Gezangen mijner jeugd

[p. 80]

Bijlage III

Lijst van varianten

Deze opgave geeft geen rekenschap van de - hoofdzakelijk de spelling betreffende - verschillen tussen eerste en tweede druk van Gezangen Mijner Jeugd, aangezien deze laatste editie buiten verantwoordelijkheid van Bellamy is verschenen. Opgenomen zijn daarom alleen afwijkende lezingen van de handschriften in vergelijking met de eerste druk. Voor nr. 15 en 21 baseer ik me daarbij op Aleida Nijland die deze handschriften nog heeft gezien. De andere zes daarentegen waren tot dusver onbekend en berusten thans in de Provinciale Bibliotheek van Zeeland te Middelburg. Het zijn losse, aan weerszijden beschreven blaadjes, formaat 16 × 20 cm. Daar het archief van het Zeeuwsch Genootschap, waartoe zij vermoedelijk behoord hebben, bij de oorlogshandelingen van 1940 voor een deel vernietigd is, valt het moeilijk na te gaan, wanneer deze stukken in de Bellamy-verzameling zijn terecht gekomen.

nr. 5
Geen hoofdletter aan het begin van de regel; evenmin in de andere handschriften.

1	teerste
7	kleine
9	bewustheid
11	hart gefoolt door ongerustheid
13	Liefde tuk
14	, zich zelf, te ontveinzen tragt.
15	in 't lijên,
17	smeken
18	schat
19	maar om steken
20	vrezen

nr. 6
Een versregel van het handschrift komt overeen met twee regels van de gedrukte tekst.

4	, bij mij, in de struiken niet.
11	doch deed al mijn snaren springen. -
12	Jongen! riep ik, geef 't mij weêr!
13	maar hij zei, ik zal 't herstellen:
14	goed;
18	aard;
22	sprak hij. 'k
24	kragt nog zwier
25	is dat
29	straks zal zij
38	teên,
39	snaren, welk
42	iets, mij, onbegrijpelijks in; (ondertekening:) Bellami

nr. 13
titel: ad puellam m. [eam]

4	Liefde
6	geven
9	stel,
10	spelen;
16	wangen.
17	ach! Fillis,
20	uw' lezen!

nr. 15

2	nog klopt mijn angstig hart
3	dan
4	vreugd?
6	zichzelf
7	neen:
10	Nachtegaal,
11	hij zong - maar, welk een droevig lied
12	treurgezang!
13	wilt
14	vergeet?...
17	neen:
19	ziel,
20	Beeld!
21	treft
22	al te teder
23	eêr
24	vernietigt

[p. 81]

nr. 21

1	‘Fransje’ zegt gij liefste meisje,
2	‘zulk een naam bevalt mij niet’,
3	maar
4	anders gaarne
5	Kaatje, Keetje, Mietje, Jansje,
6	namen
7	mijn meisje,
8	zoet?
9	noemen?
10	Engel? Ja!
11	ongeveinsd en
12	Gij
13	maar, de naam moet meer beteeknen,
14	'k noem u liefst dan Hartvriendin!
15	doch, die naam geeft nog geen denkbeeld
16	van mijne onverwrikbre min.
17	Liefste, waardste, lust mijns Levens
18	Neen! dat drukt het ook niet uit.
19	zagt!
20	die
21	mijn leven
22	Ja: want ware ik van u af;
24	in het eeuwig zwijgend graf.
25	mijn leven heeten!
26	maar - zoo noem ik u alleen
27	neen! die lieve naam, mijn meisje!
28	blijve slechts aan ons gemeen,
29	andren moeten Fransje zeggen
30	dat staat voor een ieder vrij,
31	maar - mijn leven ... o, mijn leven!
32	dat zijt Gij alleen voor mij!

nr. 22 (zie afbeelding)

4	kraamvertrek,
5	overluid;
8	staat tussen ( )
9	,aan mijn Moeders kroon,
11	dunkt,
12	bereids een trek
13-14	de tekst luidde eerst: ‘men zegt, als had ik 't laatste woord/ der Liefde, met verstand gehoord,’ maar Bellamy heeft dit naderhand doorgestreept.
21	kind! gij zijt,
22	komst,
26	meisjes - zie! daar
27	ja jongen! word
28	speelgenoot;
29	bevalligheên
30	leên
33	,,kom,
34	dan in
	Tussen vs. 34 en 35 staan nog deze twee regels die een reminiscentie bevatten van Anakreons gedicht op een duifje (nr. 15, slotregels) en mogelijk daarom later zijn geschrapt: ‘vaartwel! 'k moet gaan, het wordt al laat!/ 'k heb reeds te lang mijn tijd verpraat!’
35	voord. -
36	de Bengel hield, aan mij, zijn woord:
41	hoorden, hoe de Nagtegaal
43	wicht,
44	leeren,
45	verheft, -
47	lier
50	hoe men (boven men staat hij geschreven)

[p. 82]

51	maar -
52	toen mij de Liefde Fillis schonk, (met als erboven geschreven variant: toen hij mij schoone Fillis schonk,)

De rest van het gedicht luidt in het handschrift als volgt:

verhefte ik, op een' blijden trant,
de zagtheid van den ted'ren band,
die, door de hand der Min gewrogt,
mij, naar mijn Fillis hart, verknogt.
nu zing, nu speel ik anders niet
dan 't zoet, 't geen mij die Liefde biedt.
en zijn eens, door den ouderdom,
mijn vlugge vingers stram en krom
tog echter zal mijn jongste toon
tot glorie zijn van Venus Zoon!

Onderaan staan in het handschrift reeds twee regelparen die later in de gedrukte tekst een plaats kregen, namelijk:

kreeg steeds mijn tedre poezij
een aangenaamer melodij.

en

mijn lied, schoon kragt en jeugd verdwijn
zal immer van de Liefde zijn!

nr. 27
titel: Aan Filis

10	bevend
11	armen.
17	hechten
18	klevend
20	'k geloof dat
22	lippen,
25	lippen,
27	o harten -
28	elkaar ontmoetten!... (ondertekening:) Bellami

nr. 28
geen titel

1	mijn waarde
4	steund
7	zoete Fillis
8	kusjes
14	mingeluk,
15	maar - veel zoeter zijn de kusjes,
18	zoet;
19	't is om
20	slegts, door kusjes, spreken doet
21	kusschen
25	maar, wanneer mijn mond, o Fillis,
27	voel ik dat
28	geeft.
29	meisje!
30	gaan? -
32	bied (ondertekening:) Bellami