Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1981

[p. 240]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie: G. van Benthem van den Bergh, A.L. Constandse, A. de Froe, Rudolf Geel, S.R. de Groot, Gerrit Kouwenaar, Harry Mulisch, A. de Swaan

Redactiesecretarissen: G. van Benthem van den Bergh, Rudolf Geel

Redactieadres: De Gids p.a. Meulenhoff Nederland bv, postbus 100, 1000 AC Amsterdam

Jg. CXLIV, 10 nummers¹, 602 pp.²

Nr. 2-3 = Heeft de Nederlandse roman behoefte aan meer straatrumoer?

1 Waarvan twee dubbelnummers: 2-3 en 9-10; met gegevens over medewerkers achterin elk nummer

2 Nr. 7 is gepagineerd: 427-493 en nr. 8: 427-489

Artikel van de redactie

Is De Gids het oudste tijdschrift ter wereld? Prijsvraag voor Gids-lezers, 1, p. 10 Uitslag in nr. 9-10: Juryrapport van enig jurylid E. Braches (pp. 589-590); Bekroond antwoord van J.R. Evenhuis (pp. 590-591): Journal des Savants opgericht in 1665 en nog steeds verschijnend in vier jaarlijkse afleveringen is het oudste tijdschrift

I. Poëzie

BOS, Jacobus Noble is wat noble does, 8, pp. 458-463 ‘Hier zijn ze geweest hier’ p. 458 ‘Dit sublieme landschap’ p. 459 ‘Doden in bomen, resten’ p. 460 ‘Etend wat men tegenkomt’ p. 461 ‘Onwelvoeglijke rots’ p. 462 ‘Het landschap’ p. 463

DAVIDSON, Steef Izaak Kaplanas, Drie gedichten. Inl. & vert.: St. Davidson, 1, p. 43; 46-51 Tehuis voor oude mannen; Oktopus suiker; Bezwering, p. 46; 47-48; 49-51

EERENBEEMT, Gérard Leonard van den Vijf gedichten, 7, pp. 437-441 ‘inzicht’ p. 437 ‘toen waren wij hier’ p. 438 ‘vredige rust, te snijden’ p. 439

[p. 241]

‘wit is geen geur’ p. 440 ‘hier maken de duinen’ p. 441

EKKERS, Remco Berlijn. Een winterreis, 7, pp. 462-470 1. Politiek: ‘De grenswacht bekijkt de lege’ p. 462 2. Reis: ‘Op een parkeerplaats’ p. 463 3. Nollendorfstrasse: ‘Waar zij haar vrijheid celebreert’ p. 464 4. Egyptisch museum, p. 465 1. ‘Het Egyptisch echtpaar zit’. 2. ‘Ik begreep het niet’ 5. Dahlem: ‘Lucas Cranach de Oude schildert’ p. 466 6. Centrum: ‘Ze ligt in een ronde kamer, streelt’ p. 467 7. ‘Pure fantasy’ (Pinter): ‘Hoe jij in hem opgaat’ p. 468 8. Oost: ‘Voor je onder de grond gaat’ p. 469 9. Hotel: ‘Je wast je borsten ook al is het water koud’ p. 470

EYBERS, Elisabeth Vijf gedichten, 1, pp. 3-6 Nostalgiese vers: ‘Om weer aan glinstering te glo’ p. 3 Verhuising: ‘Na die loswring van rame en deurposte vlug’ p. 4 Kommunie: ‘Die tafel word afgedekt,’ p. 4 Stemming: ‘Weer herfs - hoéveel nog? - en ek trek my’ p. 5 Notisie: ‘In hierdie halfrond steier die halvemaan’ p. 6

