De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Everaert, Cornelis

Zuidnederlands dichter en toneelschrijver (Brugge ca 1480-ald. 14.11.1556). Schreef in de trant der rederijkers; kenspreuken `Ic comme om leeren' en `So reine verclaert'. Hij was, evenals zijn vader, lakenverver en -voller van beroep en schrijver van het Sint Sebastiaansgilde der handboogschutters. Hij was lid, misschien factor, van de Brugse rederijkerskamer `De Heleghe Gheest' en `De Drie Santinnen'.

Tussen 1509 en 1538 (met een onderbreking van 1513 tot 1523) schreef hij 35 spelen, ernstige en komische. Tot de eerste behoren de stichtelijk-godsdienstige en maatschappelijk-staatkundige, tot de laatste de tafelspelen en esbattementen, vrijwel allemaal gelegenheidsspelen.

Hij doet zich in de van hem bewaard gebleven stukken kennen als een conservatieve middeleeuwer die de religieuze en sociale problemen wil oplossen met middelen die volkomen uit de tijd zijn. Opvallend is zijn sterk sociaal gevoel, dat hem drijft tot kritiek op de `gestelde machten', die soms over de schreef gaat, hetgeen blijkt uit het feit dat de vertoning van sommige spelen van hogerhand werd verboden. In de `getolereerde' stukken wordt van het volk eerbied voor de overheid verlangd.

Everaert moet gezien worden als een in zijn tijd miskend genie, aangezien geen enkele rederijker en maar weinig toneeldichters voor of na hem in het komische genre een hoogte hebben bereikt als hij.

Uitgave:

J.W. Muller en L. Scharpé, Spelen van C.E. (1920).

Literatuur:

W.J.C. Buitendijk, Het calvinisme in de spiegel van de Zuidnederl. lit. der contra-reformatie (1942); J.J. Mak, Vier excellente cluchten (1950); J.B. Drewes, `Een bijzondere orde van Cruysbroers', in Nieuwe Taalg., 69 (1976); R. Willemyns, `De "Verkeerde wereld" van C.E.', in Nieuwe Taalg., 72 (1979); J.B. Drewes, `Het interpreteren van godsdienstige spelen van sinne', in Jaarb. De Fonteine (1978-1979) (1980); N. van de Blom, `C.E.'s Spel vanden wynghaert', in Nieuwe Taalg., 74 (1981).

[J.J. Mak]