|
| |
Aen mijn E. Heeren De borgermeesteren ende regeerders der Stede Hoorn.
GHy Heeren, die de zorgh van Stadt en Borgery
Op uwe schouders draeght, vergeeft, dat ik te vry
U stoor in uw' beroep: ik dacht in Vreughde-dagen
Moght ghy van snege moeit' wel eensjes zijn ootslagen.
Het is een droeve zaek daer niemand immer rust:
De moeit' met rust doorspekt baert wêer een groote lust
Tot uitvoer ieders Ampt. Schept hier een weinigh lusten,
Terwijl dat Tromp bevrijdt onz' vrygevochten Kusten.
In Hoorn dezen 10. November 1639.
| |
| |
't WAs gister als wanneer in onz' nabuirigh Hop
Vier witte Henxsten met haer borsten borsten op,
En scheurden 't ziltigh nat, dat 't schuim stoof om haer ooren,
Haer Wagen was in 't diepst van d' Oceaen geboren,
En meer als zilv're schulp, geroeft gelijk een Tent,
En Triton staet daer in, die deze Henxsten mendt.
De Nymphen van het Meir zijn rondtzom aen de Wagen,
Haer hair op 't cierelijxst met vlechten opgeslagen.
De Zee-vooght Tamazis was mede mank den hoop
Met Iccia, vermits zy beide het beloop
Aenzagen van het geen' onz' Triton zoude zeggen,
Die, zijnde dicht aen Strandt, begonst dus af te leggen:
Ik blies wel eer voor deze Stadt,
Hoe onzen Tromp had aengevat
Met moet Drie-ende twintigh Schepen,
En die met Twaellef zoo genepen,
Dat wie het niet ontroeien kon,
Boogh voor het rijzen van zijn Zon.
Het was geschiedt, men kond't nau looven.
Nu stijght zijn Luk-star bet naer boven,
Barst door de Wolken op een ry,
Zet die zich aen Attlî zy.
ô Stout bestaen! Heel Vlaend'ren waekte.
Vanjaer tot jaer, heel Spanjen maekte,
En bracht een Wereldts Macht by een.
Het Rijk van Napels braght het geen'
Haer meeste macht steets plagh te wezen
Ter Zee, wanneer zy oorlogh vreezen:
Ia zelver haren Admirael:
Welk Schip vernaemt is t' eenemael,
Door Christenrijk en in Turkyen
Als Zuil haer 's Staets in Water-Stryen.
Onwinbaer by elk een geacht.
't Rijk Poortugael heeft by gebracht,
Wat buitens buix het konde missen.
Niet minder dede meed' Galissen.
Kastilien, dat de Wimpel voert,
Was door het gantsche lijf beroert,
En haelden al de Macht te zamen,
Met al de Schepen die daer quamen
Uit Vlaend'ren, 's Koninghs macht aldaer.
Zoo deez' nu t' zamen maeken klaer
Met langht' van tijdt. Wert in Sivilien
Gestroit; Dit 's dwangh van gantsch Brazilien.
Den vroomen Graef van 't lustighst Huis
Nassau, dien zoud' men zoo een kruis
Voor voeten leggen, en hem toomen,
Dat hy noit zoud in Neêrlandt komen,
't Zoud' met die Maetschap zijn gedaen,
Die zwermend' door den Oceaen
Ph'lips zoo veel geven in de handen,
Dat, die als stut is van deez' Landen.
Die wat Peru voor een jaer kost
Uitdelven, hier heeft uitgelost.
Die wat Brazil ooit uit kost deilen
Meed' deilt in uitgerekte Zeilen:
En scheurt een Tak van 's Koninghs Kroon
(Gelijk Alcides om de loon
Het Koninghs Kindt, een Stroom-God tarte,
En worstelde met macht met harte
Tot Acheloüs wierd' een Stier
De Hooren wrong' van 't wreede dier,
Zoo wordt die Tak ook afgebrooken
En d' Hoorn Nederlandt besprooken)
Dit stroidmen. Maer haer oogen merk
Was wel een ander grooter werk.
't Was, of om Frankerijk te kneuzen,
Of (met haer Spekken) onze Geuzen,
Als mijn Trompet voor dezen zeid',
Gelijk 't nu blijkt. Maer Tromp die leidt
Gestaegh in Zee daer, daer de Britten
De rechter zijd' van 't Meir bezitten.
Daer de Rechtvaerd'ge Lodewijk
Ter slinker zijd' vermeert zijn Rijk:
En laet tot schut zijn Vanen zwieren
Van die, dien d' Arendt met zijn Gieren,
Opslikken zouden zoo hy niet
Aen 't Christen-volk zijn hulpe biedt.