GANGADIN, Rabin Acht gedichten, 2-3, pp. 143-150 ‘Uren van tederheid, vriendschap waarin we praten.’ p. 143 ‘Ik luister naar de bron, de waterval in de rivier.’ p. 144 ‘Ik ben gekomen om te vrijen,’ p. 145 ‘Zij wordt steeds banger en weet niet waarom.’ p. 146 ‘Een slaapkamer als enige plaats voor privacy.’ p. 147 ‘Ik tracht mijn leven tevergeefs op te bouwen.’ p. 148 ‘Ik verlang naar een vernietiging,’ p. 149 ‘Ik heb een tandeloos leven geleid.’ p. 150

GOLTERMAN-VAN DIJK, Cita Vier gedichten, 4, pp. 195-196 Springvloed: ‘Wanneer de aanval inzet, niet meer af te remmen,’ p. 195 De huizen: ‘De huizen, die ik op je heb gebouwd,’ p. 195 De jacht: ‘Van jongs af met antennes uitgerust,’ p. 196 Hollanders: ‘Krentenwegers, zo zijn wij geboren,’ p. 196

GOVERS, Albert Jan Vijf gedichten, 4, pp. 215-219 Apriori: ‘Vanuit mijn bolwerk kijk ik naar de politiek’ p. 215 Mijn vader haalde februari niet: ‘Een vadervers schrijf ik niet’ p. 216 Vrede^1: ‘Na Vietnam is acht jaar niets’ p. 217 Vijftig voorbij^2: ‘Hoe laat je aankomt Bags' Groove’ p. 218 Creatieve fusie (Dizzy Gillespie/Ray Nance): ‘Als hij in deze kamer zat, Dizzy’ p. 219

1 Voor Wim Hazeu

2 Voor Harry Scholten

[p. 242]

HAMELINK, Jacques Zes gedichten, 6, pp. 365-370 Surge: ‘Hoogte viel niet te handhaven;’ p. 365 Vinkeveense plassen: ‘De dag is nog jong, net als de klare, maar’ p. 366 Vindplaats: ‘Aan het eind van de vorst’ p. 367 Tarantella: ‘De dansstuip van stukken krantepapier in doorgangen’ p. 368 Hemisferen: ‘Was ons leven dat van de eenden’ p. 369 Gemengde berichten: ‘Sneeuw smelt alweer weg’ p. 370

HARTOG, Margot H. de Drie gedichten, 6, pp. 384-386 Étude voor viool (met gitaarbegeleiding van Wallace Stevens): ‘Varend op stilstaand water’ p. 384 Mijn broer en ik: ‘Als kind deden wij stiekem’ p. 385 De ruïne: ‘Een uitgeholde weg leidt er’ p. 386

HERBERGHS, Leo Hij, 6, pp. 401-403 1. ‘hij verheft zich. verheft hij zich?’ p. 401 2. ‘haalt aan wat niet is gezegd,’ p. 402 3. ‘onuitspreekbaar, en hij spreekt het’ p. 403

HUISMAN, Michel Vier gedichten, 6, pp. 397-400 De dag van gisteren: ‘de dag van gisteren kwam al vroeg’ p. 397 Bericht van haar, pp. 398-400 1. ‘toen onvrede rommelde aan je rug’ p. 398 2. ‘terwijl je ver weg lag te slapen’ p. 399 3. ‘in het huis van eergisteren’ p. 400

LLOYD, Haft Zes gedichten, 2-3, pp. 104-109 Hagel (Peking): ‘Het kan zo plotseling gebeuren:’ p. 104 Boerenbaby (Chengtu): ‘De witharige manvrouw’ p. 105 Aan het meisje van het veer (Hangehow): ‘Hoeveel eeuwen heb jij al’ p. 106 Het altaar van de maan (Peking): ‘Het Altaar van de Maan’ p. 107 Pompoenensoep (Peking): ‘“Een leger loopt op zijn maag”; droomvrachtwagens’ p. 108 Lomerpaleis (Peking): ‘Uit de geur van kaneel’ p. 109

