Haags duet

Dinsdag 17 maart

Korte fractievergadering, want om twaalf uur moest ik naar Amsterdam om Karel van Wolferens symposium over yen, dollar en euro te openen. Ik verving Gerrit Zalm, die in de Kamer mondelinge vragen moest beantwoorden. Ik sprak over de Aziatische crisis en haar oorzaken (slecht bestuur en crony capitalism), het belang van meer transparantie, meer informatie (in het geval van de peso-meltdown was die volstrekt onvoldoende) en het imf. Van topconferenties zullen wij weinig plezier beleven. Wij moeten met kracht blijven streven naar een rules based system.

Sprekers waren Taggart Murphy, die in Tokio woont en een boek over dit onderwerp heeft geschreven (The Weight of the Yen, New York 1996), en Mikuni, een financiële adviseur die daar ook woont. Beiden heb ik in november 1997 in Tokio ontmoet toen Karel daar een diner voor mij gaf. Verder André Szasz, voormalig bestuurslid van De Nederlandsche Bank, die zijn

[p. 30]

aarzelingen over de euro niet voor de eerste keer etaleerde. En natuurlijk Karel zelf, die zijn hoofdstelling naar voren schoof: Japan wordt niet bestuurd en een bezoekende minister heeft dan ook geen interlocuteur valable. Geen buitenlandse politicus komt ooit in aanraking met de werkelijke beslissers van de Japanse bureaucratie. Volgens Mikuni wordt die bureaucratie uitsluitend gemotiveerd door zelfbehoud en macht.

Het onderwerp van het symposium was buitengewoon belangrijk. Als de crisis van het Japanse financiële stelsel overspoelt naar de Verenigde Staten, zou dat een wereldwijde recessie tot gevolg kunnen hebben.

's Avonds een diner met de genoemden in het Tuynhuysje, een goed restaurant in de Reguliersdwarsstraat. We praten over hetzelfde onderwerp: het ontbreken van een power centre in Japan. Ik breng het begin van de Tweede Wereldoorlog (in de Stille Oceaan) te berde. De Japanse marine wist dat zij olie had voor slechts zes maanden. Admiraal Yamamoto was dan ook tegen die oorlog. Toch beraamde hij de aanval op Pearl Harbor.