Hier, hier, leidt Tromp te krane-waken,
Op dat ons Landt geen leet zoud' naeken.
Hy leidt vooruit, hy houdt de wacht
| |
| |
Tot d' Iber zelfs de tijdingh braght,
Doch dat vermomt in vrye Schepen,
Die hy heeft yligh aen-gegrepen,
En van haer lichte Vracht ontbloot.
Hier hoort hy hoe de groote Vloot,
Die gantsch de Wereldt zoud' doen schrikken,
Zoud derwaerts hare Stevens schikken,
Zy zouden houden rechte baen,
Want niemand kond' haer tegen staen.
Dit hoord' hy lacchend', en hy haekte,
Dat maer zijn oogh' dit Schouspel raekte.
Hy zend zijn Schepen hier en daer,
Wie oft haer worden mocht gewaer.
Hy blijft weêr Twaellef, ziet zy komen,
Zy bruizen door de woeste stroomen:
Zy wijken niet een voet uit 't padt,
't Zy wie haer in 't gezichte had'.
Zy meinen niet dan Martens Schepen
Te stroopen en zoo meê te slepen.
Verwaenden Iber weet ghy niet,
Wien ghy omtrent uw' Schepen ziet?
't Is Marten een als Martis Zoonen,
Die staeg' by Tet his plach te woonen,
Die Hem gezooght heeft. Wiens Gevaer
Vulcanus zelfs in 't heffen waer.
Dien AEolus te wiegen plachte.
Die nimmermeer te slapen dachte
Als op het dond'ren van de windt,
Die zijnde nu een wetig' Kindt
Terstondt gink by Neptuin ter schole.
't Is die gestadigh in de holen
Van AEtn' en Hecla komen plagh
Te spelen, daer hy niet en zach,
Als 't Aenbeelt vuur en vonken spouwen:
Als smelten, gieten van Kartouwen.
Daer hy met heete kogels speeld'
Zoo drae hem 't knikkerspel verveeld'.
Die in de kolken der ellende
Zijn hert gestaegh naer d' Hemel wende.
Die als hy weder boven quam,
Terstond tot Godt zijn toevlucht nam:
Een van Piet Hein zijn Leerelingen
In 't hooghste school. Woudt ghy bespringen
Hem die zoo veel heeft uitgestaen?
Voorzeeker hy tast u wel aen,
Ziet toe, ziet toe. De Spaensche Machten,
Die zelfs haer zelfs als Dwinghlants achten,
Tot al onz' Borgers nederlaegh,
Die meenen dus de rechte vlaegh
Te treffen, en den gauwen Waeker
Te maeken enk'le ziele-braeker.
Word deze Hoed' maer eens verstoort
Wie brenght daer na een stuk te boord,
Een Schip in Zee? 't Is al gewonnen,
Wordt dit gewormte maer verslonnen
Zinght d' Iber met zijn oude zangh.
De vrome Tromp en toeft niet langh:
Hy wil het wit van de oogen kijken,
Hy veinst hem of hy wilde wijken:
Gelijk de Parth, wiens vlucht en spoet
Zijn vyandt 't meeste hinder doet,
In 't vluchten schiet hy felste pijlen,
Hy keert daer naer in aller ylen,
Hy valt de volger op de huit,
En raekt dan aen gewenschte buit.
Tromp, nu hy haer ook ziet verbolgen,
Lokt haer van Landt door hun vervolgen:
En keert het hooft tot op 't geluit,
Vyf komen danzen om deez' Bruidt,
Nu Zeventhien treft hy haer boorden,
Dat zelfs de Nymphen 't schreeuwen hoorden,
En zien haer kristalline vloet
Maer schijnen enkel menschen-bloet
En stukken vleesch. Zy zijn verwond ert,
Zy kijken op wie daer zoo dondert.
Zy zien nu gantsch haer zuiver bat
Belommert; mits den Spanjaert had
Wel thienmael zes noch zeven kielen,
Wien Tromp vervolghd' kort op de hielen,
En schoot zoo grouw' lijk dat de schrik
Haer wegh jaeght in een oogenblik.
De duist're nacht scheit bey de Vlooten.
Zoo haest Auroraas paerden stooten
De grendels van het hoogh-gebouw',
Hoopt Tromp dat hy weêr vinden zou
Het geen de nare nacht ontschuilde,
Mis was het: want de Zon die pruilde
En dektent hooft en bly gestrael
Met mist en nevel t' eenemael.
Als of hy woud' voor henen zeggen:
De hooge Mennaer zal haest leggen.
Doch nu wat verder op den dagh,
Ziet hy Tromp aen met blijder lagh.
Maer doen hy weder was aen 't zinken,
| |
| |
Zagh Tromp de Spaensche zeilen blinken,
Daer hy naer toe spoord: om zijn kracht
Te toonen aen zoo grooten Macht.
