Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1987

[p. 248]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie:

Nrs. 1 - 6-7: G. van Benthem van den Bergh (secretaris), H.B.G. Casimir, Wiel Kusters, Harry Mulisch, A. de Swaan; Tilly Hermans (chef du bureau)

Nr. 8 - 9-10: Dezelfden, met Adriaan van Dis, Monika van Paemel

Redactie van de rubriek Buitenlandse literatuur: Christel van Boheemen, Piet Calis, Klaus Siegel, Maarten Steenmeijer, Willem G. Weststeijn; Jo Radersma (bureauredactie)

Jg. CL, 1987, 10 nummers, 896 pp. = Jubileumjaargang
	nr. 1:	januari 1987
	nr. 2-3:	maart 1987 = Nederland
	nr. 4-5:	mei 1987
	nr. 6-7:	juli 1987
	nr. 8:	september 1987
	nr. 9-10:	november 1987 = België

I. Poëzie

BALKT, H.H. ter Vier gedichten, 8, pp. 607-613 Zij draagt een glas water de trap op^1: ‘Regenbogen verdringen zich voor het raam’ pp. 607-608 Zang van de hoefijzers van Desiderius Erasmus' paarden: ‘De gedragene die vederlicht geselt’ pp. 609-610 Een zoon: ‘Mijn vader, de maan in 't laatst’ pp. 611-612 Toen wij oom Gerrit ten grave droegen: ‘'t Graan van december geoogst’ p. 613

BERGE, H.C. ten Gedicht voor X.V., 8, pp. 614-615 ‘Ik spreek eveneens van de dood’ Nezahualcóyotl, Cuacuauhtzins laatste zang. Inl.^2 & vert.: H.C. ten Berge, 8, pp. 616-617; 618-619

BERGHUIS, Hans Vierluik met duif, 8, pp. 620-621 1. ‘Wat doe je op mijn dak, doofstomme duif?’ p. 620 2. ‘Hoe speelde je in Davids psalmen, vogelvlucht?’ p. 620

1 Opdracht: Voor W.

2 ‘Een episode uit het leven van Nezahualcóyotl’

[p. 249]

3. ‘Van vissen zijn er telkens in de steen,’ p. 621 4. ‘Vreemden, verten, vreemdsprakigen. Dat zijn’ p. 621

BOS, Jacobus De val opwaarts^1, 4-5, pp. 398-403 Verloop van tijd: ‘Aviatiek: kunst van het vliegen’ pp. 398-399 Tussentijd: ‘Boomrijke hellingen een koele zon’ pp. 399-400 Uiteen: ‘Als tijd verstrijkt veranderen’ pp. 401-402 De val opwaarts: ‘Landschap doorsneden dan een’ pp. 402-403

DAALEN, Maria van Gedichten, 8, pp. 636-640 Falun: ‘ontbindt het haar aan mijn slapen’ p. 636 Lucifer: ‘Schroevend als een buizerd naar grote hoogte’ p. 637 In nova fert animus: ‘Zijn ogen ontmoeten zijn ogen.’ p. 638 Begin, pp. 639-640 1. ‘Licht dat zich terug in een prisma’ p. 639 2. ‘Een ogenblik leek het’ p. 639 3. ‘Was hij dezelfde die riep’ pp. 639-640

EKKERS, Remco Vier gedichten, 8, pp. 641-644 Nederlaag: ‘Ik omcirkelde je huis’ p. 641 Mahler: ‘Hoe zij verstilt’ p. 642 Dans: ‘Vier mensen aan tafel’ p. 643 Sluter: ‘Ik zal me voor je verhullen’ p. 644

GERRITSEN, Hendrik De tuin, 8, pp. 645-648 1. ‘Wij kwamen aan zee. Achter ons tempels en stranden’ pp. 645-646 2. ‘Wij kwamen van zee na een nacht met de boot.’ pp. 646-647 3. ‘Ik val. Ik voel mij zowaar gewichtloos.’ p. 647-648

GIELKENS, Jan Zes gedichten, 8, pp. 649-654 Stilleven met Chinese vaas^2: ‘De vaas denk ik weg’ p. 649 Er zit iets in, p. 650 Ontbijtje: ‘Pieter Claez., heb je’ p. 651 Een gelaat, ook van het lijf: ‘achter je oor je armen’ p. 652 Ik schets: ‘De verbazing: de boom’ p. 653 Hoe kijk ik^3: ‘Zo, dat je bij het’ p. 654

HAMELINK, Jacques Boek Mozes: wetgever, gunstgenoot. I, II, 6-7, pp. 470-481; 8, pp. 668-678 M: ‘Uit het uterus’ p. 470 Achter de woestijn: ‘Kwam’ pp. 471-474 Bloedbruidegom: ‘Gevolmachtigde’ pp. 475-476 Memoriaal van een magiër: ‘Vanaf het tijdstip dat de man’ pp. 477-479

