De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Engelen, A(driaan) W(alraven)

Nederlands dichter en prozaschrijver (Valburg 23.8.1804-Velp 28.1.1890). Studeerde na op kostschool te Elburg onderricht in de klassieken ontvangen te hebben vanaf 1820 rechten te Groningen waar hij in 1826 promoveerde op een proefschrift getiteld Selecta de decemviris eorumque legibus; in 1829 schreef hij zich op dezelfde hogeschool in als student letteren, maar deze studie voltooide hij wegens de tijdsomstandigheden niet: in 1830 trok hij met de Groningse flankeurs mee in de strijd tegen de Belgen, van welke tocht hij eind 1831 terugkeerde. Van 1833 tot 1843 was hij rector van dezelfde Elburgse kostschool waarvan hij leerling was geweest, van 1843 tot 1877 kantonrechter te Tiel, terwijl hij van 1849 tot 1853 zitting had in de Tweede Kamer; na zijn pensionering leefde hij ambteloos te Velp.

Engelen debuteerde als 17-jarige met het vers `Nagedachten', ondertekend met E. in het oktobernummer van de Vaderlandsche Letteroefeningen; in zijn studententijd schreef hij meer gedichten, grotendeels gebundeld in Poezy (1829). In 1828 verscheen zijn berijmde vertaling van het eerste deel van Vergilius' Aeneïs, in 1830 gevolgd door Kusjens, een vrije navolging van de Basia van Janus Secundus. Onder het pseudoniem Herman van Apeltern publiceerde hij Eduard Dalhorst. Een Nederlandsch verhaal uit het laatst der zeventiende eeuw (2 dln., 1829), een der eerste historische romans uit de Nederlandse letterkunde, die speelt in de Betuwe. Onder dezelfde naam verscheen later nog De grot van Fosto (3 dln., 1840-1841), spelend in het eerste kwart van de 17de eeuw.

Het meeste naam heeft Engelen echter gemaakt met bloemrijke verslagen van door hem gemaakte reizen, veelal te voet, waaronder Parijs in 1834 (2 dln., 1835) en Wandelingen door Brussel en een gedeelte van België in 1836 (1837). Op gevorderde leeftijd publiceerde hij, ditmaal onder het pseudoniem Mr. H. van A., zijn zeer leesbare memoires: Uit de gedenkschriften van een voornaam Nederlandsch beambte (1882, fotografisch herdrukt in 1977) en Herinneringen van vroeger en later leeftijd (1884).

Werken:

Nemesis (1830); Lied voor de uittrekkende Groningsche studenten (1830); Nieuwe verhalen, ontleend uit de geschiedenis van belangrijke misdaden (1832); Roosjens, verzameling van minnedichtjens, aan jeugd en schoonheid geheiligd (1832); Dichterlijke brief aan Dr. H. Riedel (1833); Quî fit, Maecenas? Dichterlijke Nanutsvoorlezing (1839); Reistochtjens door een gedeelte van Duitschland in 1838 (1839); Staatshervormen. Dichterlijk vertoog (1845); Wandelingen door Gelderland (1847); Naar Parijs, Havre en Tours in den zomer van 1847 (1848); Neêrlands Marseillaise. Een nieuw lied op eene oude wijs (1848); Gedichten (1853); Wandelingen door Champagne en aangrenzende gewesten in de lente van 1854 (1855).

Literatuur:

E.J. Potgieter, in Kritische Studiën II (1886); (J.) H(uf) v(an) B(uren), `Mr. A.W. Engelen', in De Nederlandsche Spectator (1890); W. van de Poll, Mr.A.W.E. Eene levensschets ([1894]); K.M. Wagemans, `Invloeden op de ontwikkeling van de historische roman in de periode 1827-1840, of De redevoering en de Roos', in De Negentiende Eeuw, 6 (1982).

[D. Welsink]