Hy yvert wel, maer hy moet zetten.
Vermits de stroom zijn voortgangh lette,
Tot dat omtrent de middernacht,
De krom werdt op de boegh gebracht,
De Vyandt is ook al aen't waeken.
Ha Hemel! Wat is hier een braeken
Van Trompen! Al't nachts zwart gecier
Is niet als enkel licht en vier.
Diana spatte van haer wagen,
Als of haer Broer haer leide lagen,
En of hy in de nare nacht
Den held'ren dagh te voorschijn bracht.
Dit duirt de nacht, en met het dagen
Hervatmen deze donder-vlagen
Met meerder moet: vermits noch Thien
Aen Tromp haer hulpe komen biên.
Deez' en nieu-bygekomen kielen
Die zoeken ook niet dan vernielen.
Zy maeken t' zamen zulken rook,
Dat zelfs de gulde Zon belook,
En Zaluw' wierd': dat Aerdrijk beefde,
Dat zelfs Neptuin op 't spoedighst streefde
Naer diepste van den Oceaen,
Uit zorge van te zijn gebraên.
Dat in de onder-aertsche kolken
De schrik deê ritslen alle volken,
En roepen: Is dit Kerrik-mis
Die t' Amsterdam zoo vreugdigh is?
De zwarte Pluto (zonder dralen)
Liet strax een Paerdt en Wagen halen,
En reed rontzom, hy zorghde, dat
Of hier of daer borst eenigh gat,
Waer door de langh-gedoemde Schimmen
Weêr mochten naer om hoogh toe klimmen.
Of dat een Schaeker weder had
Zijn Helhondt by de keel gevat,
En pooghden hem zijn Bruit t' ontslepen,
Zoo werkt Tromp met zijn vord're Schepen.
De zwane-pennen die de Zee
Smijt aen de vrye Friessche reê,
Die konnen niet ten vollen uiten
Het kraeken, barsten, huilen, guiten
Van kogels; 't schreeuwen en 't getier
Van den Manhaften Batavier.
Aen d' ander zijd' 't gekrijt en 't karmen
Van die, die handen, benen, armen
Zien afgescheiden van haer lijf.
En die noch gaef is die staet stijf
Van vreez', hy zorght van stont tot stonden,
Gelijk zijn maet te zijn geschonden.
Waer heen hy ziet, hy ziet de doodt.
Ziet daer, die Machtigh Groote Vloot
Daer Vyf-en-twintigh duizent Zielen,
Als mieren in een nest in krielen,
Die zietmen van zoo kleinen Macht,
Als Tromp had', op de vlucht gebracht.
(Zinjoor hoe woud' dat vluchten smaeken
Had Tromp meer kruit?) Men zietze raeken
In Duins, voor haer een veil'ge baen.
Tromp doet terwijlen Calais aen,
Van waer men in drie oogenblikken
Hem kruidt en scherp weet toe te schikken.
ô Trouwe daet, zoo snel gewracht,
Dat 't was gedaen eer 't scheen gedacht!
Dus weêr verzien steekt hy naer ov'ren,
En zet het wat benoorden Dov'ren.
Hy leit voor 't hol op dat de Draek
Niet weder aen het vluchten raek,
Of hy moest zich hier eerst door byten.
Het blijd' gerucht komt dit te krijten
Door 't gantsche Landt. Daer 's niemand stil,
Elk haekt hoe dit afloopen wil;
Vol hoops maer niet van vreez' verlaten.
Zijn hoogheidt en de Heeren Staten
Zijn hier gestadigh in gewagh.
Daer is nau rust by nacht of dagh
In 't gantsche Landt. 't Zijn niet dan tromm'len
Die stadigh door de Steden romm'len
Om volk. 't Maetschap van Oost en West
Schaft volk en schepen om het best.
Met ongelooffelijke gauheidt
Groeit onze Vloot, tot 's Vyandts flauheidt.
Die nu te laet eerst heeft bedacht,
Dat hy te langh daer had gewackt.
Onz' Admirael die nood' hem buiten:
Daer gaen de handen in de tuiten,
De hoedt in 't hooft; hy klaeghde strak
Hoe 't hem aen masten meest ontbrak,
Tromp laetze na zijn boordt toe slepen.
| |
| |
Noch daeghlijx meerd'ren onze Schepen.
Ziet hier, ziet hier, hier leidt het geen,
Vier Coninkrijken in 't gemeen
Met Vlaend'ren t' zamen konden brengen.
Het lijkt het Noordtsche bos; de stengen,
Die steken door de Wolken 't hooft.
Onwinbaer by haer zelfs gelooft,
Maer niet by Tromp: die met zijn Helden
Zich tegens het gedroght aenstelde.