1 In een verkeerde layout afgedrukt in De Gids, CXLIX, 1986, 8, pp. 653-658

2 De schilder is Van Streeck

3 Naar Caspar David Friedrich

[p. 250]

Van Sukkoth over Etham en terug, verder: ‘Op mijn’ pp. 480-481 Hand: Emunah: ‘Niet tegen’ pp. 668-669 Berg der Wet: ‘Vanaf’ p. 670 Hoofdkwartier: ‘Zijn spraak, kras op afstand.’ p. 671 Veertig dagen bij God: ‘Vulkanische’ pp. 672-673 Uit het dal Eskol - duet van verspieders: ‘Die dagen waren die’ p. 674 Midden: ‘Eerst speerpunt,’ pp. 675-676 Cairn in Moab: ‘Onvergane’ pp. 677-678

KUSTERS, Wiel Elis, 1, p. 19 ‘Uit zee gestoken, Elis’ Vier gedichten, 8, pp. 632-635 Wannsee: ‘De grote liefde tot hun bries.’ p. 632 Aegyptisch Museum: ‘Haar arm houdt hun vier armen bij elkaar.’ p. 633 Bahnhof Zoo: ‘Tussen coupé en perron’ p. 634 K.V. 626: ‘De vis is in het water’ p. 635

MOOIJ, J.J.A. Praag 1986, 8, pp. 679-681 1. De sneeuwuil (door Karel Purkyne): ‘Eens werd zij dodelijk gewond,’ p. 679 2. Vogels bij de Karelsbrug: ‘Bij avond strijkt een horde meeuwen’ p. 680 3. De kleine vogels: ‘Het uurwerk heeft de tijd geteld’ p. 681

SCHUUR, Koos Vier gedichten, 8, pp. 682-685 Januari: ‘alsof tijd vastvroor’ p. 682 Februari: ‘het sneeuwde al langs de ramen’ p. 683 Mildura (NSW): ‘een stad om aan voorbij te gaan’ p. 684 Hoge bomen vangen veel wind: ‘en de fabrieksschoorstenen huilden als honden’ p. 685

TOOREN, J. van Acht tanka, 6-7, pp. 555-556

VANCREVEL, Laurens Vijf gedichten, 8, pp. 686-690 Vergleden op zee: ‘Je was te ver’ p. 686 Onder ede: ‘Het vluchtig getij in zijn springende’ p. 687 Voor anker zijn blik: ‘Blauwstenen stoep in de stormen’ p. 688 De wegen beschenen het duister: ‘Zij liepen bemind’ p. 689 Langs muren: ‘De nacht is’ p. 690

VRIES, Theun de Vijf gedichten in de Griekse toonaard^1, 8, pp. 691-695 Droombeeld. Phantasma: ‘Gelukkige eilanden, nooit zag ik je,’ p. 691 De zwaluwen. Hai chelidonès: ‘Vaak in mijn kinderjaren nam’ p. 692 De stem. To phthegma: ‘In de open tuin onder de vijgeboom’ p. 693 De kunstenaars. Hoi poièteis: ‘Als van ver gekomen’ p. 694 Pan. Pan: ‘Het is de waardigheid van oude mannen’ p. 695

1 Met Noot, p. 695.

[p. 251]

VROMAN, Leo Twee gedichten, 4-5, pp. 393-397 Zoveel aardbevingen^1: ‘Het ondergaan van de morgenzon’ pp. 393-395 Iets over heldhaftigheid^2: pp. 396-397 1. ‘Kon ooit een Cain te slecht genoeg’ p. 396 2. ‘Al omstreeks bijbelige jaren’ p. 396 3. ‘Heldhaftig zij die alles geloven’ p. 387

1 Gedateerd: Brooklyn, 17 november 1986

2 Gedateerd: Brooklyn, 20 november 1986

II. Proza

BEURSKENS, Huub Badhok, 4-5, pp. 271-288

BROUWERS, Jeroen Wekdroom (1 & 2). Uit: De zondvloed, 4-5, pp. 289-297

DISTER, Jules De culinaire collaboratie (en andere verhalen), 4-5, pp. 298-309 De delicia; De suikerbakker Br.; Robert H., p. 298; 298-300; 300-302 Concordia; De politieman V.; De moordenaar, pp. 302-306; 306-308; 308-309

