De Nederlandse en Vlaamse auteurs

[p. 115]

Brugman, Johannes

Noordnederlands dichter en prozaschrijver (Kampen ca 1400-Nijmegen 1473). Als minderbroeder kwam Brugman na zijn studie te Parijs in aanraking met de observantie, waarvan hij na een lectoraat te St.-Omaars de apostel wordt in de Nederlanden. Zijn preken, m.n. die tot het volk, hoogstwaarschijnlijk door toehoorders opgetekend, getuigen van grote homiletische gaven en hebben hem terecht beroemd gemaakt (`praten als Brugman'). Tot Brugmans geestelijke nalatenschap behoren verder, behalve de twee liederen `Ic heb ghejaecht mijn leven lanc' en `Mit vroechden laet ons singhen', een meditatief leven van Jezus Een devote oefeninge der kijnseit, des middels ende des eyndes ons Heren Christi, de passie-meditatie Devotus tractatus valde incitativus ad exercitia passionis Domini per articulos distinctus, een plichtenleer voor kloosterlingen Speculum imperfectionis, en een leven van de Heilige Lidwina van Schiedam, Vita almae virginis Lydwinae.

Uitgaven:

`Leven van S. Lidwina', in A A S S Aprilis, 2 (1675), vert. in modern Nederl. als bijlage 3 achter G.A. Meyer; D.J.M. Wüstenhoff (ed.), `Preken', in Nederl. Archief v. Kerkgesch. (1893); Het leven der H. Liduina (1895²); H. Goyens, `Speculum imperfectionis', in Arch. Franc. Hist., 2 (1909) en 4 (1911); J.B. Poukens, `Idem', in Ons Geestelijk Erf (1934, 1935 en 1936); M. Goossens, Leven van Jezus (1947); A. van Dijk, Verspreide sermoenen van J.B. (1948); P. Grootens (ed.), Onuitgegeven sermoenen van J.B. (1948); A. de Meijer (ed.), J.B. ofm Vita virginis Liidwine (1963); F.A.H. van den Hombergh, `J.B. ofm', in Speculum imperfectionis en Devotus tractatus (1967).

Literatuur:

W. Moll, J.B. en het godsdienstig leven onzer vaderen in de 15de eeuw, 2 dln. (1854); T. Brandsma, `Pater B.-problemen', in Annalen van de Vereeniging tot het bevorderen van de beoefening der wetenschappen onder de katholieken in Nederland, 33 (1942); P. Grootens, `B.s. Leven van Jezus', in Katholiek Cultureel Tijdschr. (1947); A. van Dijk, `B. als biograaf van de Heilige Lidwina', in Bijdragen voor de Gesch. van de Provincie der Minderbroeders in de Nederlanden, 5 (1948); P. Optatus, `De invloed van Hubertinus van Casale op het Leven van Jezus door J.B.', in Ons Geestelijk Erf, 33 (1949); F.A.H. van den Hombergh, Leven en werk van J.B. (1967); J.M. Willeumier-Schalij, `Onbekende hss. van Het leven van Jezus van Thomas a Kempis en nieuwe argumenten voor zijn auteurschap', in Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk., 92 (1976).

[J.J. Mak en J. Reynaert]