esthetische niet te scheiden. Zijn bewondering voor Dante hing samen met zijn verlangen naar een harmonisch leven op christelijke grondslag, een verlangen gevoed door de tegenstellingen tussen zijn geloof en zijn twijfel, zijn gemoed en zijn geest. Zijn romantisch getinte gevoel geraakte telkens in conflict met zijn naar klassieke beheersing strevende geest. Van Langendoncks invloed op jongeren als A. Vermeylen is bijzonder groot geweest.

Hij publiceerde slechts één bundel Verzen (1900). Daarin toont hij zich een der eersten in het Zuidnederlandse taalgebied die vorm gaven aan het conflict tussen gevoel en intellect, waardoor de moderne mens wordt gekenmerkt. In zijn werk tekent zich duidelijk de tweespalt af tussen de droom van absolute volmaaktheid, zoals deze vorm kreeg in de onvoltooide cyclus Beatrice, en de ervaring van een beklemmende werkelijkheid, een tegenstelling die in `Zomeravond' tot uiting komt. Het indrukwekkende `Woluwe-dal' toont de dichter in een zelden bereikt, wankel evenwicht. Zijn levensdroom gaf hij gestalte in een van zijn beste verzen `Het Woud'.

Uitgaven:

Verzen (1918), met inl. van J. Boonen; Werk (1926), met inl. van A. Vermeylen; Gedichten (1962), met inl. van A. Westerlinck.

Literatuur:

A. van Duinkerken, `P.v.L.', in Dietsche Warande & Belfort (1929); L. Sourie, P.v.L. (1942); A. Westerlinck, P.v.L. Diagnose van een ongeneeslijke ziel (1946); G. Schmook, `P.v.L. en zijn verhouding tot "De Distel" (19.8.1882-8.2.1908)', in Versl. en Meded. Kon. Vl. Acad. v. Taal- en Letterk. (aug./sept. 1957); Idem, `Prosper van Langendonckiana', in Idem (1959); Idem, P.v.L. (1968); M. Gilliams, `Notities over P.v.L.s "Verzen"', in Vita Brevis, 2 (1976²); P.G. Buckinx, `De vrouw in de poëzie van v.L. en Elsschot', in Versl. en Meded. Kon. Acad. v. Nederl. Taal- en Letterk. (1977); J. Cools, `Werchter', in Eigen schoon en de Brabander, 65 (1982).

[H.A. Wage]