Winterloof. Late gedichten 1884-1887

[p. 94]

Aan Leiden.
Herinnering; 1833-1839.

In U begon mijn leven,

Mijn leven en mijn kracht.

Gij hadt zoo veel te geven,

Zoo veel mij toegedacht!

Tot kunnen en tot kennen,

Naar hoofd en naar gemoed,

Door aan- en af te wennen,

Hebt gij mij opgevoed.

In U, mijn eerste stappen

Op wijsheids vasten grond,

En 't merg der wetenschappen

Geproefd met gragen mond;

Door U mijn eerste schreden

Op 't pad der kunst bestuurd,

En 't rechte krachtbesteden

Gewekt en aangevuurd.

Voor wat mijn taak zou wezen

Hebt gij mij voorbereid,

Den weg mij aangewezen,

Mij bij de hand geleid;

Maar ook mij toe doen stroomen

Wat, door mijn hoofd en hart

Onwetend opgenomen,

Mij maakte wat ik werd.

[p. 95]

 

Wel zocht ik in de boeken

 

Hetgeen ik noodigst had,

 

Maar vond ook zonder zoeken

 

En zonder boeken wat.

 

Met lezen en studeeren

 

Kon alles niet geschiên;

 

Er was zoo veel te leeren

 

Door rondzien, afzien, zien.

 

 

 

Veel heb ik U te danken,

 

Mijn meesters hoogvereerd!

 

Op uw collegiebanken

 

Ontzaglijk veel geleerd;

 

Maar veel, naar mijn gevoelen, -

 

Uw schim vergeef mij dat! -

 

Maar veel ook op de stoelen,

 

Waarop men zachter zat.

 

 

 

't Ontwikklen onzer gaven

 

Geschiê door les en leer:

 

Het rechte geestbeschaven

 

Komt door 't beschaafd verkeer.

 

Bij werken, wurmen, wroeten

 

Blijft menig blokker groen;

 

Het menschelijk ontmoeten

 

Geeft klotsen hun fatsoen.

 

 

 

Cubicula locata¹⁾,

 

Langs straat en gracht verspreid,

 

Simpliciter ornata,

 

Maar vol gezelligheid!

 

'k Zie nog uw haardvuur glimmen,

 

'k Zie nog den geurgen damp

 

Uit thee- bij theekop klimmen,

 

Bij 't zachte licht der lamp.

 

 

1) Kamers, door studenten gehuurd.

[p. 96]

 

'k Zie nog, met glinstrende oogen

 

En wangen hoog gekleurd,

 

Bewering en betoogen

 

Bewonderd, en verscheurd;

 

De geldendste systemen

 

Gevonnisd en verzaakt,

 

De ontzettendste problemen,

 

Gemaklijkst uitgemaakt;

 

 

 

't Volhardend samenblijven

 

Bij 't plengen van den wijn,

 

En scherts den ernst verdrijven,

 

Maar even nuttig zijn;

 

Als pijlen uit de bogen

 

Van grof en fijn vernuft

 

Ons om- en tegenvlogen,

 

Maar niemand werd verbluft.

 

 

 

Heb dank, mijn jonge vrinden,

 

Verscherpers van mijn geest!

 

Voor wat bij u te vinden,

 

Te smaken is geweest:

 

Dat opengaan der harten

 

Zoo onbekommerd vrij,

 

Dat overmoedig tarten

 

Van elke weerpartij;

 

 

 

Dat oppren van gedachten,

 

Aan derden niet geborgd;

 

Dat oefnen aller krachten,

 

Zoo koen en onbezorgd;

 

Dat wrijven, worstlen, wagen

 

En winnen, in den strijd,

 

Die nutte nederlagen,

 

En aftocht op zijn tijd!

 

 

[p. 97]

 

Ze is uit elks oog verdwenen,

 

Mijn eigen kleine cel¹⁾;

 

'k Moest menig vriend beweenen,

 

Naar 't heilig godsbestel;

 

Maar voor het oog mijns geesten

 

Herleeft al wat mij heugt,

 

En 'k vier opnieuw de feesten

 

Der vriendschap en der jeugd.

 

 

 

Maar zou ik u vergeten,

 

Voortreflijken, wier gunst

 

Ik meer heb dank te weten

 

Dan wetenschap en kunst?

 

Uw huizen en uw kringen,

 

Waar kiesche smaak en toon

 

En fijne geest me ontvingen,

 

Naijvrig op hun schoon?

 

 

 

Lofwaardigen en grijzen,

 

Met eerbied aangeblikt,

 

Ervarenen en wijzen,

 

Wier wijsheid niet verschrikt,

 

Beminlijke matronen,

 

Beleefder dan bedaagd,

 

Bevalligen en schoonen,

 

Wie men zoo gaarn behaagt:

 

 

 

Zij geven ons de plooien,

 

De vormen en 't polijst,

 

Dat onze jeugd moet tooien,

 

En blijvend dienst bewijst;

 

Van zedig zelfbetrouwen

 

Den aangenamen glans,

 

En wat er van de vrouwen

 

Mag wezen in de mans.

 

 

1) Door opneming in grooter bouw.

[p. 98]

 

't Is enkel niet het ruwe,

 

Dat voor dien invloed zwicht,

 

Maar ook dat bloode en schuwe,

 

Dat zooveel onheil sticht:

 

Hooghartigheid - door vreezen,

 

Boosaardigheid - uit spijt,

 

Hier een gramstorig wezen,

 

En daar een hart vol nijd.

 

 

 

Ach, hoeveel letter-Helden

 

En Vorsten in hun vak,

 

Wie woord of blik ontstelden,

 

Tact missende en gemak,

 

Geleerd, begaafd, verstandig,

 

Begunstigden door 't lot,

 

Maar hulploos en onhandig,

 

Hun minderen ten spot!

 

 

 

Hij, die de school van 't Leven

 

Ter Hooge school niet zocht,

 

Heeft, spijt zijn loflijkst streven,

 

Te weinig thuisgebrocht.

 

Die, voor de Zanggodinnen,

 

De Gratiën versmaadt,

 

Wat eerplaats hij moog winnen,

 

Betreurt het vroeg of laat.

1886.