Ben ik eigenlijk wel links genoeg?

Zonderdag

Zonderdag - daar heb je weer zoiets.

Net heb ik na jaren kromliggen, schrapen, ontbering en geheelonthouding een tweedehands auto kunnen kopen, of een comité van bekende Nederlanders die allang óf een Mercedes hebben, óf een Deux Chevaux, en in ieder geval een tweede woning waar ze op zaterdag naar toe kunnen rijden, wil mijn levensvervulling in

[p. 83]

de kiem smoren.

Het socialisme en de PPR zijn er voor, wat me niet verwondert. Het grote filosofische probleem van links is de vrijheid - of, zoals mijn roomse neef die pater werd eens tegen me zei: ‘Je geeft een kind toch ook geen scherp mes in z'n hand?’ Hij niet nee, want hij had geen kind; dat was toentertijd in zijn branche nog niet toegestaan. Maar mijn moeder, die de liberale beginselen omhelsde, had meer iets van: snij jij je maar eens lekker, dan kijk je de volgende keer wel uit.

Nergens, lijkt me, is soberheid zo'n loze luxe als in een samenleving die weet dat het wel los zal lopen met de misere. Snelheidsbeperking was in november '73 toch al bijna een kick voor mensen die al tot vervelens toe met 120 alle bochten van Nederland hadden genomen? Misschien is er ooit vorig jaar, bij een paar zonderlingen die in Den Uyl geloofden, paniek geweest met hamsteren en zo - maar al gauw waren voor iedereen zoiets als Herrliche Zeiten aangebroken. Ik heb een volk nog nooit zo verlustigd van alle denkbare deugden een nood zien maken. Vijfhonder kaarsen kunnen inslaan, dat wil zeggen: Albert Heijn om de hoek, geld in de portemonnee en voor alle wolken aan de hemel altijd ook nog een paraplu bij de hand; is dat weelde of niet, als je nagaat dat ze in Ethiopië graag een week in de rij zouden staan om een halve kaars te mogen opvreten?

En dan klaart de lucht na een maand weer op, de economie is niet in mekaar gestort, de Arabieren hebben eindelijk begrepen dat Van der Stoel te maf is om ooit iets kwaads in de zin gehad te hebben - en wat doen we? In wanhoop proberen we de donkere dagen te reconstueren, waarschijnlijk ook uit schuldgevoel omdat de winter zo mild was, of als jonge vaders op een zuidzee-eiland die tijdens de geboorte van hun kinderen in een hangmat gaan liggen simuleren dat zij bijna sterven van de barensweeën.

Zonderdag.

Want we bedenken er ook altijd een spitsvondige naam, en als het kan een artistieke sticker bij.

Onmetelijk moet het nationaal-radicale heimwee zijn naar een spoor van leed en kommer.

Maar waarom nou die auto weer?

Misschien is één nacht per week niet slapen ook ontzettend gezond,

[p. 84]

of een dag niet eten - of nog beter: een dag geen arbeid, want daar hebben ze indertijd wel een aparte partij voor opgericht, maar die is zich in de loop der jaren toch steeds meer gaan toeleggen op verkorting van de arbeidstijd, dus dat zou goed uitkomen.

Zonderdag.

Ik kan er niks aan doen, maar ik moet het alsmaar associëren met de uitdeling van warme chocolademelk op Soestdijk aan dignitarissen die liever champagne zuipen, maar het een gek idee vinden om eens per jaar een slok eng uit een sobere beker te drinken. Of met opzettelijk vet morsen op je spijkerbroek terwijl je genoeg geld had om een pak van Nieuw Engeland te dragen.

Ze doen overigens maar. Dan rij ik wel 's maandagsmorgens van m'n boerderij naar Amsterdam terug.