Kortbondige spreuken wegens de ziektens

Pyn.

220. Indien de zenuwachtige vezel, van 't voorbreyn komende, zo word uitgestrekt, of op een andere wyze verzet, dat 'er een ontbinding gedreygd werd, zo maakt 't denkbeeld van de pyn.

221. Die hoe scherper, hoe dat de vezel nader aan zyn scheuring is; maar hoe zachter, hoe dat die nader is aan zyn natuurlyke uittrekking.

222. Waar van daan de groote pyn in 't zelve gedeelte kort, zachter die dagelyks kan zyn, als ze ingetrokken, en los gelaten werd.

223. Derhalven de oorzaak van de pyn is al dat gene, dat zodanige uitstrekking of verschikking maakt (220.)

224. Tot welk gebragt werd.

1.	Een natuurlyke kragt der t'zamentrekking door wei-

[p. 41]

	niger vezelen ondersteunt, dewyl eenige ontbonden zyn. (183)
2.	Dat 't vat door zenuwachtige veezels t'zamengeweven door al te veel vervullen zich van een strekt, tot dit behooren de verstopping, de bloedrykheid, ^(a) quaadsappigheid, die overvloedig is, en de vermeerderde circulaire beweging.
3.	Dat met geweld van een scheurt, als de ontwrigting, gezwel, uiterlyk geweld.
4.	Al dat wond, en knaagt.

225. Daar uit word des pyns (220) en wonds (145) veelvuldige oorzaak (224) verstaan:

226. Ook de uitwerkzels, ongerustheid, waking, koorts, warmte, dorst, droogheid, kramp, heet vuur werden gekent.

227. Zo ook de pynstilling haar verscheidentheid, werd na de verscheidentheid der oorzaak geweten.

228. Derhalven de oorzaak van de pyn werd weggenomen. 1. De van een gespanne vezel verslapt zynde. 2. Door de ontbinding van 't t'zamengegroeyde. 3. Door de vermeerderde beweging en stof, die van een rekt. 4. Weggenomen de ongelyke en geweldige trekking, 5. Verzacht zynde 't scherpe.

6. 'T zelve verspreyd zynde. 7. Dat uitgehaald, dat de vezelen los maakt.

229. 'T gevoelen van de pyn werd weggenomen, blyvende deszelfs oorzaak (224)

1.	Door de onbequame zenuwe ongevoelig te maken, door een drukking, afsnyding of versenging.
2.	'T gemeen gevoelbaare verstompt door een verdovende kragt: en door deze werden weggenomen eenige uitwerksels (226) die uit gevoelen van de pyn voortkomen.

(a) Cacochymia.