Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1988

[p. 263]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie:

G. van Benthem van den Bergh, Piet Calis, H.B.G. Casimir, Adriaan van Dis, Wiel Kusters, Harry Mulisch, Monika van Paemel, A. de Swaen, Theodoor Duquesnoy (secretaris)

Redactie van de rubriek Buitenlandse literatuur:

Christel van Boheemen, Piet Calis, Klaus Siegel, Maarten Steenmeijer, Willem G. Weststeijn, Jo Radersma (bureauredactie)

Redactieadres:

De Gids, postbus 100, 1000 AC Amsterdam

Uitgever:

Meulenhoff Nederland bv voor de Stichting De Gids

Jg. CLI, 12 nummers^1, 968 p.
	nr. 1:	januari 1988 = Jaloezie
	nr. 2:	februari 1988
	nr. 3:	maart 1988
	nr. 4:	april 1988
	nr. 5:	mei 1988 = De literaire biografie
	nr. 6:	juni 1988 = A. Roland Holst 1888-1976
	nr. 7-8:	aug. 1988 = De onverslijtbare boeken van mijn jeugd
	nr. 9:	sept. 1988 = Terugblikken op de studententijd
	nr. 10:	okt. 1988
	nr. 11:	nov. 1988 = Nederland en Indonesië
	nr. 12:	dec. 1988 = Buitenlandse periodieken over literatuur

1 Met gegevens over de medewerkers achterin elk nummer

I. Poëzie

BERGHUIS, Hans Etruskische gezangen, 6, p. 433-435 Het masker: ‘Rood. Schilder gezichten van de goden rood.’ p. 433 De schaduwen: ‘Als je een feest geeft, nodig de schimmen uit.’ p. 434 Ais cemnac: ‘Wanneer het soms bliksemt, schrik dan niet’ p. 434 Een schijn van kans: ‘Het paradijs bestaat. Nee, niet aan de Eufraat en’ p. 435 De kring: ‘Mijn ezel op de dorsvloer draait zijn ronden -’ p. 435

BEURSKENS, Huub De bloemen, 6, p. 450 ‘“De bloemen -!” Natte tafel, natte’

[p. 264]

Zes gedichten, 10, p. 759-765 Het raam: ‘Uren vloog je tegen de buitenlucht,’ p. 759 Het mes: ‘Ik sneed me bij het snijden’ p. 760 De krant: ‘De krant is een wade. Ze omhult’ p. 761 De percolator: ‘Het is zaak herinneringen te hebben.’ p. 762 Het glas: ‘Laten we paard en man noemen: Equus’ p. 763 De as: ‘De kamer is van zand. Niet alleen’ p. 764

BOS, Jacobus De zee die zijn naam draagt, 10, p. 765-767 ‘Op een klif die tevens klip is’ p. 765 ‘Stenen boot. Boot van steen’ p. 765 ‘De man met de strohoed op’ p. 766 ‘Weer een zonsondergang die van’ p. 766 ‘En evenmin zwommen dolfijnen’ p. 767

BREMT, Stefaan van den Schuim lezen, 10, p. 750-758 Voedstersprookje: ‘Van Janneke en Mieke vertelde tante’ p. 750-751 Terug naar tante: ‘Van de gal die haar opbrak’ p. 752 Stomme ijlkoorts: ‘“Denk niet dat ik niets zie! Ik zie’ p. 753 Van de kapo: ‘Ik had een held kunnen zijn.’ p. 754-755 Piëta: ‘“Jongen, ik hoor je nog schreeuwen’ p. 756-757 Stille tocht: 1. ‘In stoet, achter de vlag, zonder muziek,’ p. 758

DUINKER, Arjen Zes gedichten, 6, p. 438-443 1. ‘Ik leef tussen de bomen’ p. 438 2. ‘De aarde en de lucht.’ p. 439 3. ‘Ik hou van de schreeuw.’ p. 440 4. ‘Je mond is de maan.’ p. 441 5. ‘Hier, de zon, tintelende aarde,’ p. 442 6. ‘Jou roep ik, blauwe spreeuw,’ p. 443

EKKERS, Remco Drie gedichten, 6, p. 446-447 1. ‘Waar je naakt ligt te slapen’ p. 446 2. ‘Zij wordt geboren uit papier’ p. 447 3. ‘Nu lijkt het of je slaapt’ p. 447

ELSHOUT, Ron Vijf gedichten, 3, p. 206-210 In de marge^2: ‘Lezend verdwaalde zijn pen’ p. 206 Zijdelings bijeen^3: ‘Waarin ik aanwezig ben’ p. 207 Lyrisch: ‘Het boek geopend, spatten de hoeven’ p. 208 Drijfveer: ‘Geen hand die ordenend optrad’ p. 209 Nomade bij oase: ‘Het wrijven van de appel’ p. 210 Drie gedichten, 9, p. 656-658 Ijsvogel: ‘Aan mij voorafgaand’ p. 656 Fosiel van paard, Messel-groeve: ‘Zoveel dat aangewakkerd wordt door het’ p. 657 Zoon, kijkdoos^4: ‘Er was licht, zijn schedel die een doos’ p. 658

2 Naar een tekening van Petrarca, gevonden in een manuscript van Plinius

3 Het door een aardbeving verraste gezin door archeologen gevonden te Kouvian op Cyprus; opdracht: Voor Heike

4 Opdracht: Voor Gijs

[p. 265]

