De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Gomperts, Hans Albert

Eig. Henri Albert, Nederlands dichter, criticus en essayist (Amsterdam 26.12.1915). Was redacteur van Libertinage (1948) en De Vrije Bladen (1949); nadien toneelredacteur bij Het Parool. Van 1965 tot 1981 buitengewoon hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde te Leiden. Debuteerde in De Vrije Bladen (nr. 8, 1939) met intellectualistische, soms speelse en zwierige poëzie (Dingtaal). Trok sindsdien meer de aandacht als scherpzinnig en puntig essayist, vooral met zijn bekroonde Jagen om te leven (1949; Dr. Wijnaendts Franckenprijs, 1953), waarin hij zich als leerling van Ter Braak en Du Perron manifesteerde en tegenover negativisme en levensonlust een nieuwe, vrijzinnige en op het aardse leven gerichte moraal probeerde te stellen.

Met de bundel De schok der herkenning (1959), waarin hij de vertekening naging van het beeld van de meester in het werk van de door hem beïnvloede discipel (bijv. Multatuli-Du Perron, Nietzsche-Ter Braak), betrad hij meer uitgesproken het domein van de literatuurbeschouwing. In zijn Leidse intreerede, De twee wegen van de kritiek (1966), koos Gomperts consequent voor een personalistische benadering van het kunstwerk, tégen het onpersoonlijke formalisme en structuralisme van de Merlyners in; later zou hij zich eveneens keren tegen de `dehumanisering' van een neopositivistisch en formalistisch geïnspireerde literatuurwetenschap en daartegenover de `verstehende' hermeneutiek van Dilthey en Gadamer verdedigen (Grandeur en misère van de literatuurwetenschap, 1979). Gomperts had ook een belangrijk aandeel in de uitgave van Du Perrons verzameld werk en briefwisseling.

Werken:

`Catastrofe der scholastiek', in Vrije Bladen, 17, 2 (1940), essay; Van verlies en dood

[p. 226]

(1946), p.; De geheime tuin (1963), essays; De eend op zolder en Wachten op niets (1970), toneelkrit.; Arthur van Schendel (1976, Schrijversprentenboek); Intenties, i en ii (1981), essays.

Literatuur:

H. Marsman (1939), in Verzameld Werk (1972³); E. Hoornik, in Tafelronde (1940); W.F. Hermans, `Mandarijnen op zwavelzuur', in Podium, x (1955); L. Ross en T. Haan, in De Nieuwe Stem, xix (1964); H. Kaleis, `G., de rede en het geluk', in Tirade, ix (1965); J.J. Oversteegen en H.U. Jessurun d'Oliveira, in Merlyn, iv (1966); M.J.G. de Jong, `Goochelen met reputaties', in Flierefluiters Apostel (1970); M. Rutten, `De derde weg van de kritiek', in Spiegel der Lett., xiii (1970-1971); E. Francken e.a. (ed.), Voor H.A.G. bij zijn 65ste verjaardag (1980); Meta, 16 (1981), G.-nummer.

[W. Gobbers]