ROGGEMAN, Willem M. De zeven werken van barmhartigheid, 1, pp. 33-39 De hongerigen spijzen: ‘Omdat tegen het einde van de nacht’ p. 33 De dorstigen laven: ‘In het jaar van de grote droogte’ p. 34 De doden begraven: ‘Terwijl het leven zwart uitsloeg’ p. 35 De zieken bezoeken: ‘Gisteren sprak hij nog uit een oud hoofd,’ p. 36 De vreemdelingen herbergen: ‘Iemand steekt zijn rechterhand door de tijd’ p. 37 De naakten kleden: ‘De ene schaamt zich voor de andere.’ p. 38 De gevangenen bevrijden: ‘Ik ben voor de vrijheid, zegt de man’ p. 39

TENTIJE, Hans Dezelfde plaatsen, 1, pp. 28-29 ‘Onder dezelfde hemel of een andere, de iepen’

[p. 243]

VLEK, Hans Gedichten, 2-3, pp. 163-169 Memo der wanhoop: ‘Schrijf zinnen liefst als engelen,’ p. 163 Merzbau: ‘Dit is geschreven met Rolling Marker, viltstiftpen,’ p. 164 Mijn favorieten: ‘Wölfli, Steinberg, Klee, Lennon,’ p. 165 Marakech-menuetten^1, pp. 166-169 ‘We hadden de Nivea naast het bed gezet’ p. 166 ‘Soms, 's middags kwam de hadji op bezoek’ p. 167 ‘We dwaalden wat door parken en moskeeën,’ p. 168 ‘De hemel inspireerde de mystiek-poëtisch, al’ p. 169 Het sonnet: ‘Hoe vreemd ritm' en regelmaat van het sonnet!’ p. 170

VROMAN, Leo Avondgymnastiek^2, 9-10, pp. 497-503 1. ‘Als je niet thuis bent loop ik meer’ p. 497 2. ‘Binnen je hangkast vol kleren’ p. 498 3. ‘Hoewel ik alles van je lust’ p. 499 4. ‘Door je afwezigheid’ p. 500 5. ‘Stel eens dat ik jou alleen’ p. 501 6. ‘Als je met jezelf praat’ p. 502 7. ‘Liefste ik heb de laatste jaren’ p. 503

1 Gedateerd: Marrakech, november 1970 - februari 1980

2 Gedateerd: Brooklyn, 23 augustus 1981

II. Proza

ARREN, K. van der Zedenprenten, 9-10, pp. 530-538 Valeriuskliniek, pp. 530-531 Helder maanlicht, pp. 531-533 Motregen, pp. 534-536 Kerst, pp. 536-538

GEEL, Rudolf Normandisch intermezzo, 6, pp. 349-364

HOEFNAGELS, Peter Doodzonde, 1, pp. 17-27 Hoofdstuk uit Thomas, en God die zijn jeugd verblijdt (te verschijnen in 1981) De ontgroening, 6, pp. 387-396

RUITENBEEK, Klaas Lu Xun, Van de tuin met de honderd planten naar de school ‘De drie smaken’. Vert.: Kl. Ruitenbeek, 4, pp. 191-194

IV. Kritische bijdragen³

AUSMA, Tine Peter Reinhart Gleichmann, Enkele sociale veranderingen van het slapen. Vert.: T. Ausma, 4, pp. 197-214 De studie is gebaseerd op lezingen die op 19-4-1979 voor de sectie Medische Sociologie van de Deutsche Gesellschaft für Soziologie in Berlijn en op 26-10-79 voor de

3 De titels met een * behoren tot de rubriek: Kroniek en kritiek

[p. 244]

Werkgroep Figuratiesociologie aan de Universiteit van Amsterdam werden gehouden Over gewijzigde slaapgewoonten, sinds het einde van de 19de eeuw; onderzoek naar vermoeidheid; fysiologisch slaaponderzoek

BARTH, E.M. Naar een praxis-georiënteerde theorie van het intersubjectief argumenteren, 9-10, pp. 504-510 Over de argumentatietheorie

