De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Hamelink, Jacques

Eig. Jacobus Marinus, Nederlands dichter, prozaschrijver en essayist (Driewegen, Terneuzen 12.1.1939). Studeerde Nederlandse taal- en letterkunde te Tilburg en gaf les, maar leeft sinds 1963 van zijn pen. Trok met zijn poëzie en proza de aandacht van de groep rond Merlijn, waarin hij regelmatig publiceerde. Voor de verhalenbundel Het plantaardig bewind (1964) onving hij zowel de Vijverbergprijs als de Van der Hoogtprijs. Hamelinks verhalen spelen beschaving en techniek uit tegen de primitieve natuur. In Ranonkel of de geschiedenis van een verzelving (1969) maakt hij gebruik van bijbelse en marxistische thema's om een apocalyptische sfeer op te roepen van een naar de ondergang neigende beschaving, waarin slechts door de jeugd nog plaats is voor hoop. Hamelinks enige dramatische werk, het mysteriespel De betoverde bruidsnacht (1970), brengt in gestileerde vorm de onlosmakelijke verstrengeling van leven en dood. Afdalingen in de ingewanden (1974) bestaat uit korte prozastukken, waarin hij een hardop uitgesproken psychische autobiografie geeft met afwijzing van het subjectivisme en uitmondend in een staat van depersonalisatie. In dezelfde lijn ligt Een reis door het demiurgenrijk (1976).

Hamelinks gedichten vertonen dezelfde thematiek als zijn proza: de mens als vluchtig verschijnsel tegenover een geologisch tijdsbesef dat de eeuwigheid en de natuur omvat (bijv. De eeuwige dag, 1964; Een koude onrust, 1967). Oudere gronden (1969) en Geest van spraak en tegenspraak (1971) voegen daar de thema's van lediggang en onthechting aan toe. Zijn poëzie is tegelijk verwoording van zijn poëtica: het zijnde dient te worden verwoord in suggestief taalgebruik, maar de ontoereikendheid van de taal veroorzaakt tevens het echec van de volmaakte verwoording. De geslotenheid van Hamelinks proza en poëzie, waarin de taal zo centraal staat, maakte hem voor de Merlijn-redacteuren aantrekkelijk om hun theorie van de interpretatie aan te demonstreren. Vanaf Stenen voor mijzelf (1977) wordt zijn poëzie muzikaler en toegankelijker.

In de essays van De droom van de poëzie (1978) en In een lege kamer een garen draadje (1980) toont Hamelink zich een sterk verdediger van de traditionele poëzie tegenover de te simpele poëzieopvatting van de versch. avant-gardebewegingen en

[p. 248]

noteert hij zijn opvattingen over de poëziekritiek.

Werken:

Horror vacui (1966), pr.; De rudimentaire mens (1968), pr.; De boom van Goliath (1973), pr.; Windwaarts, wortelher (1973), p.; Witvelden, inskripties (1974), p.; Hersenopgang (1975), p.; Niemandsgedichten (1976), keuze uit eigen werk; Het rif (1979), p.; Gehandhaafde verhalen (1979), pr., keuze uit eigen werk; Responsoria (1980), p.; Ceremoniële en particuliere Madrigalen (1982), p.; Uit een nieuwe Akasha-kroniek (1983), verh.

Literatuur:

J.J. Oversteegen, in Literair lustrum 1961-1966 (1967); L. van Marissing, in 28 interviews (1971); M. Bartosik, `J.H. en het gamma van de nacht', in Nieuw Vl. Tijdschr., 30 (1977); Idem, `J.H.: Alle gestalten worden met funktie bedacht, met funktie verhard', in Tijdschr. VU Brussel, 20 (1979); Dimensie, 5 (1981), J.H.-nummer; D. Kroon, `Omwegen naar een centrum', in Bzzlletin, 11 (1982-1983).

[red.]