Geschiedenis van Leuven. Geschreven in de jaren 1593 en 1594

d'Institutie vande heerlijcke Universiteijt te Loven¹.

De voers. heerlijcke Universiteijt es te Loven innegestelt, ten tijde van hertoghe Jan van Brabant, den iiij^e van dijen naeme, anno 1426, vanden welcken de stadt Loven brieven van recommandatien gecregen hadde aenden heijliegen vader Mertten den v^e, paus van Roomen, xxj^a augusti 1425; met welcke brieven wert naer Roomen gesonden meester Willem Bont, scholaster van Sinte Peeters, met noch andere brieven van recommandatien aenden graeve van Sint Pol, alsdoen te Roomen wesende, om dijen volgende met supplicatie vanden voers. Paus te vercrijgen een Studium oft Universiteijt tot Loven, ten eeuwigen daege, soo inde rechten, medecijnen als andere vrije consten, geleght te wordden. Dwelck de voers. meester Willem vanden voers. Paus vercreghen heeft, ende quam te Loven wederomme in den xxv^a aprilis anno 1426, ende hadde 220 daeghen vuijt geweest, waervore hem de stadt Loven betaelde xxj^m j^c xx plecken; ende voert besegelen vande bulle vande voers. impetratie vande Universiteijt, heeft de selve stadt noch betaelt xxj^m ix^c xlij ½ plecken. Daernaer versocht de stadt Loven brieven vanden hertoghe van Brabant om in alle landen te moegen vercondigen, datter eene Universiteijt te Loven geleet was. De welcke brieven zij vercregen heeft, xxiij^a augusti 1426; ende terstont daernaer, te wetene xxxj^a augusti, cocht de voers. stadt zekere huijs gelegen opde Nieuwstraete tot behoeff vande voers. Universiteijt, om aldaer inde vrije consten te doceren.

Den xxj^a maij, anno 1427, quam de graeve van Sint Pol, te Loven in van Roomen, ende de stadt beschanck hem met iij silveren vergulde croesen, wegende vj marck, iij oneen ende v engelsche, doert groot behulp bij haer te Roomen gedaen, int vercrijgen vande voers. Universiteijt.

Opden Lovenkermisdach anni 1427, in septembri, waeren allen de steden, prelaeten, baenroetsen ende edelen van Brabant, te Loven, vergaerdert, in wijens presentie de ierste oratie inde voers. Universiteijt gedaen wert, bij meesteren Nicolaesen van Pruijn, een zeer geleert doctore inde rechten. Dit hoorende de bisschop ende de vij archidiaeckenen van Luijck, ende datter vele canoniken van Luijck te Loven getrocken

1 In 't groot Chartreboeck, folio 145.

[p. 237]

waeren, om hunne studie aldaer te vervolghen, hebben de selve canoniken, te Loven resideerende, opstakel gedaen, ende en wilden hen hunne geheele vruchten van hunne beneficien niet laeten genieten noch volgen; waeromme de stadt Loven naer Bruessel sandt aenden hertoghe van Brabant, hem biddende dat hij brieven verleenen wilde aenden bisschop ende de vij archidiaecken van Luijck, daermede hen bevolen wordden dat zij d'Universiteijt van Loven lieten gebruijcken alsulcke privilegien als zij vanden Paus hadden, als dat de scholieren die te Loven waeren woonende ende studerende, haere vruchten van haere prebenden vrijelijck aldaer mogen gebruijcken, gelijck in andere steden; welcke brieven den hertoghe dijen van Loven verleent heeft; die terstont daernaer aenden voers. bisschop gesonden wordden.

Den iij^a octobris, anno 1430, wert, te Loven, de ierste doctor meester Jan van Rijssinghen, ende was inde geestelijcke rechten; ende de stadt Loven beschanck hem met xx geiten rhinswijns.

In decembri, anno 1430, trocken, van weghen de stadt van Loven, naer Roomen meester Hendrick de Mera, doctor inde geestelijcke rechten, ende meester Dierick vanden Stock om aldaer vanden Paus te vercrijgen de conservatorije ende de faculteijt inde heijliege Godtheijt, tot behoeff vande voers. Universiteijt.

In decembri voers. resigneerde meester Willem Bont, scholaster van Loven, tot behoeff vande Universiteijt, de rectorije die hij te Roomen vercregen hadden; waer voer hem de stadt Loven jaerlijck gaff xxxvj gulden ende ix stuijvers.

In martio, anno 1432, wordden facultas theologiae vanden Paus Eugenio, den iiij^e van dijen naeme, tot behoeff vande voers. Universiteijt vercregen, ter groote begeerten van hertoghe Philips, van Bourgoindien ende Brabant; waervan de tijdinghe ierstwerven te Loven bracht wert, 19 aprilis 1432, bij meester Aerden de Witte, canonick van Sinte Lambrecht, tot Luijck, die de stadt Loven int vercrijgen vande selve faculteijt groot behulp gedaen hadde; waervoer hem de stadt beschanck met ij silvere vergulde potten, wegende viij marek, xxij ½ engelschen.

De overste vande voers. Universiteijt es de Rector, wijens macht ende autoriteijt vuijter maeten groot es, ende als hij achter straeten gaet, heeft hij eenen rooden capruijn over zijn schouderen, ende voer hem gaet eenen bedel, met eenen silveren scheptre, ende in solemnele feesten ende acten gaender vij bedellen, met gelijcke scheptren, voer hem, in groote magnificentie. Degene die de privilegien vande voers. Universiteijt (die vuijter maeten schoon ende vele zijn) es bewaerende, wordt genoempt de Conservateur vande Universiteijt, dwelck de prelaeten van Sinte Geertruijden meestendeel bedient hebben.

De leden der voers. Universiteijt zijn vijff in getaele, te wet ene:

De faculteijt inder heijlieger Godtheijt^1.

De faculteijt inde geestelijcke rechten.

De faculteijt inde weerlijcke rechten.

De faculteijt inde medecijnen, ende

De faculteijt inder arten oft vrije consten.

1 Anno 1347 wert meester Jan Caligator baechelier in theologia, ende de stadt beschanck hem lx schilden (Boonen).