HUISMAN, Michel Drie gedichten, 7-8, p. 577-579 ‘Een meeuw zeilend over de dijk: ‘een meeuw’ p. 577 De dag licht, p. 578 De stilte is een herder: ‘de grijze mist is boven de wei’ p. 579

KOSTWINDER, Jan Drie gedichten, 3, p. 203-205 Insula Dei: ‘Hoe is het, ondergedoken? Droomde je’ p. 203 Kleine verandering: ‘Dit landschap is leeg, want gebrandschat’ p. 204 Grondgas: ‘Wie rook het grondgas’ p. 205 Drie gedichten, 10, p. 768-770 Briefje: ‘Wie poëzie schrijft’ p. 768 Liaison (Wilfred Smit indachtig): ‘Je draait je op je zij -’ p. 769 Netsuke: ‘Zo kaal als de ivoren monnik in mijn jaszak’ p. 770

KUSTERS, Wiel [Kwatrijn] Aan de nagedachtenis van J.M. den Uyl, 1, p. 3 ‘Bossen sterven, niet de ceder’

MOOIJ, J.J.A. Drie taferelen, 6, p. 448-449 IJzel: ‘Licht was die nacht tot stof geworden’ p. 448 Eucalyptus globulus: ‘De stem: een lange rol karton, p. 449 Polderlandschap in Zeeuws-Vlaanderen: ‘De dijken houden 't land verdeeld,’ p. 449

OOSTERMANN, Jaap Vijf gedichten, 5, p. 359-363 Brahms in Ischl, juni 1986, p. 360 ‘Knoesten in het hout, boomschors doorlopend’ Uit: Modern realisme Gezinsleven: ‘Er blijft altijd wel iets te vermelden’ p. 359 Eigentijdse geschiedenis: ‘Uitzicht uit een barak, op die plek’ p. 363 Uit: Laagland Op ooghoogte: ‘Het gevaar van het bezonken avondrood’ p. 361 ‘Hoe het was, hoe het weer’ p. 362

REINTS, Martin Vijf gedichten, 7-8, p. 580-584 Langs wachtende auto's^5: ‘Het dorp was van jullie’ p. 580 Omgeven door huisraad: ‘de telefoon, de rookwaar en de woordenboeken’ p. 581 Worpswede^6: ‘het voormalige moeras’ p. 582 ‘met de inhoud van dit woordenboek’ p. 583 ‘wanneer wij elkaar gebruiken’ p. 584

TIEGES, Wouter Donath Kroonsteen, 12, p. 920-922 San Pietro in Cegliolo, zomer 1987, p. 920 ‘Die ochtend trad ik, tot de tanden gewapend;’ De gedempte put, p. 921 ‘Bodemloos. Ontdekkingen gaan vooraf. Ik las, als’

5 Opdracht: Voor Stan

6 Opdracht: Voor Christine

[p. 266]

How fragile we are, p. 922 ‘Kind. Ik heb leugens voor de waarheid ontworpen’

TILLEMA, Mieke Twee gedichten, 4, p. 283 ‘van tulpen houd ik niet, ze ogen’ Valappel: ‘valappel, snel’

VANCREVEL, Laurens Het onneembare, 5, p. 357-358 1. ‘Wat blijft’ p. 357 2. ‘Als stilte blijft staan tussen sporen’ p. 357 3. ‘Lente blijft zwijgen op verre gegroefde gezichten’ p. 358 4. ‘Het licht dat gedeeld wordt door allen’ p. 358 5. ‘Zodra de vervloeking de boeien verjaagt’ p. 358

VANSTREELS, Miel Fragmenten, 7-8, p. 585-588 79. ‘Hem in een rolstoel’ p. 585 86. ‘Het heden is ze al’ p. 585 91. ‘Haar zoon maakt zich’ p. 586 85. ‘Morgen wordt er een film’ p. 587 89. ‘Hij ligt heel rustig’ p. 588

VANVUGT, Ewald De dans van Simon Vinkenoog (60 jaar), 12, p. 919 ‘Het eerste moment dat je in levende lijve’

VLEK, Hans R. Het punthoofd van Hellas^7, 6, p. 444-445 ‘Hektor, Ajax en Achilles’

WITVLIET, Leendert Drie gedichten, 4, p. 279-282 Londen 1984: ‘Avond in de stad in het donker’ p. 279 Zomer 1987, Troyes: ‘Een armenbakje aan een gouden hek’ p. 281 Een veer, Kleinensiel-Dedesdorf: ‘Een ronkende vrachtauto vooraan wacht,’ p. 282

ZONDERLAND, Peter Drie gedichten, 6, p. 436-437 Italiaans tafereel: ‘kijk daar wordt het water te hoop gejaagd’ p. 436 ‘als dan zo platgetoond wordt’ p. 436 Bron: ‘niet dat hij bronnen slaat’ p. 437

ZWAAL, B. Twee gedichten, 7-8, p. 587-588 ‘na lange reizen staande hij bij de houten balustrade langs mijn huis’ p. 587 ‘het stroomroosje is los van de wilgen - die blijven op hun plek en’ p. 588

7 Opdracht: Voor Mieke Z.

[p. 267]

