Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 3

[Henri Daniel Guyot]

GUYOT (Henri Daniel) heeft niet als godgeleerde uitgemunt, maar zich als stichter van het Instituut voor doofstommen te Groningen een algemeene bekendheid verworven. Hij stamde uit een oud Lotharingsch geslacht, was de zoon van Charles Guyot, geneesheer te Trois-Fontaines, in het Limburgsche graafschap Dalhem, waar hij den 25^en November 1753 geboren werd, en van Susanne de Lambermont. Reeds den 18^en Maart 1762 verloor hij zijn vader, werd opgeleid aan de Latijnsche school en het Athenaeum te Maastricht, en liet zich in 1770 aan de Hoogeschool te Franeker inschrijven, waar hij vooral onder leiding van Prof. Venema, die hem zeer vriendschappelijk gezind was, zich tot het predikambt voorbereidde. Door de Waalsche Synode, die op 8 September 1774 en volgende dagen te Arnhem bijeenkwam (niet 1775, gelijk meestal vermeld wordt), tot proponent bevorderd, ontving hij den 26^en September 1776 een beroep naar de Waalsche gemeente te Dordrecht, waaraan hij zich den 9^en Februari 1777 verbond. Een beroep naar Groningen, den 16^en Januari 1781 op hem uitgebracht, meende hij niet te mogen afwijzen en na op 29 April van dat jaar de gemeente Dordrecht vaarwel gezegd te hebben, deed hij veertien dagen later te Groningen intrede.

Enkele jaren later, in 1784, maakte hij op een reis naar Frankrijk, te Parijs kennis met den abt L'Epée, in wiens school voor doofstommen Guyot zoozeer belangstelde, dat hij tien maanden te Parijs bleef, om van L'Epée het noodige onderricht te ontvangen. In Groningen teruggekeerd, begon hij dadelijk de verkregen kennis ten nutte van enkele doofstommen aan te wenden en wel met zulk een goeden uitslag, dat hij in 1789 het plan ontwierp, met hulp van eenige weldenkenden te Groningen een Instituut van onderwijs voor doofstommen op te richten, hetgeen in 1790 ook tot stand kwam. Guyot werd Hoofddirecteur en had de voldoening, dat zijn inrichting sinds 1796 van staatswege krachtig gesteund werd.

Den 20^en Juli 1801 werd Guyot met anderen door het Uitvoerend Bewind benoemd tot schoolopziener, ten einde het schoolwezen te helpen organiseeren. Op verschillende wijzen zich aldus te Groningen verdienstelijk makend, deed men van alle kanten pogingen, hem voor die stad te behouden, toen hij in October 1804 een beroep naar Haarlem ontving. Krachtig werd men hierin gesteund door de Magistraat van Groningen en het Departementaal Bestuur van Stad en Lande, die aanzienlijke toelagen toezegden, zoodat Guyot aldus bewogen werd, te blijven.

Met ingang van 1 October 1809 nam hij echter emeritaat en legde tevens het

[p. 411]

ambt van schoolopziener neer, ten einde zich geheel aan het Instituut, door hem opgericht, te kunnen wijden. Dezen arbeid heeft hij voortgezet, tot de dood hem den 10^en Januari 1820 wegnam. Nabij het Instituut is een gedenkteeken te zijner eer opgericht. Hij was den 21^en Juni 1789 gehuwd met Francina Scatina Margaretha van Iddekinge, geboren 1762, overleden 1828.

Geen werken van zijn hand hebben het licht gezien. In de Bibl. Wall. bevindt zich een manuscript van 4 bladzijden, dat zijn korte levensschets bevat, benevens een preek over Luc. 1:32^a, eveneens in handschrift.

Op velerlei wijzen is aan Guyot's verdiensten bij zijn leven hulde gebracht: in 1807 benoemde Lodewijk Napoleon hem tot ridder in de Orde van de Unie, en bij de herschepping dier orde schonk Keizer Napoleon hem het ridderkruis van de Reunie. Koning Willem I benoemde hem den 2^en November 1814 tot professor honorarius aan de Groningsche Hoogeschool en tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw, terwijl Guyot op 16 October 1815 in de letterkundige faculteit der Hoogeschool werd opgenomen. De Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen, de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, het Utrechtsch en het Zeeuwsch genootschap - dit laatste reeds sinds 20 October 1790 - telden hem onder hunne leden; bovendien was hij correspondeerend lid van de 2^e klasse van het Koninklijk Instituut. Er bestaat van hem een portret, door R. Vinkeles vervaardigd, een houtsnede door E. Vermorcken, een afbeelding naar H.W. Caspari door P. Velijn, eene naar Caspari door Quenedey en eene naar Desau door Portman (deze staat in: Gedachten en Redev. van Mr. H.A. Spandau, Amst. 1804). Ook bezit de Bibliothèque Wallonne een fotografisch portret van Guyot.

Litteratuur: V.d. Aa, Biogr. Wdb., i.v. - Glasius, Godg. Ned., dl. I, blz. 593. - Molhuysen en Blok, N. Biogr. Wdb., dl. I, kol. 1008. - Boeles, Levensschetsen der Gron. Hoogleeraren, blz. 121, 122, in: Jonckbloet, Gedenkboek der Hoogesch. te Gron. - Vorsterman v. Oyen, Stam- en Wapenb. v. aanz. Ned. fam., dl. I, blz. 350. - Almanak d. Acad. v. Gron., Jaarg. 1829, blz. 35. - Lulofs, Gedenkrede op H.D. Guyot (met portret) Gron. 1828. - Hand. Maatsch. Ned. Lett., 1828, blz. 7. - Schotel, Kerkel. Dordr., dl. II, blz. 214, 215. - Bull. Egl. Wall., T. III, p. 45, 47. - Muller, Cat. v. Portr., n^o 2069-2071. - Cat. Bibl. Wall., II^e Suppl., p. 10; IV^e Suppl., p. 90, 100. - Boekzaal, Jaarg. 1790b, blz. 739; 1805a, 106-108.