FRERIKS, Kester Land van Kokanje, 4-5, pp. 310-327

FRISCHE, Paul Voetbal, 4-5, pp. 328-329

HENRIKSSON, J.S. De aframmeling, 4-5, pp. 338-345

HERTMANS, Stefaan Om de merels te vergeten, 4-5, pp. 346-359

HUGTINGIUS-SEGER, A. Jeugdherinneringen 1906-1914, 4-5, pp. 330-337 De fonkelende keten; De hof van Eden, pp. 330-332; 332-337

KUSTERS, Frans De tranen van Daan Davito, 4-5, pp. 360-365

LEEUWEN, Boeli van Het paard van Johannes (fragment), 4-5, pp. 366-371

MULISCH, Harry Triptiek. Nooit te maken schilderij, 4-5, p. 392

POS, Hugo Noblesse oblige, 4-5, pp. 372-376

[p. 252]

SIEGEL, Klaus Levensmomenten van Bernard Parssers, 4-5, pp. 377-387

SMABERS, Nicolette De weduwe Vonck (fragment), 4-5, pp. 388-391

IV. Kritische bijdragen¹

AERTS, Remieg Busken Huet en het beeld van De Gids, 1, pp. 45-63 Over de breuk van Potgieter en Huet in januari 1865 met De Gids en over het tijdschrift voor en na 1865, voorafgegaan door een korte historiek (pp. 48-51)

BAKKER, Jan Amerika in De Gids, 1837-1900**, 2-3, pp. 248-258 In vergelijking met de andere tijdschriften was de aandacht in De Gids voor de letterkunde ‘aan de magere kant’; meer aandacht ging naar maatschappelijke, historische en politieke aspecten [Ernest] Hemingway in Nederland *, 4-5, pp. 433-442 De levendige belangstelling van de Nederlandse critici vanaf 1926; het verschil tussen de Nederlandse en Amerikaanse kritiek: meer aandacht voor het esthetische dan voor het ethische

BEEKMAN, E.M. Naar het leven en uit de geest. Het eigene van de Nederlandse poëzie, 8, pp. 655-667 ‘De grote traditie van de dichtkunst der Nederlanden’ is dat ‘zij getuigt van de wereld, het leven en het zijn’ (p. 666)

BENTHEM van den BERGH, G. van [Met dit nummer begint De Gids aan zijn 150ste jaargang], 1, p. 3, Bestaat de herinnering? Een nieuw perspectief op de werking van hersenen en metaforen, 1, pp. 20-29 Over de theorie van Gerald M. Edelman via de samenvatting door Israel Rosenfield: Neural Darwinism: a new approach to memory and perception (The New York Review of Books, 1986, 9 okt.), voorafgegaan, als inleiding, door ‘een brief over de aard van depressies’ (pp. 20-25), die Benthem van den Bergh onlangs van een goede bekende kreeg Een kernwapenvrij Europa?*, 6-7, pp. 557-564 Geschiedenis van ‘de nuloptie’ sedert de ontmoeting Reagan/ Gorbatsjov in Reykjavik in oktober 1988 en het probleem van de Europese veiligheid

BERENDSE, Gerrit-Jan Verhalen in de DDR: Wolfgang Hilbig, Christoph Hein en Adolf Endler**, 4-5, pp. 420-423 In hun verhalen ‘gaat het specifiek over de positie van de verhalenverteller, zijn verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid als vakman binnen de “literatuursamenleving” van de DDR’ (p. 421)

1 Titels met * behoren tot de rubriek: Kroniek & Kritiek; met ** tot de rubriek Buitenlandse Literatuur; sommige artikels in deze rubriek vormen een bijzonder gedeelte, nl. in nr. 6-7, 9-10.

[p. 253]

BLOEMGARTEN, Salvador De joodse identiteit van een assimilant, 6-7, pp. 482-493 Lezing gehouden op het symposium ‘Herziene traditie’ op 12 sept. te Amsterdam Over zijn ‘relatie tot jodendom en Nederlanderschap’ voor en tijdens de oorlog en zijn houding t.o.v. Zionisme en Israël na de oorlog

BLOM, J.C.H. De vervolging van de joden in Nederland in internationaal vergelijkend perspectief, 6-7, pp. 494-507 Uitwerking van een lezing voor The fourth International Symposium on the history of Jews in the Netherlands, Tel Aviv, 7-10 dec. 1986

BOHEEMEN, Christel van Jane Eyre, Lacan en de verbeelding van het feminisme**, 1, pp. 77-84 Een soort ‘tegendraads’ lezen van de roman van Charlotte Brontë tegenover de feministische lezing van Sandra M. Gilbert & Susan Gubar, The madwoman in the attic. The woman writer and the nineteenth - century literary imagination (1979); met een toelichting (p. 79-80) van Jacques Lacans theorie over 'twee vormen van bewustzijn: ‘een “imaginaire” en een “symbolische” vorm van beleven’