II. Proza

BEEK, L.K.H. De Amerikaanse connectie, 2, p. 125-131

BEURSKENS, Huub Belgrado, 2, p. 119-124

BRAKMAN, Willem De vliegende kardinaal, 12, p. 912-918

DURLACHER, G.L. De zoektocht, 4, p. 250-273

EEKHAUT, Guido Papa Doble^8, 10, p. 737-749

FRESCO, Louise O. Djitar de bouwer^9, 3, p. 192-202

HEMMERECHTS, Kristien Bruidsjurk, 7-8, p. 570-576

OUWENS, Kreek Daey Het heelkruid, 4, p. 275-278

SCHOGT, Henry Afscheid van Alex^10, 7-8, p. 558-569

SIEBELINK, Jan Een evenwichtig bestaan, 9, p. 646-655

8 Gedateerd: juni-oktober 1987

9 Gedateerd: september 1987

10 Gedateerd: Toronto, februari 1987

IV. Kritische bijdragen¹¹

BALK-SMIT DUYZENTKUNST, Frida Het woord ‘intellectueel’ en de intellectuelen, 2, p. 95-101 Analyse van het woord via etymologie; intellectueel/man van wetenschap/iemand die kan schrijven/ en L. Nauta's opvatting in Achter de zeewering. Over intellectuelen in Nederland (Nieuw Wereldtijdschrift, IV, 1987, 3, p. 4-17)

BARTH, E.M. De discussie over Heidegger en zijn wijsbegeerte, 5, p. 388-389 In de discussies die zijn ontstaan na het verschijnen van ‘Heidegger et le nazisme’ (1987) van Victor Farias, ontbreekt Guido Schneeberger, Nachlese zu Heidegger - Dokumente zu seinem Leben und Denken (1962) Ook Ancient slavery and modern theology (1980) van M.I. Finlay hoort thuis in de geschiedenis van de Duitse filosofie

11 Titels met * behoren tot de rubriek: Kroniek & Kritiek; met ** tot de rubriek: Buitenlandse Literatuur

[p. 268]

Graat inte - forska! Pleidooi voor vrijheid van onderwerpenkeuze ook voor vrouwen, 7-8, p. 544-557 ‘we moeten voor vrouwelijke academische auteurs een heel andere plaats op de studieprogramma's opeisen, en maken’; daarom de raad: ‘Weine nicht - forsche!’

BERGH, Greetje van den De onbekende [Marguerite] Yourcenar**, 6, p. 473-475 Over de verhalenbundels Vertellingen uit het Oosten (1982; Nouvelles orientales, 1963), Als stromend water (1983; Comme l'eau qui coule, 1982), Pasmunt van de droom (1986; Denier du rêve, 1971)

BOHEEMEN, Christel van Feministische literatuurwetenschap: contradictio in terminis?**, 10, p. 790-794 De vraag ‘is een feministische literatuurwetenschap wel mogelijk’ getoetst aan twee proefschriften: Claudine Fisher, La cosmogonie d'Hélène Cixous, p. 792-793 Ria Lemaire, Passions et positions. Contribution à une sémiotique du sujet dans la poésie lyrique médiévale en langues romanes, p. 790-792

BOOMSMA, Graa Geen land zo uitgestrekt als een zin. Over ‘Habitations of the word’ (1985) van William Gass**, 9, p. 696-701 ‘creativiteit in de literatuur houdt in dat de schrijver de wereld... demonteert en die door een wereld van woorden vervangt’ (p. 697)

BRINKS, J.H. De wonderbaarlijke wederopstanding van Pruisen. Het nieuwe Duitse nationalisme in de DDR en de ‘Wiedervereinigung’, 7-8, p. 532-538

BROUWERS, Marja Absalom in Mississippi**, 2, p. 157-165 Over het werk van William Faulkner, inzonderheid over Absalom, Absalom! en The sound and the fury

BUEREN, H.G. van (Natuur)wetenschap en rationaliteit, of: Galilei all over again?, 2, p. 102-118 Over niet-rationalistische wetenschapsbeoefening

BUNING, Marius Verbeelde woorden en verwoorde beelden**, 1, p. 78-95 - Met ill. Over typografie in moderne Engels-Amerikaanse poëzie, tegen de achtergrond van het futurisme en F.T. Marinetti's manifest (1909): concrete poëzie van Emmet Williams; actie poëzie van Ian Hamilton Finlay; Edward Estlin Cummings

BUUREN, Maarten van Henri Michaux**, 475-476 De Nederlandse vertalingen Verschijningen (1972; Fr.: 1946), Barbaar in Azië (1976; Fr.: 1933), Ecuador. Een reisjournaal (1985; Fr.: 1929) kenden weinig succes

[p. 269]

CALIS, Piet De korte, onstuimige bloei van Leo Frijda [1923-1943], 12, p. 887-900 - Met prt. Tevens over het clandestiene gestencilde ‘Lichting. Literair maandblad voor jongeren’ (6 nrs.), waaraan hij meewerkte o.ps. Edgar Fossan

CASIMIR, H.B.G. De bibliotheek en de toekomst van het boek, 4, p. 243-249 Rede t.g.v. de herdenking van het 400-jarig bestaan van de Leidse Universiteitsbibliotheek op 30 oktober 1987 Over boekdrukkunst in Nederland, de Leidse bibliotheek en het aankoopbeleid in het verleden, het opbergprobleem en de electronica De bom, 12, p. 924-925 ‘Kernwapens zijn geen waarborg voor een duurzame vrede’ (p. 925)