Verzelt met Witte aen zijn zy
En Everts Zoon is ook daer by,
Met Houtenbeen schrik voor Havane,
En Pancras. Alle door gedane
Dienst zoo bekent, dat ieders naem
Wordt omgedragen van de Faem.
Oquendo leidt daer met zijn vijven
Op welkers hals de lasten drijven,
Tromp ook met vijf dien het beleidt,
Van 't gantsche werk is opgeleidt.
Daer leidt die Macht die gantsch Hispanjen
Langh toe reed': en hier 't geen Oranjen
In weinigh dagen braght aen een,
Gemoedight om in 't werk te treên.
Tromps moet en kan niet langer wachten.
Zoo haest Auroor op Vrydagh brachte
Haer pruik te voorschijn, schept zijn zeil
De windt, hy zoekt des Landes Heil.
Hy tracht met Branders te benouwen
Den Vyandt, die terstondt zijn touwen
Afkapt, en zet zich wakker schrap.
Niet een van allen toont hem slap,
Maer wordt met macht zoo vuur gegeven,
Dat Hel en Hemel scheen te beven.
De stoute Schimmen, uit haer rust
Van Hein en Pater, zien met lust
Ocquendo 't Haze-vel aentrekken,
En hem strax volgen alle Spekken.
Hier berght hem eene met de vlucht,
Daer vlieght een ander na de lucht
Met man met muis, en daer in 't water
Is groot geschreeu en groot geklater
Van die Neptunus had' genoot
Op brakke drank, de meest, die vlood'
Geraekte of hier of daer te stranden,
Daer hy most drenken of verbranden:
Of anders door het ziltigh badt,
Na't zeeker gaen, 't onzeeker padt.
De Vyandt werdt daer zoo genepen,
Dat hy meer mist dan Veertigh Schepen.
Wel zesthien duizent man daer toe.
Ey, ey Sinjoor weet ghy niet hoe
Ghy voert in 't jaer van acht-en-tachtigh?
Doen waert ghy ook te krachtigh machtigh:
Maer die het alles houdt in dwangh
Beschafte doen uw' ondergangh.
Ghy pooghd' nu weêr den Leeuw' te tarten,
Maer Godt die geeft ons Leeuwen-harten.
Ghy tracht naer ons bederf en noodt,
En Godt hoedt ons als in zijn schoot.
Ghy zoekt ons Heilighdom te steuren,
Ons vast te koppelen aen uw' leuren
En zeuren, schenzels van Godts macht;
Maer Godt heeft dit te niet gebracht.
Ghy wilt ons vrye Vryheidt krenken.
Ghy stelt vast, als of al uw' denken
Zoud' gaen naer al uw' wil en wensch,
Maer ziet hoe nietigh is de mensch.
Ghy leght het over, Godt wilt schikken,
En met zoo kleinen macht bestrikken
't Geen dwangh scheen van gantsch Kristenrijk.
Heer uwe schikkingh is gelijk
Des Arendts wegh niet na te speuren.
Het scheen onmoogh'lijk te gebeuren,
Dat Twaellef daer na Seventhien
Zoo grooten Vloot 't hooft zouden biên
En jagen, zoo niet Heer uw' schikkingh
In haer gewracht had een verschrikkingh.
Prijst Neêrlandt uwer Helden moet.
Prijst uwen Prins (Wiens Vaders bloet
Uw' Vryheidt wan, wiens Broeders daden
De lucht met galmt' ver overladen)
Die 't lijf voor 't lieve Vaderlandt
Zoo menighmael veronderpandt,
Die zich gaf nimmermeer tot ruste,
Voor dat de Draek was van de kusten,
Daer hy zich hiel om onze Bruidt,
En dat zijn tanden waren uit.
Prijs hier de zorgh van uwe Staten
Die niet een oogh tot sluimer laten;
En van de Steden in 't gemeen,
Die niet en rusten voor vertreên
Leidt 't hooft van deze groote Slange,
Die al de wereldt was te bange.
| |
| |
Dank meest de Schikker alles goets,
Dat die haer allen zoo veel moets
Gaf, om zoo tegens 't Dier te kampen,
Dat 't is vergaen door alle rampen.
Bidt dat hy voort ons Vaderlandt
Bewaren wil in vrye standt,
Dat die haer naem aen Christum geven,
Hier vry in Christo mogen leven.
Uit was het, hy vertrok zoo schielijk met een zwier.
'k Zagh om, en al de Stadt die stondt vol vreughde vier,
Elk riep Triumph ô Tromp! God gun u een langh leven,
Dat ghy de Zee bevrijten d' Iber steets doet beven.
|
|
Auteursrechtvrij