CASIMIR, H.B.G. Dichtkunst en natuurwetenschap, 1, pp. 30-39 Voordracht in het Vredespaleis te 's-Gravenhage op een door de Goethe Stichting georganiseerde bijeenkomst, 14 okt. 1983 ‘In hoever heeft Goethe de door mij besproken kloof tussen kunst en wetenschap (pp. 30-35) weten te overbruggen?’; tevens over zijn Zur Farbenlehre (1810) met kritiek op Newton

DERKS, Willem De tbr: een historische en psychologische vergissing, 6-7, pp. 455-469 Over de in 1928 ingestelde tbr (afkoring van terbeschikkingstelling van de regering): ‘een in naam geneeskundige - door psychiaters en psychologen eigenhandig bedreven of gesuperviseerde - dwangbehandeling’ van als ontoerekenbaar of gevaarlijk beschouwde delinquenten

DUNK, F.G. von der De Prins weergekeerd onder professoren. De Colenbrander-affaire van 1933, 6-7, pp. 536-554 Het plagiaat van H. Pirennes Histoire de Belgique door prof. H.T. Colenbrander, redactiesecretaris van De Gids, in zijn studie Willem van Oranje (De Gids, XCVII, 1933, 1, pp. 3-130) werd in een Open Brief bekend gemaakt door Pieter Geyl en P.N. van Eyck, waarbij ook Johan Huizinga was betrokken; over de Commissie van Onderzoek van de Akademie van Wetenschappen en haar rapport; ook Colenbranders rede op de Oranje-viering te Leiden op 7 jan. 1933 wordt in de zaak betrokken

EKKERS, Remco Van Bakhuizen van den Brink tot Vestdijk. Drie kroniekschrijvers over Pierre Kemp, 1, pp. 73-76 Over de literaire critici in De Gids; drie onder hen, nl. Carel & Margo Scharten-Antink (1916), Anton van Duinkerken (1934), Simon Vestdijk (1956) bespraken de poëzie van Pierre Kemp Beerta, Formentera of Suzhou...*, 2-3, pp. 241-243 Over Bert Schierbeeks essay De tuinen van Zen (1959), en over herhalingen in zijn bundels Formentera [1984] en De tuinen van Suzhou [1986]

[p. 254]

Leven en dood - Liefde en literatuur*, 3-4, pp. 413-416 Theo van Baaren, Trommels van marmer, pp. 413-414 Benno Barnard, Het meer in mij, pp. 414-416 Het ontbreken van wit*, 6-7, pp. 569-571 T. van Deel, Achter de waterval, pp. 569-570 Leo Vroman, Fractaal pp. 570-571 Drie Belgische dichters*, 9-10, pp. 852-854 Stefaan van den Bremt, Van een, pp. 851-852 Mark Insingel, Jij noemt stom wat taal is, pp. 852-853 Freddy de Vree, Drie ogen zo blauw, pp. 853-854

ELBURG, Jan G. Geen letterheren (3). Uit de voorgeschiedenis van de Nederlandse literaire beweging der Vijftigers: de jaren 1948 en 1949, 6-7, pp. 508-514 Herinneringen: de 1ste Jan Campertprijsuitreiking aan Elburg; de schilder Eugène Brants, Luceberts reis naar het Zuiden; de verkoop van de titel van hun tijdschrift Reflex

FRENKEL, F.E. Afscheid van de criminologie*, 2-3, pp. 243-247 Ontstaan van het vak in de 19de eeuw in de sfeer van het strafrecht; evolutie en groei in het veld van de gedragswetenschap; nu forse inkrimping

HENGEL, Ria van F. Schröder, Contra vrouwen en joden. Over de populariteit van een antifeminist en antisemiet: Otto Weininger (1880-1903). Vert.: R. Van Hengel, 6-7, pp. 523-535 Verspreiding (in Duitsland - in 1980, na de 28ste dr. Wenen 1947 - en in andere landen, o.a. Nederland, 1983) van Geschlecht und Charakter (1903); over ‘Likeness of mind’ (pp. 533-534) tussen Weininger en Hitler

HEYMANS, John De kracht van het kleine. T. van Deel [Gesprek], 8, pp. 708-716

KUSTERS, Wiel J.C. Bloem leest Hélène Swarth (2), 1, pp. 64-66 Over haar gedicht Lichte vensters (Gedichten, 1902) en zijn gedicht Verlichte ruiten (Het verlangen, 1921) Fluit God ook? 6-7, pp. 567-569 Over het relativeren van serieuze gedichten door Pierre Kemp in zijn tweede periode (vanaf Stabielen en passanten, 1934) Over ‘De sluis’ van J.C. Bloem, 8, pp. 629-631 Over het verband tussen de gedichten ‘Utrecht: Bemuurde weerd’ uit Afscheid (1985) en ‘De sluis’ uit Media vita (1931) Hanlo en Lichtenberg. Een kanttekening*, 9-10, pp. 846-847 N.a.v. een uitspraak van Jan Hanlo over Georg Christoph Lichtenberg (1742-1799)