BENTHEM VAN DEN BERG, G. van De tijger en de struisvogels. Bij de derde druk van J. de Kadts Het fascisme en de nieuwe vrijheid, 1, pp. 7-16 Dit boek verscheen in 1939 en werd door Ter Braak en door Du Perron geprezen; over overeenkomsten en verschillen tussen de jaren '30 en de jaren '80 Lijdt Nederland aan hypochondrie?, 9-10, pp. 511-516 Poging tot verklaring van de toegenomen hypochondrie: angst voor kernwapens en kernenergie, gebrekkigheid van maatschappelijke oriëntatiemiddelen, gevolgen van de ontwikkeling van de verzorgingsstaat

BOER, Pim den Het Franse wonder en de Nederlandse achterstand - een aanzet tot vergelijkende historiografie, 6, pp. 371-383 Over de geschiedschrijving in Frankrijk en vooral dan hoe ze beoefend wordt in het tijdschrift Annales d'histoire économique et sociale (ts. 1930 en 1965), nl. interdisciplinair tgo. de traditionele geschiedbeoefening in Duitsland; over de Nederlandse achterstand, wat universiteit, archiefgebruik en tijdschriften betreft, en over de rol van de mediëvisten als eersten die de Annales naar waarde schatten

BRENNER, Y.S. & WEGGELAAR, M.J. Doem-denken of doem-doen, 9-10, pp. 517-529 Over het kapitalisme als stimulans voor de technische ontwikkeling, ‘maar met verwaarlozing van nagenoeg alle menselijke waarden’, met de gevolgen ervan, o.m. het ontstaan van de verzorgingsstaat en tevens de geleidelijke ontwikkeling van een nieuwe mentaliteit, wat tot ‘gematigd optimisme’ kan leiden, indien de positieve ontwikkelingen na W.O.II niet worden afgezwakt

CONSTANDSE, A.L. Een fase van verlichting, 5, pp. 286-294 De Vereniging van Nederlandse Vrijdenkers, meest bekend o.d. naam De Dageraad, heette korte tijd Het Vrije Onderzoek, en sinds 1957 De Vrije Gedachte, bestaat dit jaar 125 jaar Een beslissend decennium *, 6, pp. 413-415, 417, 419, 421, 423 Over de politieke toestand in het Midden-Oosten De crisis van het communisme *, 8, pp. 484-485, 487 De crisis in de verschillende landen met een communistisch regime, de bewapening die de grondvesten van het communisme aantast, de mislukking van het Eurocommunisme

DASBERG, Lea Op hoop van wegen^1, 9-10, pp. 539-547 Vergelijking van haar eigen oratie met Bram van der Leks artikel (De Gids, CXLIII, 1980, 8, pp. 573-584), met voorbeelden van acties onder haar leiding als lerares (pp. 545-546) en haar schoolboekjes geschiedenis (p. 546-547)

1 Aan Bram van der Lek, in oprechte waardering

[p. 245]

DEKKER, R.M. & ROODENBURG, H.W. Een bijzondere jongen. Eriksons Lutherstudie opnieuw bezien, 4, pp. 220-237 Erik H. Erikson, Young man Luther. A study in psychanalysis and history (1958)

DELVIGNE, Rob & ROSS, Leo In oude en in nieuwe zetting - Inleiding bij een ‘nervezue vertelling’, 9-10, pp. 569-574 Over de schetsen die De Haan vóór Pijpelijntjes publiceerde en daarna nooit bundelde - nl. Horloge, Boeven, Verhuizen - en hun relatie tot het latere werk; weerlegging van de voorstelling door Kees Joosse en Jaap Meijer in de inleiding tot Kanalje (uitg. van De Engelbewaarder, 1977); vergelijking tussen Advocatenstreek (Zondagblad van Het Volk, 10.1.1904) (tekst, pp. 571-574) en het verhaal in Groot Nederland 1908, Over een blauwe en een rode diamant (tekst, pp. 575-580) = ‘nerveuze vertelling’