CASPARIE, Paul Filosofie als zelfkwelling, 3, p. 188-191 Over Ludwig Wittgenstein. Sein Leben in Bildern und Texten en diens Philosophische Untersuchungen

CORBEY, Raymond Aapmensen, mensapen, primitieven, 7-8, p. 504-513 Over de evolutie in de voorstelling van de mensaap, de missing link tussen aap en mens

DIS, Adriaan van Een middagje aan het Hof*, 7-8, p. 589-590 Satire op ontvangsten ten paleize op de Dam,in de vorm van een gesprek over Harry Mulisch De bom, het vuil, de stad, de jood, 12, p. 923 Korte inleiding tot vier artikels - zie: H.B.G. Casimir, Selma Leydensdorff, Lucas Reijnders, Koos van Weringh - over vier onderwerpen ‘die dit jaar de meeste aandacht in de pers hebben gekregen’

EIJK, Philip van der Rilkes kunstopvattingen en Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge*, 3, p. 228-236 Met vertaalde fragmenten; Bibliografische notitie (p. 235-236)

EKKERS, Remco Momenten en ogenblikken*, 2, p. 133-137 Gerrit Kouwenaar, Het ogenblik: terwijl, p. 136-137 Hans Tentije, Schemeringen, p. 133-135 Een denkende cirkelzaag en de schim van Willem Kloos*, 3, p. 212-214 Rogi Wieg, De zee heeft geen manieren, p. 214-215 Joost Zwagerman, Langs de doofpot, p. 212-214 Een bewegend beeld en oude schoenen*, 4, p. 285-288 Over de ‘beelden’ in de poëzie van Tomas Lieske, o.a. in De ijsgeneraals en het thema ‘schoenen’ bij Robert Anker, o.a. in Nieuwe veters Tussen zelfmoord en drang tot zelfbehoud - en de kritiek*, 5, p. 385-388 De recensenten over Marc Reugebrinks Komgrond

[p. 270]

De onbegrijpelijke werkelijkheid, 9, p. 659-661 Arjen Duinker, Rode oever, p. 660-661 Toon Tellegen, Mijn winter, p. 659-660 Variaties*, 10, p. 774-776 Piet-Hein Houben, Seizoenen, p. 775-776 Willem van Toorn, De aardse republiek, p. 774-775

FRENKEL, F.E. Gezondheid en veiligheid - beleid of recht?*, 9, p. 663-664 Over strafrechtpleging

GALLACHER, Hugh P. Het dédain van de biologen, 7-8, p. 500-503 Over natuurbescherming m.b.t. dieren, gezien door een bioloog en door het volk

GOUDSBLOM, J. Vuur en beschaving. De domesticatie van vuur als een beschavingsproces (VI; VII): Vuurbeheersing in de Grieks-Romeinse Oudheid, 3, p. 171-187; 12, p. 901-911

GOUDSMIT, Jaap Het ware gezicht van de natuur*, 9, p. 661-663 Over ‘Het werk van Hercules Segers’ door Jan van der Waals in zijn essaybundel De prentschat van Michel Hinloopen [17de-eeuws rechtsgeleerde]

HEYMANS, J. De kunst van het leven. In gesprek met Huub Beurs kens*, 6, p. 451-456 N.a.v. het verschijnen van het lange gedicht Charme

JONG, Martien J.G. de Liever waarheid dan sensatie. Over de postscriptoriële moed van Adriaan Venema, 7-8, p. 491-499 - Met foto Op omslag aangekondigd als: Een woord vooraf aan Adriaan Venema Reactie op A. Venema, Twee biografieën (Maatstaf, XXXV, 1987, 5, p. 2-31: voorpublikatie uit Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie) waarin over Werumeus Buning en diens biografie door P. Hijmans (p. 2-14) Nog steeds: liever waarheid dan sensatie. Over de geschiedvervalsing van Adriaan Venema, 10, p. 780-784 Reactie op de tekst voorgelezen door A. Venema bij de presentatie van zjn boek Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie, tekst die tegelijkertijd verscheen als brochure o.d.t. Liever waarheid dan sensatie. Een woord achteraf aan J.G. de Jong Met een reactie van A. Venema, Mijn laatste woord over Martien de Jong, 12, p. 945-948

KOLTHOFF, K. Zien is geloven. Over ‘verrechtsing’ in de kunstbeschouwing, 7-8, p. 539-543 N.a.v. Evert van Uitert, Het geloof in de moderne kunst

KOSTWINDER, Jan Met de vlag op vallen? Een ‘nieuw’ gedicht van Wilfred Smit, 6, p. 431 ‘Geluk is steentjes’ (p. 432), niet opgenomen in het Verzameld werk; geschreven voor Maarten en Eva Biesheuvel in februari 1961

[p. 271]

