Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Jacobus Johannes van Doorne]

Doorne (Jacobus Johannes van), geboren te Amsterdam in April 1750, studeerde aan de Hoogeschool te Leiden, waar hij den 15den September 1767 werd ingeschreven. Den 3den Februari 1772 proponent geworden bij de Classis van Leiden en Neder-Rhijnland, werd hij den 9den Juni d.a.v. op collatie van Mr. Joan Geelvinck, Heer van Castricum en Kroonenburg, beroepen te Castricum en Heemskerk; aldaar deed hij intrede den 16den Augustus van dat jaar (met 1 Thess. V:25), na bevestigd te zijn door Ds. W. van den Broek van Edam (met 1 Tim. IV:12-16). Den 13den September 1778 nam hij afscheid van die gemeente (met Hebr. XIII:8), om den 4den October d.a.v. bevestigd te worden als predikant te Elburg door Ds. J. van Diermen aldaar (met Hebr. XIII:17), waarna hij intrede deed (met Hand. X:28b, 29). Van Elburg nam hij afscheid den 12den Maart 1780 (met 2 Chron. X:14-16); den 19den d.a.v. volgde zijn intrede te Edam (met Matth. XIII:45, 46), na bevestiging door Ds. J. Hoogewal aldaar (met Matth. XXIV:45). Zijn vierde gemeente was Kampen, waar hij den 5den Mei 1782 werd bevestigd door Ds. E. van Diemen van Lamsweerde aldaar (met 1 Thess. V:12, 13) en intrede deed (met Jes. LXI:5). Hij bleef aldaar werkzaam tot zijn dood, den 18den Januari 1804.

Den 12den Januari 1785 hield hij voor het eerst weer de plechtige ‘keurpredikatie’, een gebruik dat in 1766 was afgeschaft. Van Doorne had bij deze gelegenheid tot tekst Rom. XIII:1. Juist den dag voordat hij haar uitsprak was de Landdag aangevangen van de vergadering der Staten van Overijssel. Sommige Heeren van de Ridderschap toonden zich ontstemd. Drie hunner dienden herhaalde klachten in bij den voorzittenden Burgemeester van Kampen met verzoek dat de Magistraat zich in afkeurenden zin zou uitspreken. Van Doorne gaf zijn rede in het licht. Blijkbaar waren de klagers ontstemd over de wijze waarop hij de klove tusschen adel en burgers had zoeken te overbruggen, over zijn aanprijzing van den wapenhandel der burgerij en meer in dien geest.

De Magistraat meende aan het ingediende verzoek niet te kunnen voldoen, zoolang de Ridderschap het liet bij een algemeene aanklacht en niet voor den dag kwam met bijzondere beschuldigingen. Daar deze uitbleven had de zaak verder geen voortgang.

Den 31sten Mei en volgende dagen van datzelfde jaar 1785 fungeerde van Doorne als scriba van de Overysselsche Synode te Deventer en hield bij deze gelegenheid een predikatie over Jesaja LV:12, 13; ook in 1789 en 1799 vervulde hij de functie van scriba der Prov. Synode en in 1802 was hij haar Assessor.

Het hieronder vermelde uitvoerige gedicht, dat hij uitgaf na het overlijden

[p. 554]

van Ds. van der Upwich is tamelijk vloeiend, maar overdreven van inhoud.

Bij zijn overlijden liet hij een weduwe na met twee zoons, die beide predikant zijn geworden (een hunner stond tijdens het overlijden zijns vaders te Berkenwoude c.a.) en een dochter, die gehuwd was met Ds. M. Cremer te Kampen.

Uitgegeven geschriften van Van Doorne:

De Eigenschappen van eenen Volksbestierder en de plichtmaatige onderdaanigheid der Burgeren, afgeleid uit de Godlijke Verordeninge, omtrent de rangschikking in de Maatschappyen; in eene verhandeling over Rom. XIII vs. 1 voorgesteld op den Keurdag den 12 Jan. 1785. Campen (1785). 8^o.

De Droefheid der Kampenaren wegens het verlies van den W.E.Z. Gel. Heer Johan Martin van der Upwich. 1786. 8^o.

Litteratuur: v.d. Aa, a.w.i.v. - Album Stud. Acad. Lugd-Bat., kol. 1092. - Boekzaal. Jrg. 1772a, blz. 364; b, blz. 117, 391; jrg. 1778b, blz. 90, 95, 380, 508; jrg. 1780a, blz. 78, 79, 216, 225; jrg. 1782a, blz. 219, 462, 616; jrg. 1785b, blz. 63-65; jrg. 1789b, blz. 435; jrg. 1799a, blz. 672, 673; jrg. 1802b, blz. 85, 86; jrg. 1804a, blz. 235, 236. - A. Moonen (verv. d. B.G. Noordbeek en J. Hoogewal), Naemketen der Pred..... v.d. Herv. aen tot 1709 toe .... ond. de vier Classen v.h. Overyss. Syn., verv. d..... 1807, blz. 41. - v.d. Aa, e.a., Nieuw Biogr., Anthol. en Crit. Woordenb. v. Ned. Dichters (Aanh. op Witsen Geysbeek, Woordenb. der Ned. Dichters). II, blz. 43, 44. - Vaderl. Historie, vervatt. de Geschiedenissen der Vereen. Nederl. (verv. op J. Wagenaar). X Dl. (XXVII Bk), blz. 312-315. - v. Alphen, N.K. Handb. Jrg. 1903, Bijl. U, blz. 125; jrg. 1908, Bijl. P, blz. 111, 125; jrg. 1912, Bijl. S, blz. 148. - Catal. der Bibl. v.d. Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden. I, kol. 575; II, kol. 205. - W.P.C. Knuttel, Catal. v.d. Pamfl. verzam. berust. in de Kon. Bibl. V, No. 21247.