De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Hillenius, Dick

Eig. Dirk, Nederlands dichter en essayist (Amsterdam 29.5.1927). Studeerde biologie en was redacteur van Propria Cures. Promoveerde in 1954 op een proefschrift over kameleons; is verbonden aan het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam. Als bioloog is hij neo-darwinist en overtuigd etholoog. Hoewel de daarmee samenhangende opvattingen zijn literaire werk sterk bepalen, getuigt dit toch in

[p. 275]

de eerste plaats van een veelzijdige belangstelling. Het romantisch mechaniek (1969) en Het principe van nieuwsgierigheid (1978) bieden in talrijke speels geformuleerde notities over reisbelevenissen, culturele stromingen, moderne muziek, schilderkunst, literatuur, menselijke verhoudingen en maatschappelijke verschijnselen een beeld van een in eerste instantie zintuiglijk ervarend bewustzijn dat voortdurend op zoek is naar nieuwe ontdekkingen.

Als voornaamste bedreiging van de menselijke soort ziet hij de massificatie op alle gebieden, een collectivisering die de uitwerking van destructieve instincten op noodlottige wijze kan vergroten. De belangrijkste remedie daarentegen is de bewust ondernomen individualisering van de mens. Overigens wordt de onafwendbaar lijkende collectieve ondergang met een zeker blijmoedig pessimisme tegemoet gezien.

Kenmerkend voor Hillenius' essayistiek is het opzettelijk onuitgewerkte, notitieachtige karakter ervan, dat een indruk van spontaniteit achterlaat.

Zijn poëzie onderscheidt zich niet essentieel van zijn proza: observaties en ideeën zijn hier tot hun absolute kern teruggebracht. In zijn tweede bundel Een klein apparaat tegen rechtlijnigheid (1975) is de geïntensiveerde zintuiglijke ervaring het belangrijkste wapen geworden tegen het onontkoombare verval. Ontving o.a. de Poëzieprijs van de Gemeente Amsterdam (1967).

Werken:

Inleiding tot het denken van Darwin (1956); Tegen het vegetarisme (1961); Oefeningen voor een derde oog (1965, Boekenmarktprijs 1966); Uit groeiende onwil om ooit nog ergens in veiligheid aan te komen (1966); De vreemde eilandbewoner (1967); De beestachtige bronnen van het geweld (1969); Plaatselijke godjes (1972); De onrust bewaren (1982).

Literatuur:

J. Bernlef en K. Schippers, in De Gids, 130 (1967); H. Kaleis, Schrijvers binnenste buiten (1969); C.J.E. Dinaux, Gegist bestek, dl. 3 (1969); Th. de Winter, Schrijversportretten uit de Haagse Post (1975); M. 't Hart, De som van misverstanden (1978); C. Peeters, in Alles moet over (1979); W.A.M. de Moor, in Wilt u mij maar volgen? (1980).

[J. Huijnink]