KUSTERS, Wiel J.C. Bloem en de keizer van China*, 2, p. 132-133 Tekst van een causerie op 4 okt. 1987 in Galerie Signe te Heerlen t.g.v. de presentatie van zijn ‘Dit lege hart. Over J.C. Bloem’ Over Bloems gedicht De nachtegalen (voor Victor van Vriesland) en Keats' Ode to a nightingale Constantijntje*, 3, p. 211-212 Over Vondels Kinderlijk uit 1632; tekst, p. 211 Stokske*, 4, p. 284-285 Over Vondels Stokske van Johan van Oldenbarnevelt, Vader des Vaderlands (1657); tekst, p. 284 Mijn bedrukt gezicht. Over Vondels Lijkklacht aan het Vrouwe-koor (1635)*, 7-8, p. 591-593 N.a.v. het overlijden van diens echtgenote; tekst, p. 591 Een fanfare is een geloof. Over Pierre Kemp*, 10, p. 771-774 Tekst van een voordracht op 15 mei 1988 in Galerie De Reiger te Utrecht Kopland, Hanlo, Hawinkels, 12, p. 938-941 Over Rutger Koplands gedicht Portret met asperges, Jan Hanlo's gedichten Voortreffelijke boeken en Liever liéver, Pé Hawinkels taalvirtuositeit

LANGE, Herman de Het verleden kan men niet altijd doodslaan*, 3, p. 215-220 Over de ‘Historikerstreit’ in de Bondsrepubliek 1986, met Jurgen Habermas' kritiek op interpretaties van conservatieve historici als Ernst Nolte en Andreas Hillgruber en Hans-Ulrich Wehlers reactie op zijn conservatieve collega's

LEEMAN, A.D. Klassiek omstreden Klassieken, 9, p. 639-645 Historisch panorama waaruit blijkt dat spanningsverschijnselen tussen de klassieke en de eigen literatuur bestonden vanaf de Renaissance en dat men ze in de Oudheid reeds aantreft tussen de Latijnse en Griekse literatuur - cfr. Tacitus' Dialogus de oratoribus (p. 643-644) Uiteenzetting n.a.v. een eigentijdse discussie in Vrij Nederland van 9 april

LENDERS, Nan Ian Gibson, Lorca: een persoonlijke visie. Vert.: N. Lenders, 5, p. 390-396

LEUVEN-ZWART, Kitty M. van Vertalen en vertaalwetenschap: tweespalt of eenheid*, 9, p. 701-709 Arthur Langeveld, Vertalen wat er staat (1986) Gideon Toury, In search of a theory of translation (1980) Ria Vanderauwera, Dutch novels translated into English (1985) Met een uitweiding over de Spaanse vert. van Het dagboek van Anne Frank (p. 707-708)

LEYDESDORFF, Selma Alledaags antisemitisme, 12, p. 933-937 Over de mythe van de Nederlandse gastvrije samenleving

MARTELAERE, Patricia de Ficties over fictie, 10, p. 730-736 Het probleem van fictie in literatuur krijgt een verschillende benadering naar gelang het standpunt: filosofie (waarop in dit artikel de nadruk ligt), literatuur, aesthetica

[p. 272]

MULISCH, Harry Waar is de ware filosofie? Vijftien discussiepunten, 2, p. 91-94 Bestemd voor een debat met F.A.K. van Benthem in het Akademiegebouw te Utrecht op 11 nov. 1987 Met reactie in de rubriek Correspondentie van: B. Delfgaauw, Negen stellingen, 7-8, p. 598-600 Geert de Maessen, Waar is de ware wijsheid? Zestien polemische stellingen, 7-8, p. 600-605

NAAIJKENS, Ton Krimgotische Duitse poëzie**, 4, p. 295-301 ‘Vijfde Duitse literatuur’ of de literatuur van de Duitstaligen uit Midden-Europa, zoals Paul Celan en Oskar Pastior Mon ami Musil. Over De man zonder eigenschappen**, 4, p. 310-318

POEL, Ieme van der De romans van Albert Cohen**, 6, p. 470-473 Over de hartstocht o.a. in Solal (1934; Ned.: 1984) en Belle du seigneur (1968; De uitverkorene van de heer, 1985), werken die in Nederland veronachtzaamd werden

POLAK, Johan ‘Hoort haar zingen, - en wij zwijgen... Wanneer is mijn lente daar?, 1, p. 59-62 Rede bij de aanvaarding van het eredoctoraat in de letteren aan de Universiteit van Amsterdam op 8 jan. 1988 Uiting van zijn pessimistische visie op de toekomst van Europa Met een reactie van Anne Bodar: Vertroosting aan Johan Polak (in de rubriek: Correspondentie), 2, p. 144-146 Met een antwoord van J. Polak: Weerwoord op mijn vertroosting, 3, p. 226-227

REIJNDERS, Lucas Het milieu in de tang, 12, p. 926-929 ‘aan de ene kant toenemende vervuiling en aan de andere kant het wegvallen van natuurlijke hulpbronnen’ (p. 927); situatie in Nederland, het regeringsbeleid en het E.G.-beleid

ROOY, Piet de Willem Drees over Troelstra: een stenograaf over een democraat*, 6, p. 459-466 Over Pieter Jelles Troelstra, Willem Drees en de PvdA., n.a.v. de reactie (p. 465) van W. Drees op een brief van Troelstra d.d. 2 jan. 1916 (p. 463-465), gevonden en hem toegestuurd door de Algemene Rijksarchivaris in oktober 1973

RUITER, Willem & SIJDE, Bart van der Negen stellingen over wapentechnologie, 7-8, p. 523-531 Met een inleiding door H.B.G. Casimir, p. 523

