Haags duet

Donderdag 16 april

De laatste vergaderdag van de Kamer. Ik volg 's ochtends een algemeen overleg over een aantal asielzoekerskwesties. Rijpstra van de vvd heeft me dinsdag verteld dat hij in ferme bewoordingen zijn teleurstelling

[p. 69]

gaat uitspreken over het beleid van Schmitz. Haar cijfers kloppen niet, de maatregelen die zijn afgesproken presenteert ze niet. Gedurende ruim een uur probeert hij die standpunten te verkondigen, maar hij krijgt weinig ruimte. De andere woordvoerders interrumperen voortdurend en vallen Rijpstra soms fel aan. Van zijn betoog blijft weinig over. Twee vvd-fractiegenoten van Rijpstra hebben bovendien gezorgd voor munitie voor de andere partijen. Blaauw en Van den Doel hebben volgens dagblad De Gelderlander onder meer beweerd dat in 2015 één miljoen asielzoekers in Nederland te verwachten zijn. PvdA en GroenLinks vragen Rijpstra of hij die uitspraak steunt. Hij is zichtbaar in verlegenheid en zegt dat hij er meer van wil weten van zijn vvd-collega's. Later op de dag zegt hij tegen me dat hij hun uitspraken het liefst zou willen intrekken, maar dat de fractiediscipline dat niet toelaat.

Clemens Cornielje, de nieuwe campagneleider van de vvd, vertelt me dat hij de campagne op een paar punten heeft veranderd. Benk Korthals wordt ingezet als spin doctor. Hij zal vanaf morgen elke ochtend de pers inlichten over de campagneplannen van de dag. Ook zullen bewindslieden aanschuiven bij die persontmoetingen. De vvd-ministers moeten veel vaker opdraven bij de grote campagneavonden dan de bedoeling was. Bolkestein wordt op bijna alle avonden ingezet. Die intensivering van de campagne is volgens Clemens niet bedacht als gevolg van de terugloop in de peilingen. ‘Die gaan juist weer omhoog,’ zegt ook hij. Veertig zetels gaat de vvd volgens hem halen.

Ik geloof er niets van. De campagne is volgens mij wel degelijk aangepast omdat de vvd heeft ingezien dat er te veel van werd uitgegaan dat de hoge peilingen van de afgelopen jaren (en het grote succes bij de Statenverkiezingen van '95) zich automatisch zou vertalen in grote winst op 6 mei. De gemeenteraadsverkiezingen hebben aangetoond dat het zo niet werkt en dus zijn nieuwe initiatieven noodzakelijk. Met de dagelijkse vroege persontmoeting (afgekeken van de Britse politiek) probeert de vvd de agenda voor de campagnedag te bepalen.

Het cda vraagt een derde termijn aan voor de afronding van het emu-debat om de verdeeldheid in de coalitie over de aanpak van de kwestie-Duisenberg nog eens breed uit te meten. Bolkestein trekt zijn motie niet in, ondanks dringende verzoeken van de coalitiegenoten. Als Bolkestein dan ook nog zegt dat hij de woorden van Kok kan uitleggen

[p. 70]

als een oproep om zijn motie te steunen, wordt Kok woedend. ‘Beneden alle peil,’ zegt hij tot twee keer toe. De verkiezingscampagne begint vanavond al. Kok grijpt de gelegenheid aan om, net zoals hij tijdens de gemeenteraadscampagne een paar keer deed, de vvd hard aan te vallen. De PvdA vreest nog steeds een nek-aan-nekrace met de vvd, omdat uit hún interne peilingen blijkt dat het verschil tussen beide partijen helemaal niet zo groot is.

Bolkestein wijkt geen millimeter, zeker niet nadat Kok vanavond voor de radio heeft gezegd dat hij een veto van de Fransen tegen Duisenberg niet zal accepteren. Bolkestein vindt dat de stille diplomatie van Kok en Van Mierlo tot nu toe heeft gefaald. Benoemingen van Nederlanders in topfuncties zijn steeds mislukt. Nu wordt het tijd voor de methode-Bolkestein. Maar zijn motie krijgt alleen steun van de cd. Volgens Van Mierlo is er desondanks schade toegebracht. Hij zegt dat het de verkeerde kant uit gaat met de benoeming van Duisenberg. De vvd verwacht dat dit voorval winst gaat opleveren. Vijf zetels hoor ik zelfs.