LANGE, Herman de Het nieuwe denken in Moskou of oude wijn in nieuwe zakken*, 1, pp. 69-73 N.a.v. Anatoli Gromyko & Vladimir Lomejko, Nieuw denken in het kernwapentijdvak en over het nieuwe denken van Gorbatsjov

[p. 255]

De natuurwetenschap als zondebok en heilsoldaat*, 4-5, pp. 406-413 N.a.v. Willem de Ruiter & Bart van der Sijde, De nucleaire erfenis. Natuurwetenschap, technologie en kernbewapening in historisch perspectief

LECHNER, J. Kroniek van een witte vlek. De verhalen van Augusto Ros Bastos**, 4-5, pp. 423-429 Met een inleiding over de letterkunde in Paraguay in de 19de en 20ste eeuw

MULISCH, Harry Grondslagen van de mythologie van het schrijverschap, 1, pp. 5-18 Met ‘Bijkomende opmerkingen over het karakter van mijn schrijverij’ (pp. 16-17)

NAAIJKENS, Ton Duitse poëzie 1980-1987*, 8, pp. 717-725 Kenmerken: ‘invloed van poëzie die haar wortels in de DDR heeft;... het cultiveren van de vorm;... lange gedichten... met kosmisch perpsectief’ (o.a. bij Elke Erb, Ulla Hahn, Günter Kunert, Gregor Laschen, Oskar Pastior, Peter Waterhouse)

OBBEMA, J. Michael O'Langhlin, De poëzie van James Merill. Vert.: J. Obbema, 8, pp. 734-740

SCHIPPERS, Hans Dertig jaar ‘New Outlook’ [Middle East Monthly, 1957], 6-7, pp. 515-522 ‘Het tijdschrift heeft gediend als een forum waarin verschillende opvattingen over de problemen van het Midden-Oosten in het algemeen en het Arabisch-Israëlisch conflict in het bijzonder naar voren konden worden gebracht’ (p. 521)

SMEETS, Hubert De wederopstanding van de moraal*, 1, pp. 66-69 De politieke partijen in Nederland een halfjaar na de verkiezingen; het tweede kabinet Lubbers Onbeschaamde verveling [van de Haagse politici]*, 4-5, pp. 404-406 De karakterrollen aan het Binnenhof [2de kabinet Lubbers]*, 6-7, pp. 564-567 Verzuilde of ontluisterde politiek: een keuze?*, 9-10, pp. 854-856 ‘De verzuilde structuren’ zijn weg in Nederland, maar ‘niemand die zich er over opwindt dat de politiek zo ontluisterd wordt’ (p. 855)

SÖTEMANN, A.L. ‘Is dit genoeg...’, 8, pp. 622-628 Toespraak ter herdenking van de 100ste geboortedag van J.C. Bloem, gehouden op 16 mei in het Stadskantoor van Alphen aan den Rijn Over het nut van de Neerlandicus*, 9-10, pp. 847-851 Toespraak op het congres van de Landelijke Vereniging van Neerlandici: ‘Taak en werk - Neerlandici en de arbeidsmarkt’ op 12 juni 1987 te Amsterdam De Neerlandicus ‘moet een essentiële bijdrage leveren aan de verbetering van het verstandhoudingsproces tussen zijn taalgenoten’ (p. 849)

[p. 256]

SPIERENBURG, Pieter De omgekeerde wereld. Over volkscultuur en hiërarchie in prëindustrieel Europa, 8, pp. 696-708 Over ‘het op zijn kop zetten van hiërarchische verhoudingen’ als ‘centraal thema binnen de omgekeerde wereld’: de komische vernieuwing, de vrolijke duivels en de Herlekijnlieden, de zotheid en carnaval, de omkeringsrituelen i.c. de manvrouwverhoudingen in de charivari

STEENMEIJER, Maarten Mag de Spaanse literatuur niet modern zijn?**, 1, pp. 87-91 De naoorlogse literatuur uit Spanje en de houding van het buitenland We hebben alle dromen al gedroomd. De jongste Spaanse poëzie**, 9, pp. 725-731 Aan de hand van drie bloemlezingen: Ramón Buenaventura, Las diosas blancas. Antologia de la joven poesia espanola escrita por mujers (1985; 1986), pp. 730-731 José Maria Catellet, Nueve novisimos poetas espanoles (1970), pp. 726-727 Luis Antonia de Villena, Postnovisimos (1986), pp. 727-730