SCHIE, Laurens van Commotie in de coterie*, 4, p. 288-291 Kritiek op de delen over Nederlands-Indië in Lou de Jonges Geschiedschrijving van ons Koninkrijk in de Tweede Wereldoorlog

SCHMIDT, C. Over de rijkdom van het Oranjehuis, 1, p. 50-58 Nauwkeurig vastgesteld voor de periode 1840-1940; ramingen voor de latere jaren

[p. 273]

SMALBRAAK, Annie Alice Walker: het verhaal van de mythe, de mythe van het verhaal*, 2, p. 147-157 The color purple (1982) en Her sweet Jerome, in: In love & trouble. Stories of black women (1973)

SMEETS, Hubert Met de nieuwe PvdA op de divan*, 1, p. 63-67 De PvdA in de jaren '80 De angst van de jaren zeventig*, 2, p. 137-140 De PvdA in de jaren '70 Historisch kopiëren in de Rijndelta*, 4, p. 291-294 Replica's van de Duitse ‘Historikerstreit’ in Nederland: kritiek op Nanno in 't Velds stelling dat het tijd is voor vergelijkend onderzoek wat het Duitse en Russische totalitaire regime betreft en op Herman de Langes pleidooi voor mentaliteitsgeschiedenis in Het verleden kan men niet altijd doodslaan (3, p. 215-220)

STEENMEIJER, Maarten ‘De laatste tango’ van Manuel Puig**, 6, p. 467-469 Geen belangstelling voor de Ned. vert. (1978) van Boquitas pintada (1971) De wording van een wonderlijke stad. Het werk van Eduardo Mendoza**, 9, p. 691-696 N.a.v. diens De stad der wonderen (1986)

STUURMAN, Siep ‘...de Javanen en de jeneververbruikers hebben tot dusverre alles betaald’. Het wetenschappelijk liberalisme van Samuel van Houten 1860-1890, 5, p. 364-384

TRAPPENBURG, M.J. Het verhaal en de dingen daarachter. Over het verband tussen filosofie en literatuur, 10, p. 722-729 Waarom grijpt de filosofie naar literair werk?

TUDORAN, Dorin Beschaving versus anti-beschaving. Promoveren of niet**, 4, p. 305-310 N.a.v. Leszek Kolakowski, Communism as a cultural formation (Survey, Summer 1985)

TUIN, Jenny L'oeuvre au noir, een scenario*, 7-8, p. 593-597 - Met afbn. Naar de gelijknamige roman van Marguerite Yourcenar - door J. Tuin vertaald als Het hermetisch zwart - verfilmd door André Delvaux, die ook het scenario schreef

UITERT, Evert van Moeilijke tijden. Te pijnlijk om te schilderen, te lelijk om tentoon te stellen?*, 1, p. 67-70 - Met ill.: Hubert Herkomer N.a.v. de tentoonstelling: Hard Times. Social realism in the Victorian art, in het Rijksmuseum Vincent van Gogh in Amsterdam 24 jan.-13 maart 1988 Frank Stella in het Stedelijk [Museum Amsterdam]. Een postmoderne carrière, 2, p. 140-143 - Met prt.

[p. 274]

Henry van de Velde als schilder te gast in het door hem zelf gebouwde Kröller-Müller museum*, 3, p. 220-222 - Met ill. ‘Geometrisch abstracte kunst in Nederland 1945-1960’, een nieuw hoofdstuk in het geschiedenisboek gesponsord door de Rijksdienst*, 6, p. 456-458 N.a.v. de tentoonstelling in het Rijksmuseum Twenthe te Enschede Met ill.: Constant, Josef Ongenae, Harry Verburg, André Volten Anton Pieck 1895-1987, 10, p. 715-721 - Met ill. Rotterdamse overpeinzingen. Een tentoonstelling als bidprent*, 10, p. 776-780 - Met ill.: Joseph Beuys Rotterdam '88 in Museum Boymans-van Beuningen Rob Scholte in citaten, 12, p. 941-943 - Met ill. Uit de catalogus ‘Rob. Scholte to star’, met inl. van Dirk van Weelden, n.a.v. de tentoonstelling in het Museum Boymans-van Beuningen Van Gogh & Millet, 12, p. 943-944 - Met ill. Jean-François Millet/Vincent van Gogh, Salvador Dali, Camille Pissaro

VERGAERT, P.H.J.T. Historisch milieubesef, 7-8, p. 514-522 Reeds te Rome, in de jaren 44 v. Chr.-68 na Chr., wat beteft stedelijke infrastructuur

VOOGD, PeterJ. de W.M. Thackerays sprekende beelden**, 1, p. 71-78 Vanity Fair tussen jan. 1847 en juli 1848 als feuilleton geschreven én getekend

WERINGH, Koos van De stad: criminaliteit en samenleving, 12, p. 930-932

WESTSTEIJN, Willem G. van Tadeusz Konwicki**, 6, p. 478-479 Mandelstam en Dostojevski**, 10, p. 785-790 S.K. Somerwil-Ayrton, Poverty and power in the early works of Dostojevski, 788-790 Peter Zeeman, The later poetry of Osip Mandelstam. Text and context, p. 786-787

