De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Jong, Martien Jacobus Govardus de

Nederlands dichter, essayist en criticus (Steenbergen 20.5.1929). Was aanvankelijk journalist, later leraar en sinds 1961 hoogleraar te Namen. Studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, Germaanse filologie en Italiaans. Behalve essayistisch en kritisch werk, waarin De Jong zijn brede talenkennis en zijn eruditie in dienst stelt van zijn eigenzinnige opvatting dat literaire kritiek een door lees-, studie- en levenservaring verrijkende, en mede door cultureel-sociologische en karakterologische factoren bepaalde, dynamische literatuuropvatting is, schreef hij ook opvallende, tegen het nieuw-realisme aanleunende poëzie, die wordt getypeerd door de combinatie van verrassingseffecten en alledaagsheid. Daardoor wekken sommige gedichten de schijn zich te bewegen op de grens tussen originaliteit en banaliteit, maar precies in dit spanningsveld komt hun authenticiteit naar voren. Even opmerkelijk is de vermenging van persoonlijke en maatschappelijke geëngageerde thematiek en het veelvuldig gebruik van cultuurhistorische verwijzingen.

Werken:

Het kerstvisioen van Berta Jacobs (1961); Leopolds `Cheops' (1966), essay met tekstuitg.; Twintig poëziekritieken (1966), Van Bilderdijk tot Lucebert. Tekst en context van Nederlandse gedichten (1967); Het Nederlandse gedicht na 1880 (1969); Flierefluiters apostel. Meningen en meningsverschillen (1970); Eén perron maar drie treinen. Den Brabander, Van Hattum, Hoornik (1970); Landen, steden... mensen. R. Blijstra: Literatuur en architectuur (1971); Bewijzen uit het ongerijmde. Het probleem Achterberg (1971); Nogmaals inzake Achterberg (1972); Aardbeien uit een blauw vergiet (1972); Taal van lust en weelde. Willem Bilderdijk et la litérature italienne (1973); Tweesprong (1975), p.; Een onschuldig land (1975), p.; Over kritiek en critici. Facetten van de Nederlandstalige literatuurbeschouwing in de twintigste eeuw (1977); De ver-

[p. 302]

lossing van Venus en andere essays (1979); In de nieuwe wereld (1979), p.

Literatuur:

J. Barthels, `Een kritisch machiavellist; M.J.G.d.J.', in Tijdschrift voor de levende talen, 36 (1970); Idem, `M.J.G.d.J.: evolutie zonder abdicatie', in Spiegel der Letteren, 14 (1972); Idem, `Laat ze het verdomme zelf eens proberen', in Impuls, 4 (1972-1973); H. Speliers, `Zeven enjambe(s)menten', in Die verrekte gelijkhebber (1973); L. Deflo, `Wil je nog een cognacje?', in Kreatief, 4/5 (1974); C. Zwalf, `Taal en existentie in de poëzie van M.J.G.d.J.', in Dietsche Warande & Belfort, 123 (1978); A. Claessens, `Over kritiek en critici', in Dietsche Warande & Belfort, 125 (1980).

[P. van Aken]