ELLEMERS, J.E. Etnische verscheidenheid en cultureel pluralisme in de Verenigde Staten en in West-Europa, 9-10, pp. 581-588

EVENHUIS, J.R. De pastorale: versies en perversies van een dierbaar genre, 1, pp. 52-60 Over de pastorale of het herdersdicht dat sedert de 19de eeuw verdwenen is

FROE, A. de Hoeren en tollenaars, 1, pp. 30-32 Beschouwingen over de fiscus God, 7, pp. 442-444; 8, pp. 443-446 De beschouwingen n.a.v. Harry Mulisch' uitspraak ‘God is een vermogen van de hypothalamus (een deel van de hersenen)’ zijn bedoeld als ‘een opening naar een empirische, eventueel experimentele theologie’ (p. 443)

GEEL, Rudolf Moeders wil is wet *, 5, pp. 336-337, 339, 341 N.a.v. een forum in Paradiso te Amsterdam op 10 april 1981 over vrouwen en feminisme

GRAF, L.I. Snouck Hurgronje en zijn critici(2), 5, pp. 328-335 Vervolg van De Gids (CXLIII, 1980, 9-10, pp. 807-813) en bedoeld als reactie op P.S. van Koningsveld, Snouck Hurgronje zoals hij was (2) (5, pp. 315-323)

GROOT, S.R. Geschiedkundig besef bij natuuronderzoekers *, 1, pp. 61-63 Dietrich von Engelhardt, Historisches Bewustsein in der Naturwissenschaft: von der Aufklärung bis zum Positivismus

JOYCE & Co De schrijver en zijn publiek, 7, pp. 445-461 Een ingekorte versie van de lezing die Geerten Maria Meijsing op 16 mei 1981 in het Storiemuseum te Brugge gehouden heeft

KONINGSVELD, P.S. van Snouck Hurgronje zoals hij was (2), 5, pp. 315-323 Het eerste deel verscheen in De Gids (CXLIII, 1980, 8-9 = De Arabische wereld, pp. 763-784)

[p. 246]

Reactie op L.I. Graf, Christiaan Snouck Hurgronje en zijn critici (De Gids, CXLIII, 8-9, pp. 807-813) en op Frank Schröder, Oriëntalistische retoriek: Van Koningsveld over de vuile handen van Snouck Hurgronje (Ibidem, pp. 785-806)

LANGE, Herman de Kernwapens, zwartkijkers, haviken en het doemdenken, 9-10, pp. 548-560

LECHNER, J. Een andere realiteit, 7, pp. 471-476 Bewerking van een paper voor het Leidse symposium over ‘Ontwikkeling en culturele identiteit’ op 9 en 10 april 1980 ‘Dat literatuur en wat “maatschappelijke realiteit” genoemd wordt niet nauwkeurig samenvallen, behoeft verder geen betoog, maar men zou zich kunnen afvragen wat men nu zou kunnen doen met het zeer belangrijke getuigenis van de letteren als informatiebron bij het ontwikkelingswerk’ o.m. in Spaanstalig Amerika en bij de Indiaanse gemeenschappen

LEK, Bram van der Notities over de vooruitgang *, 1, pp. 63-66; 2-3, pp. 65-66; 5, p. 341, 343 Over technologie en milieubevuiling

MASUCH, Michael Over de crisis van het marxisme, 8, pp. 465-478 Ik zal ‘om te beginnen het begrip Marxisme zelf afbakenen. Vervolgens wil ik een schets van de historische ontwikkeling geven waarbinnen het marxisme voor het eerst in een crisis raakte: de opkomst van het revisionisme aan het eind van de negentiende eeuw. Tenslotte zal worden nagegaan hoe het geblesseerde marxisme ondanks alles de daarop volgende tachtig jaar heeft weten te overleven’