ZEEMAN, Peter Over de poëzie van Iosif Brodski. Het gevecht met de tijden**, 5, p. 386-401 Het thema tijd in diens poëzie, o.a. in ‘Romeinse elegieën’ (1982), opgenomen in de door Ch. Timmer bezorgde bloemlezing Oeranija

Bijzondere nummers /gedeelten

Jaloezie
(nr. 1, p. 5-49)
Redactie: A. de Swaan

BRINKGREVE, Christien De macht van het andere geslacht. Over veranderingen in de jaloezieën tussen de seksen, p. 29-38

[p. 275]

FRIJDA, Nico H. De structuur van jaloezie en afgunst, p. 6-17

SWAAN, Abram de Inleiding, p. 5 ‘Dick Hillenius zou schrijven over de functie van jaloezie in de biologische evolutie. Voor hij dat voornemen kon volvoeren stierf hij. Daardoor ontbreekt in dit nummer een begin en een grondslag’ Jaloezie als klasseverschijnsel, p. 39-49 In hoeverre heeft jaloezie tussen sociale klassen een rol gespeeld bij de totstandkoming van sociale verzekeringswetten

TAS, Louis M. Ik ook - ik ook!, p. 18-28 Uit de ervaringen van een psychotherapeut

WOUTERS, Cas Jaloezie, jaloeziebeheersing en jaloers gedrag, 3, p. 223-226 Bespreking (in de rubriek: Correspondentie) van de bijdragen in dit bijzonder gedeelte

De literaire biografie
(nr. 5, p. 327-356)
Inleiding

Op zondagavond 20 maart j.l. werden in het Amsterdamse theater De Balie in het kader van de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam (SLAA) vier lezingen gehouden over de literaire biografie (p. 327)

Lezingen

FONTIJN, Jan Waarom sneed Van Gogh zijn oor af? Verklaren in de biografie, p. 328-335 ‘De biograaf moet voortdurend pendelen tussen het wetenschappelijke en anderzijds het persoonlijke en het artistieke van zijn bezigheid... Laat ik dat duidelijk maken aan de hand van iemand, over wie ik een biografie schrijf: Frederik van Eeden’ (p. 328); ook over Van Gogh als voorbeeld van pluriforme verklaring van een enkel levensfeit’ (p. 332-333)

MOOR, Wam de Het leven en het werk, p. 341-346 Over de opvatting van Leon Edel in zijn Writing lives. Principia biographica, 1984 (p. 341-343); over de Couperus-biografieën door H. van Booven (1933), H.W. van Tricht (1960), F. Bastet (1987); over de Vestdijk-biografie door H. Visser (p. 343-344); over het impuls tot het schrijven van zijn Van Oudshoorn-biografie

OVERSTEEGEN, J.J. De schrijversbiografie: een onmogelijk genre, p. 347-356 Ze staat immers tussen ‘literatuur’ en ‘wetenschap’ Tekst van een college van okt. 1987 voor de Utrechtse Letterenfaculteit (i.p.v. de lezing)

[p. 276]

WESTER, Rudi De bronnen van een biografie, p. 336-340 Uitgangspunt: de voorbereiding van een Jef Last-biografie

A. Roland Holst 1888-1976
(nr. 6, p. 407-430) Redactie¹²: Wiel Kusters
Poëzie

BERGE, H.C. ten Octastichon voor ARH, p. 413 ‘De dichter slikt de zuren’

BUDE, Frans Een andere maan, p. 424 ‘Wind. Wervels zand in elke voetstap’

KORTEWEG, Anton Gelijk spel, p. 418 ‘Ja zeker, heen en weer geslingerd. Rust noch duur.’

KUSTERS, Wiel A. Roland Holst, p. 430 ‘Twee werelden: die overzij’

WAARSENBURG, Hans van de Gebed voor stille eilanden, p. 427 ‘Legt hij vast, een zoekende’

12 Inleiding, p. 407

Kritische bijdragen

AAFJES, Bertus Denkend aan de dichter Roland Holst, p. 408-412

DRAAK, Maartje Brieven van A. Roland Holst, p. 428-429 Brieven van 1953, 1954, 1957

KUSTERS, Wiel Een andere Odysseus, p. 425-426 ‘Bij een mythisch wereldbeeld als dat van de dichter A. Roland Holst horen een cyclische tijdopvatting en daarmee verbonden begrippen als wedergeboorte of terugkeer’

MOOIJ, J.J.A. Roland Holst en Rilke [Overeenkomsten], p. 414-417

VEGT, Jan van der Over Roland Holst en Hans Andreus, p. 419-423 ‘een vriendschap’ die ‘de lagen van de generaties doorsnijdt’

[p. 277]

De onverslijtbare boeken van mijn jeugd
(nr. 7-8, p. 606-630)

DIS, Adriaan van Een mantra voor mijn mulojaren, p. 606-607 Ferdinand Bordewijk, Karakter

POL, Barber van de Alles in de wind, p. 613-615 Herinneringen aan zijn lectuur van Mark Twains Tom Sawyer

SIEGEL, Klaus Een oneindig kinder- en grotemensenboek, p. 616-630 Michael Ende, Die unendliche Geschichte(1982; Het oneindige verhaal, 1985, zevende dr.); met uitspraken van voor- en tegenstanders (p. 62)