SWAAN, A. de In volgorde van voorkeur; over coöptatie en anarchistische ordening, 1, pp. 40-44 Beschouwingen bij een redactie, zoals die van De Gids, die niet benoemd of gekozen wordt,: ‘zij vult zichzelf aan’

VERSTEEG, Jan Rustig lenteweer met af en toe een bui**, 4-5, pp. 417-420 Over het korte verhaalgenre in Frankrijk en hoofdzakelijk over Daniël Boulanger Worstelen met het woord. Traditie en experiment in de hedendaagse Franse poëzie, 8, pp. 740-747 Over o.a. Yves Bonnefoy, Jacques Dupin, André Frénaud, Eugène Guillevic, Philippe Jaccottet, Bernard Noël, Denis Roche, Jacques Roubaud

WESTSTEIJN, Willem G. Postmodernisme en later**, 1, pp. 84-87 Vrijheid voor de ziel. De verhalen van Joeri Kazakov en Vasili Sjoeksjin**, 4-5, pp. 429-432 Twee dichters uit Leningrad**, 8, pp. 731-734 Aleksander Koesjner en Viktor Sosnora

Bijzondere nummers/gedeelten

Nederland¹
(nr. 2-3, pp. 97-240)

KOSSMANN, E.H. Anderhalve eeuw Nederlandse cultuur [Feestrede], pp. 104-111

1 T.g.v. het 150-jarig jubileum van De Gids, met viering op 19 jan. 1987 in het Rijksmuseum te Amsterdam

[p. 257]

MULISCH, Harry Het spel van de traditie [Welkomstwoord], pp. 101-103

SWAAN, A. de [Inleiding], p. 99 ‘Het nummer is gewijd aan de receptie van Nederland door de buitenwereld en daarin weerkaatst de ontvangst van die buitenstaanders in Nederland; het bevat bijdragen van de gastschrijvers;

BRÜGMANN, Margret Lekker voelen tussen twee stoelen, pp. 194-198 Over het verschil tussen vrouwenbeweging en vrouwenstudies in Nederland en Duitsland, op basis van eigen ondervinding

CHUN-CHAN YEH Een reis om te onthouden. Vert.: Henny Scheepmaker, pp. 129-131 Zijn reis naar Nederland in 1985 en contacten met o.a. Laurens van Krevelen, Martin Mooij, Mischa de Vreede

EEKMAN, Tom Nederland-Amerika-Rusland, pp. 156-158 Nederlanders in Los Angeles; Nederlands-Russische betrekkingen in het verleden en werken in Russische archieven

GABLENTZ, Otto von der De kansen benutten. De rol van Nederland in de Europees- Atlantische politiek. Vert.: Hans Hom, pp. 145-149

GALLE, Marc Tolerantie in de Nederlandse letteren, pp. 141-144 Voorbeelden van intolerantie i.v.m. Cyriel Buysse, Louis Couperus, Marnix Gijsen, Gerard Walschap; zijn eigen houding in de P.C. Hooftprijs-affaire, met reacties erop van Hugo Claus, Jef Geeraerts, Gerard Walschap

HAFT, Lloyd Sinologische herinneringen [uit 1968-1979] van een Leidse Amerikaan, pp. 167-173.

HELMAN, Albert Uit op verkenning, pp. 213-218 ‘ik zou voor geen geld van de wereld in Nederland willen wonen... toch kom ik er tenminste één keer per jaar... voor een korte poos’ (p. 213)

KEILSON, Hans Vijftig jaar in Holland, pp. 115-120 Ervaringen van een ‘Duits-Joods vluchteling [1936], die oorlog en vervolging in onderduik bij vrienden overleefde’ en Nederlands medicus en staatsburger werd

KING, Peter Kanttekeningen over de ontvangst van Nederlandse literatuur in England, pp. 135-139 Over de studie van het Nederlands aan universiteiten en de receptie van vertalingen

[p. 258]

LAMBERT, Jean-Clarence De paraplu van Calvijn. Vert.: Tess Visser, pp. 132-134 De sleutel tot de Nederlandse samenleving en cultuur is het calvinisme, zoals reeds te lezen in zijn Petite planète (1975)

LIEBAERS, Herman Noorderlicht over de Brusselse (of) (Zuiderse?) Koninklijke Bibliotheek, pp. 208-212 Herinneringen van de Hoofdconservator aan contacten met Nederland; over de Nassaukapel en de Brusselse Warande

MADGE, Geoffrey Douglas Muziek in Nederland. Vert.: Mea Flothuis, pp. 219-222 De muziek uit de 19de en vroege 20ste eeuw moet bestudeerd worden; over het muziekleven in de laatste jaren

