De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Donker, Anthonie

Ps. van Nicolaas Anthony Donkersloot, Nederlands dichter, romanschrijver en essayist (Rotterdam 8.9.1902-Amsterdam 26.12.1965). Studeerde in Leiden en Utrecht Nederlands, promoveerde in 1929 op het proefschrift De episode van de vernieuwing onzer poëzie [1880-1894]. Was enige jaren leraar en vanaf 1936 hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, aanvankelijk in de Nederlandse letterkunde, vanaf 1956 in de algemene en vergelijkende literatuurwetenschap. Tijdens wo ii in het verzet, gearresteerd en ontslagen als hoogleraar. Van 1945 tot 1949 parlementslid (pvda) en in 1950 medeoprichter van de vredesbeweging De derde weg. In 1930 oprichter en tevens redacteur van Critisch Bulletin en van 1937 tot 1940 redacteur van De Stem, vanaf 1946 van De Nieuwe Stem. Nam deel aan de organisaties van letterkundigen (Vereniging van Letterkundigen en het Nederlands pen-centrum).

Donker debuteerde in de kring der Vrije Bladen, maar was meer dan de anderen rond dit blad traditioneel georiënteerd. Zijn poëzie streeft naar verinnerlijking, een mediteren over leven, liefde en dood. Ze is

[p. 176]

meer harmonieus dan vitaal. In zijn essays en kritieken zoekt hij welbewust objectiviteit, met een zo hoog mogelijke, zich inlevende waardering. Ontving in 1929 de Van der Hoogtprijs voor de bundel Grenzen (1928) en in dat zelfde jaar de Domprijs voor Kruistochten (1929).

Donker trad veelvuldig op als vertaler, o.a. van het werk van Coleridge, Goethe en Feuchtwanger.

Werken:

Acheron (1926), p.; De draad van Ariadne (1930), p.; Fausten en faunen (1930); Ter zake (1932); De schichtige Pegasus (1932); Maar wij...? (1933), lekespel; Gebroken licht (1934), p.; Schaduw der bergen (1935), r.; Vondels grootheid (1937); Onvoltooide symphonie (1938), p.; Hannibal over de Helicon (1940); Orpheus en Eurydice (onder ps. Maarten de Rijk, illegaal tijdens wo ii), p.; Tralievenster (1946), p.; Het sterrenbeeld (1946), p.; Karaktertrekken der vaderlandse letterkunde (1946); De einder (1947), verz. p.; De vrijheid van de dichter en de dichterlijke vrijheid (1948); De bliksem speelt om de doringboom (1949), reisverh.; Het beeld van '80 (1952); Bevreemding (1953), p.; Westwaarts (1956), p.; Eva en de dichters (1958); Het schip dat gij bouwen zult (1959); Ben ik mijn broeders hoeder? (1960); Wandeling (1962), p.

Literatuur:

Nieuwe Stem, 21 (1966), A.D.-herdenkingsnummer; J.J. Oversteegen, `A.D. (1902-1965)', in Vorm of vent (1969); G.H. 's-Gravesande, Al pratende met... (1980); Sj. van Faassen, `Jan Romein en A.D.', in Bzzlletin, 9 (1980-1981).

[P. Minderaa]