STEENMEIJER, Maarten Gesproken en getekende woorden, p. 607-610 Bijbelverhalen zoals ‘verteld door de lerares’ en Andersens verhaal van de zeemeermin in de stripserie Illustrated Classics

WESTSTEIJN, Willem G. Over het voorlezen [voor mijn kinderen], p. 610-612 ‘Alle literatuur die ik voorlees is negentiende-eeuws... de Nederlandse literatuur ontbreekt vrijwel’ (p. 612)

Terugblikken op de studententijd
(nr. 9, p. 665-690)
Inleiding

[Anonieme beschouwing over de huidige toestand], p. 66

[Herinneringen]

CALIS, Piet Bericht uit Utrecht in de jaren vijftig, p. 669-672 Studeerde Nederlands; over W.A.P. Smit en Pieter Geyl

CASIMIR, H.B.G. De universiteit zestig jaar geleden, p. 666-668 Studeerde physica te Leiden

DIS, Adriaan van De vrijheid van de twijfel, p. 681-684 Studeerde Nederlands (zonder gymnasium-studies) te Amsterdam in de jaren 1967-1968

DUQUESNOY, Theodor 's Heren wegen zijn ondoorgrondelijk, p. 677-680 Studeerde Duits te Amsterdam vanaf 1959

[p. 278]

SMEETS, Hubert Doctorandus voor 3250 gulden, inclusief inschrijfkosten, p. 685-690 Studeerde geschiedenis te Amsterdam vanaf 1974 maar was de eerste zes jaar ook actief betrokken bij de politiek in de PSP (Pacifistische Soc. Partij)

SWAAN, A. de Mijn tijd terug, p. 673-676 Studeerde politicologie te Amsterdam vanaf 1958

Nederland en Indonesië
(nr. 11, p. 797-879)
Redactie¹³: Piet Calis

CALIS, Piet Les geven in Jakarta [aan de universiteit Indonesia], p. 861-867

DOLK, Liesbeth ‘Wat in de Gids zou kunnen staan, dat moeten wij niet opnemen. Over Rob Nieuwenhuys, Oriëntatie (1947-1954) en Indo-centrisme, p. 840-858 - Met ill.: Baharuddin ‘aanzet tot beeldvorming over het literaire leven in die chaotische periode’ (p. 840) = historiek van het tijdschrift Oriëntatie, waarvan Rob. Nieuwenhuys redactiesecretaris was in de jaren 1948-1951)

DOORN, J.J.A. Om een plaats in de Indische geschiedenis, p. 801-806 Waarom de belangstelling voor Indonesië en met name de koloniale tijd in Nederland zo levendig is gebleven

GARDENIA, Jero Op de tast, p. 868-874 Over de Balinese huwelijksceremonie bij haar huwelijk met Putu die ze in Nederland had leren kennen; als echtgenote van een brahman krijgt ze de titel Jero, de naam Gardenia koos zij

MOLEWIJK, G.C. Congo en Indië of Hoe een Belg [Leopold II] de wereld veranderde, p. 807-821 Over de rol van twee kleine landen in de koloniale expansie

RESINK, G.J. Arthur Rimbauds twee protesten tegen de Atjeh-oorlog, p. 822-824 Zijn protest in woorden was het gedicht Démocratie in de bundel Illuminations (1886) en het protest in daden was zijn desertie uit de kazerne van Salatiga op 15 augustus 1876 Twee gedichten, p. 859-860 Tussen vijf en twaalf tonen, p. 859 ‘Het ouderlijk huis werd dikwijls doorzongen’ Uit toeren en familie, p. 860 ‘Nachten met volle manen toen ik nog’

13 Inleiding, p. 799-780

[p. 279]

SCHIE, Laurens van De verloren strijd van de laatste Landvoogd, p. 831-839 ‘De tegenwerking en het onbegrip waarmee Luitenant-Gouverneur-Generaal Dr. Hubertus Johannes van Mook, in Nederland [na zijn terugkeer uit Indonesië in nov. 1948] geconfronteerd werd, maken hem tot een symboolfiguur van Nederlands onverwerkte verleden’ (p. 831)

SPANJAARD, Helena Kunst uit een ‘andere’ wereld, p. 875-878 - Met ill., prt.: Pirous N.a.v. die tentoonstelling in het Museum voor Volkskunde te Rotterdam (4 nov. 1988-12 febr. 1989), een tentoonstelling uit vier niet-westerse gebieden, waaronder Indonesië met academische schilderkunst

STULDREHER, C.J.F. De ‘extremistenkampen’ van de Republiek Indonesië, p. 825-830 - Met afbn. ‘alle kampen, die na de capitulatie van Japan op 15 aug. 1945 en de uitroeping van de republiek Indonesië op 17 aug. werden ingericht’

Buitenlandse periodieken over literatuur**
(nr. 12, p. 949-961)

BOHEEMEN, Christel van Over Engelstalige literatuur, p. 954-957 Over berichtgeving in Nederlandse en in autochtone tijdschriften

POEL, leme van der Dagbladkritiek in Frankrijk, p. 957-959

STEENMEIJER, Maarten Literaire kritiek in Spanje, p. 958-961

WEERDENBURG, Oscar van Duitstalige literaire tijdschriften, p. 951-954

WESTSTEIJN, Willem Tijdschriften uit de Sovjetunie, p. 949-951