Haags duet

Donderdag 7 mei

Om acht uur word ik wakker van een doordringende boor. Ik vervloek mezelf, omdat ik mijn herriestoppers niet bij me heb. Bij het ontbijt kijk ik de ochtendkranten door. Paars ii moet er komen, maar het zal niet gemakkelijk zijn, is de teneur. ‘Links’ (PvdA, D66, GroenLinks, sp) staat op 75 zetels en dat zal voor de vvd reden zijn om aan te dringen op gedetailleerde afspraken in het regeerakkoord. In de Kamer neemt de vvd nu, ondanks de winst, een geïsoleerde positie in - zeker nu het cda, gpv en rpf op sociaal terrein eerder links- dan rechtsgeoriënteerd zijn.

Vanochtend komen de fracties in de nieuwe samenstelling bijeen. Om twaalf uur vergadert de vvd. Opnieuw feest, de enige die verveeld om

[p. 109]

zich heen kijkt is de man die unaniem gekozen wordt als de nieuwe fractievoorzitter: Frits Bolkestein.

's Middags ontvangt de koningin de lijsttrekkers van de vijf grootste partijen. Om vijf uur gaat Kok als eerste naar Noordeinde, tegen zessen licht hij het advies van zijn fractie toe in Nieuwspoort. In het zesuurjournaal live gemeld dat Kok een PvdA-informateur wil die moet onderzoeken of de onderhandelingen voor een tweede paars kabinet kunnen starten. In zijn toelichting zegt Kok dat hij van D66 wil weten op welke voorwaarden ze meedoen aan Paars ii. Tussen de regels door is te horen dat hij vindt dat, zoals een collega het samenvat, D66 geen spatjes moet hebben. Tien zetels verlies is immers een ‘fikse draai om de oren’, aldus Kok. Hij weet hoe het voelt.

Een uur later zit Bolkestein in Nieuwspoort. Het advies van de vvd lijkt op dat van de PvdA. Bolkestein vraagt om een of meer informateurs. Eén PvdA-informateur is prima, zegt hij, maar dan moet het wel iemand zijn die de vvd bevalt: ‘De vvd wil een sterke inbreng hebben bij deze formatie. Links staat op 75 zetels, ik pas voor wisselende meerderheden.’ Over Schiphol, asielzoekers en het financieringstekort moeten sluitende afspraken gemaakt worden in het regeerakkoord, zegt hij. Zijn opvattingen over dualisme blijken vloeibaar. Hij ontkent het zelf, spreekt van ‘praktisch dualisme’, maar overtuigend redt hij zich hier niet uit. Des te overtuigender is zijn pleidooi om deze keer meer aandacht te besteden aan de personele samenstelling van het nieuwe kabinet: ‘Daar zijn de vorige keer toch fouten bij gemaakt.’ Ritzen, Sorgdrager, Van Dok, het zijn bewindslieden die Bolkestein niet als succesnummers beschouwt.

Borst heeft de koningin gevraagd om een pre-informateur. Die moet, vrij vertaald, gaan onderzoeken of D66 in een eventueel tweede paars kabinet voldoende ruimte krijgt. De leukste persconferentie is daarna die van Rosenmöller. Hij gaat in op vragen over de entourage van het gesprek met de koningin. Rosenmöller vertelt dat Beatrix veel vragen stelt tijdens zo'n gesprek, ‘dezelfde vragen als u mij ook stelt’. Of de koningin dan ook gevraagd heeft of hij minister van Milieu wil worden, is de tegenvraag. Nee. Met een vette grijns: ‘Dan is ze toch weer wijzer dan u.’