Haags duet

Woensdag 6 mei

De laatste peiling voor de verkiezingen wees gisteravond uit dat de PvdA vandaag 43 zetels gaat halen, de vvd 35, het cda 29, GroenLinks 14 en D66 10. In de kranten lees ik dat Korthals en Dijkstal opnieuw hebben gezegd dat een verschil tussen PvdA en vvd van meer dan tien zetels ‘heel vervelend’ zou zijn. Een verschil van zeven zetels noemen ze acceptabel. De afgelopen ‘zielloze, matte, fantasieloze, plichtmatige campagne’ (Mark Kranenburg in NRC Handelsblad) zou weleens de voorbode van een lastige formatie kunnen zijn.

Bij mijn eigen stembureau in Haarlem is het druk. De bedenktijd die me zo nog wordt gegund, heb ik niet meer nodig. Ik heb besloten om met het hoofd te stemmen, niet met het hart. Collega's die de traditionele beelden draaien van lijsttrekkers bij de stembus, bellen met de vraag op wie Bolkestein stemt. ‘Op Jorritsma,’ zeg ik, ‘de hoogste vrouw van de vvd-lijst.’ Bolkestein heeft dat tijdens een van de campagneavonden zelf verklaard.

Eind van de middag ga ik naar Madurodam. Tussen zeven en acht uur krijg ik een eerste prognose van de uitslag: PvdA 47, vvd 36, cda 29, D66 12. Tegen acht uur sta ik bij de livecamera met Dijkstal. Op televisie (via een groot scherm in Madurodam te volgen) wordt op dat moment de voorlopige uitslag getoond. De zaal verkeert nog in beschaafde juichstemming als ik met Dijkstal het achtuurjournaal in moet. Hij is blij met 36 zetels, maar voorspelt ook een lastige formatie, gezien het

[p. 107]

verschil met de PvdA en gezien ook de uitslag voor D66.

De uitzending verloopt, voor zover ik het in de hectiek kan beoordelen, soepel. Om kwart voor negen is er een nieuwe prognose. De vvd staat op 37, de zaal barst bijkans uit zijn voegen. Het record van Nijpels is gebroken, het verschil met de PvdA iets teruggebracht. Terpstra, Zalm en De Grave vliegen elkaar in de armen en geven ruiterlijk toe: ‘Bij 36 hielden we ons groot, die ene zetel méér is voor ons van heel groot belang.’ Een paar minuten voor tien arriveert Bolkestein met zijn vrouw in Madurodam. Omstuwd door camera's en fotografen probeert hij bij het podium te komen. Het onvermijdelijke ‘We are the champions’ schalt door de zaal, het is de entree van een voetbaltrainer die zojuist een cup heeft gewonnen. Bolkestein zegt over zichzelf dat hij niet gezellig is en dat hij niet zingt en danst. Hij moet dit wel vreselijk vinden. Hij bereikt het podium, struikelt half en kijkt zonder een spoor van emotie de zaal in. Die zet nog maar eens een lied in: het in kringen van het corps geliefde ‘For he's a jolly good fellow’. De 37 zetels zijn er ondertussen 38 geworden, de stemming zit er nu echt goed in. Bolkestein houdt een kort toespraakje, doet daarna een aantal interviews en mag weer weg. In het gebouw van de Tweede Kamer begint om halftwaalf het lijsttrekkersdebat.

Ik ga ook naar de Kamer. Het valt op hoeveel partijen feestvieren. De PvdA natuurlijk (45 zetels), de vvd (39 gonst het nu), GroenLinks (11) en ook D66 (toch nog 14). Bovendien verdwijnt de cd en daar zijn ook maar weinig mensen rouwig om. Dat de ouderenpartijen de kiesdrempel niet hebben gehaald, vind ik voor Jet Nijpels wel sneu, maar voor de politiek geen verlies van betekenis. Alleen het cda is met zes zetels verlies in mineur.

Om één uur 's nachts deint het nog volop in de hal van de Kamer. Iedereen drinkt bier en is opgelucht dat het erop zit. Wij gaan naar Nieuwspoort om na te praten, bekaf weliswaar, maar dit is geen avond om naar huis te gaan. Het belangrijkste gespreksonderwerp in Nieuwspoort is de komende kabinetsformatie. We zijn het erover eens dat alleen Paars mogelijk is. De meningen over de duur van de formatie lopen wel uiteen. Zes weken, zeggen sommigen hoopvol. Het lijkt me een te optimistische schatting. Ik krijg meer inzicht in de spanningen in het vvd-campagneteam. Die zijn nog veel groter geweest dan ik dacht. Na

[p. 108]

het vertrek van Van Baalen werd er zeer verschillend gedacht over de vraag wie de campagne zou moeten gaan leiden. Meint Waterlander voorspelt een spoedig vertrek van Tom van der Maas als hoofd Voorlichting van de vvd. Roddels gaan deze nacht grif over tafel. Het gaat mij eerlijk gezegd het ene oor in en het andere uit. Om kwart over twee verlaat ik als een van de eersten Nieuwspoort. Ik neem een hete douche op mijn kamer in het hotel, zie op Teletekst dat de vvd toch op 38 zetels is geëindigd en val in een diepe slaap.