Hoe dat Julius Cesar over die zee voer om Brittangen, dat is Engelant, te winnen.
Dat IIII capittel.
Hierna is Julius wederghecomen tot Terewaen in der provincie van Ryems, nadat hi den Duytschen comende mit swaer volck over den Rijn in Walslant, om tlant weder in te nemen wel CCCC ende L M mannen verslagen hadde, ende wel omtrent C steden ende dorpen ghebrandet; ende dit, als Orosius seyt, was van den alre wreetsten volcke der Duytschen, die Swaven hieten. Ende Julius maecte een brugge over den Rijn, ende ontsette, ende quam te baten die Ubios, dat waren die int Coelsche lant saten, ende Sicambren, die in Gherelant saten, ende was tvolck tusscen den Rijn ende die Mase. Als nu Julius tot Terewaen ghecomen was om vandaen in Enghelant te varen, ende tlant oec onder subjectie ende heerscappie der Romeren te brengen. Ende liet bereiden LXXX scepen daer hi mede in Brittangen, dat is in Enghelant, ghetogen is; ende heeft tmeeste deel van den scepen, overmits tempeest ende storm, verloren, ende een groot deel van sijn voetgangers, mer sijn gherit van paerden liet hi al tsamen after mit groter confuys. Na desen scandelijcken nederlage quam Julius wederom in Walslant, ende bleef daer alle die winter leggen, ende liet bereiden vijfhondert scepen, tot behoef van volck ende vitaelge daermede over te brengen. Mit welcke scepen Julius int eerste van die lenten in Brittangen quam, mer terwilen dat hi op tlant tegen den Brittonen vechtende was, isser een groot tempeest opghestaen, ende heeft alsoe XL scepen verloren, ende heeft die ander mit groter difficulteit ende arbeit gerepareert ende behouden, daer hi oec sijn gherit van paerden te lande verloer; ende Labienus, tribuyn, is daer verslaghen. Ten anderden strijt heeft Julius den Brittoenen bevochten mit groter verlies sijnre knechten; mer hi heeft se int einde voervluchticht gemaect. Hierna is hi getogen opten rivier van der Theemse, die men alleen op een plaets overgaen mach; an wes ander side sat der Brittoenen cappeteyn ghenoemtGa naar voetnoot140 Cassibellanus, mit een grote scare van volck, die den gront van der voerscreven riviere mit scarpe staken onder twater bepaelt hadden, om den Romeinen horen overghanck te beletten. Ende als die Romeinen dat vernamen ende scuweden, liepen si alle tesamen binnen in die bosschaghen die daer omtrent lagen. Uuten welcken si mit vele ende diverse sproncreysen ende scermutsingen den Romeinen dicwils bevochten ende veel scaden deden. Hier en binnen heeft hem die starcke stadt Ternouanten opghegheven in Julius handen, ende nae desen deden dit oec mede andere steden, want Cassibellanus ghevanghen was. Ende daer wert een tractaet van payse ghemaect, als dat Cassibellanus uuter vangenissen wedercomen soude, ende die coningen van Brittangen souden voertan staen ende sitten onder die heerscappie van der Romeinen, ende soudenGa naar voetnoot141 jaerlicx responderen ende