MENNELL, Stephen Eten in Nederland. Vert.: Rob van der Veer, pp. 199-207 Historisch overzicht van de Nederlandse keuken, o.m. met verwijzing naar oude kookboeken

ODELL, Peter Aardgas en de Nederlandse samenleving. Vert.: Nelleke van Maaren, pp. 121-128

OMBRE, Ellen L. Met de beste bedoelingen, pp. 223-224 ‘De Nederlanders menen het niet kwaad, maar...’ zegt een Creoolse

PAEMEL, Monika van Een klomp op een zeiltje [Een persoonlijke visie], pp. 165-166

PHILLIPS, Derek Een gevoel van saamhorigheid... Vert.: Nelleke van Maaren, pp. 178-184 Over de verschillen in karakter en gedrag tussen Nederlanders en Amerikanen; een verdere uitwerking van gegevens in zijn ‘De naakte Nederlander’ (1985)

PORTNOY, Ethel De Nederlandse snack [haring, bitterballen, drop]. Vert.: Tinke Davids, pp. 112-114

ROBOZ, Agnes Dansimperium Nederland. Vert.: Eva Bodor, pp. 189-193 Scapino Ballet van Hans Snoek; Nationaal Ballet (met Rudi van Dantzig) en Nederlands Danstheater (met Jury Kylian) gesticht door Sonia Gaskell; Folkloristisch Danstheater

SITUMORANG, Sitor Aquarel Holland. Uit: Angin Danau (1982). Vert.: Kees Snoek, pp. 150-151 1. ‘In zijn koren ontluikt’; 2. ‘De bedden van de doorschijnende polders’

[p. 259]

SMITH, Philip B. Acculturatie in de Nederlandse wetenschap, pp. 174-177 ‘Passieve acculturatie houdt in dat men het verlies van autochtone cultuurkenmerken aan zichzelf te wijten heeft... de redenen... waarom... deze toch in Nederland op zo'n grote schaal heeft plaatsgevonden’ (p. 174)

STAVINOHA, Jan Eerlijk gezegd, pp. 185-188 Herinneringen aan zijn muzikaal optreden als gitarist in het Zwols Museum

SWIERINGA, Robert P. Migratie overzee: een spiegel van de Nederlandse cultuur [in de V.S. in de 19de eeuw]. Vert.: Henny Scheepmaker, pp. 152-155

TRIEST, Monika Vrouwen tussen wetenschap en beleid, pp. 225-229 Een reflectie na haar inaugurale rede Werkgelegenheidsvraagstukken binnen het emancipatiebeleid (1986)

ZAHN, Ernest Nederlanders, Duitsers, hun geschiedenis en hun politieke cultuur. Vert.: Ronald Jonkers, pp. 230-240 Een sociologische benadering; enigszins bewerkte tekst van een lezing te Saarbrücken op 8 april 1986

ZIELONKA, Jan De Europese politiek van Nederland: Een Poolse visie. Vert.: Rob van der Veer, pp. 159-164 Over de houding van Nederland en van Polen inzake Oost-Westrelaties en tegenover de Russische politiek

Hedendaagse Franse cultuur: tussen dogma en vrijheid**
(nr. 6-7, pp. 572-595)

HILLENAAR, Henk Vrijheid in de literatuur en literatuur als vrijplaats, pp. 581-590 Bewerking van een lezing gehouden in Groningen op 23 okt. 1986 t.g.v. een protestdag tegen de dreigende opheffing van de vakgroepen Franse en Spaanse taal- en letterkunde aan de Universiteit te Groningen Enkele hoogtepunten uit de geschiedenis van het denken over vrijheid in de Franse literatuur, o.a. bij Rabelais, Victor Hugo, en Jean-Paul Sartre (pp. 585-590)

MEIJER, Ruud Nederlandse kunstenaars in Parijs (1950-1970), pp. 590-595 Over Parijs als ‘verplicht avontuur’ voor kunstenaars na de oorlog; de opvatting van Rudy Kousbroek over het verschil tussen de generatie van '50 en die van '60; over o.a. Simon Vinkenoog, en de schilders: Mark Brusse, Bob Groen, Jacqueline de Jong

MONTFRANS, Manet van Roland Barthes, een terugblik, pp. 577-581 Uitgaande van de biografie door Philippe Roger: Roland Barthes, roman [1986]

[p. 260]

POEL, Ieme van der Inleiding, pp. 572-573 ‘Tel Quel’ 1977-1986: einde van de revolutie, begin van de literatuur, pp. 573-576

België
(nr. 9-10, pp. 755-845)
Redactie: Monika van Paemel

ADÉ, Georges Hoe literair is Antwerpen?, pp. 806-812

BEKAERT, Geert Inleiding op een nog te bedenken onderwerp, pp. 835-838 Over de huidige Belgische architectuur

BOENDERS, Frans Brief van een trouble fête uit Tibet (Lhasa, juli 1987), pp. 838-845 Over het bedroevend laag geestesklimaat in Vlaanderen

CLAES, Paul Het beestenspel van Hugo Claus, pp. 80-805 Het ‘dier’, het ‘dierlijke’ en de ‘verdierlijking’ in diens Gedichten (1948-1963)

DELEU, Jozef Citoyen de la Frontière. In de maat van zeven, pp. 770-775 Zeven beschouwingen van een grensbewoner (te Rekkem, nabij de Frans-Belgische grens) over die grens (met de opvatting van Marguerite Yourcenar (pp. 771-772) en over de grens tussen leven en dood

DEPREZ, Kas Vlaams is (Belgisch)-Nederlands, pp. 761-769 Analyse van de evolutie van het Vlaams sedert 1830

MUSSCHOOT, Anne Marie Buysse en Couperus, pp. 790-799 Over de ‘wondere’ vriendschap tussen beide auteurs en punten van overeenstemming in hun werk

OUKHOW, Michel Vlaamse Beweging en vrijzinnigheid, pp. 822-828 Gezien in de tegenstelling geloof - ongeloof

PAEMEL, Monika van Het België-Vlaanderen nummer, pp. 755-760 Allerlei beschouwingen bij België, land met twee talen en twee volksaarden

ROOY, Wim van Badinerende overpeinzigen over Vlaamse en andere intellectuelen, pp. 813-821 Over het probleem intellectueel/massa

[p. 261]

SABBE, Herman Muziekleven in Vlaanderen, pp. 829-834 Historische en sociale verklaring van de toestand: over het gebrek aan muzikale cultuurpolitiek

SCHAEVERS, Mark & HUYSE, Luc The making of Flanders, pp. 781-789 Geactualiseerde versie van hun bijdrage ‘Flanders' identity’ tot Een bewogen portret. Cultuur en politiek in Vlaanderen [= De Nieuwe Maand, XXIX, 1986, 9]

XXX Roland Mortier, De les van de Verlichting. Anonieme vert., pp. 776-780 Over de 18de eeuw met als slotzin: ‘Zullen wij [in België, anno 1987] zoals deze filosofen... de deugden kunnen toepassen die de Verlichting ons blijft voorhouden: de redelijkheid, de wijsheid, de verdraagzaamheid?’

1837: Op tournee langs Potgieters buitenland **
(nr. 9-10, pp. 859-887)

BOHEEMEN, Christel van Engeland, pp. 864-868 1837: begin van de Victoriaanse periode; verschijningsdatum van Charles Dickens' Oliver Twist en van Thomas Carlyles History of the French Revolution

CALIS, Piet Inleiding, pp. 859-860 Niet alleen De Gids, ook de rubriek ‘Buitenlandse literatuur’ bestaat 150 jaar: daarom deze tournee

HECK, Paul van Italië, pp. 877-884 Over Giacomo Leopardi, gestorven in 1837; met een fragment uit diens Dialoog tussen een Fysicus en een Metafysicus (pp. 879-882)

SIEGEL, Klaus Duitsland, pp. 861-864 1837: einde van de romantiek, begin van de Biedermeierperiode; over Ludwig Tieck; Carl Spitzweg, Der arme Poet; Karl Lebrecht Immerman, Die Epigonen

STEENMEIJER, Maarten Spanje, pp. 874-877 Over de 27-jarige Mariano José de Larra die op 15 febr. 1837 zelfmoord pleegde

TÖNRQVIST, Egil Scandinavië, pp. 869-870 1837: geen opmerkelijk jaar; beeld van het literaire klimaat in vogelvlucht

VANCREVEL, Laurens Frankrijk, pp. 872-874 1837: de 25-jarige Victor Hugo schreef een ode op de Arc de Triomphe; de discussie over l'art pour l'art begon na de publikatie in 1853 van Victor Cousins colleges aan de universiteit van Parijs in 1818 o.d.t. Du vrai, du beau et du bien

[p. 262]

Buitenlandse literatuur vertaald in 1837, pp. 882-884 Gegevens op basis van het Nieuwsblad voor den Boekhandel: Duits taalgebied (ca. 70); Engels (23); Frans (7); Russisch (2); Spaans (1)

WESTSTEIJN, Willem G. Rusland, pp. 870-872 1837: dood van Alexander Poesjkin; populairste auteur: Aleksander Bestoezjev-Marlinski

ZWANEVELD, Agnes M. Een vertaling uit 1837, pp. 884-887 Laurence Sterne, A sentimental journey through France and Italy (1768), vertaald door Jacob Geel - de vertaling verscheen anoniem