NOBLE, Philippe E. du Perron en zijn Franse vrienden, 5, pp. 306-314 O.a. Pascal Pia en André Malraux Lezing gehouden op 11-2-1981 voor de Vrienden van het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage

PIJPERS, Alfred Hoe oorlogszuchtig is de democratie? 8, pp. 447-457 Over de oorsprong van het militair-industriële establishment; de massademocratie als bijprodukt van industriële vooruitgang; over de samenhang tussen overheidsuitgaven voor allerlei civiele doeleinden en voor bewapening; over de zogenaamde sociale, of geweldloze verdediging. ‘Op zich vormt een democratisch bestel dus geen specifieke oorlogsoorzaak, net zomin als een fascistisch, communistisch, of racistisch bestel dat doet’ (p. 456)

ROSSEM, M. van Het einde van de onschuld. Over de prehistorie van het Amerikaanse neoconservatisme, 8, pp. 429-442

RUITENBEEK, Klaas Bij een vertaling van De kleine Johannes, 4, pp. 185-190 Over Lux Xun (ps. van Zhou Shuren, 1881-1936), diens Chinese vertaling van Frederik van Eedens werk, diens wellicht door Van Eeden beinvloede verhaal Van de tuin met honderd planten... - Zie: Proza

[p. 247]

SARIS, F.W. Dagboek van een fysicus, 7, pp. 429-436 Rede uitgesproken op 11 mei 1981 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Faculteit der wiskunde en natuurwetenschappen aan de Rijksuniversiteit te Utrecht Fragmenten uit zijn dagboek over ‘kristalgroei van silicium onder invloed van laserstraalflitsen’ en internationale conferenties en controverses, om te wijzen op de noodzakelijkheid van ‘maatschappelijk verantwoord wetenschapbedrijven’ (p. 436)

SCHULTE NORDHOLT, J.W. Een monument voor Van der Capellen? 5, pp. 295-305 - Met prtn. Over Joan Derk van der Capellen tot den Pol, ‘de Zwolse volkstribuun, de beroemde leider van de Patriotten in Nederland in de late achttiende eeuw’ wiens monument in de tuinen van de Villa Borghese te Rome staat

SUTTORP, L.C. Het tweede Vaticaanse concilie (1962-1965), 4, pp. 238-260

TROMP, Henk Vakman, vakbondsman en de mythe van het onbevooroordeelde standpunt *, 8, pp. 479-483 A. de Groot & J.C. Traas, Onderwijs van binnen en van buiten. Kritische en constructieve bijdrage tot de onderwijsdiscussie

TRUIJENS, Aleid De tijd van Cees Nooteboom *, 6, pp. 404-413 Oer diens Rituelen; Een lied van schijn en wezen Leon de Winter *, 9-10, pp. 592-595, 597

VERMEULEN, E.E.G. Jan Romein - tussen herdenking en hoop, 5, pp. 269-285 ‘behoort Romein al geheel tot het verleden? Kan hij alleen maar worden herdacht? Of is zijn denken nog steeds actueel en zo ja, waarin bestaat dan die actualiteit’ (p. 270); tevens over het klimaat in Nijmegen na W.O.II, schrijvers contacten met Jan Romein, Pieter Geyl, L.J. Rogier, J.A. Bornewasser; over het toenemend denken in polaire tegenstellingen bij de huidige historici, dat, alhoewel onvolkomen, reeds bij Romein en Huizinga voorkomt; over Huizinga's homo ludens en Romeins AMP (Algemeen Menselijk Patroon)

VISSER, Carolijn De toekomst van de jeugd, 9-10, pp. 561-568 Over het doemdenken van de progressieve jongeren van de jaren '60 over de jongeren van de jaren '80 en hun houding tgo. o.a. thuis, school, sex, politiek

WERTHEIM, W.F. Snouck Hurgronje en de ethiek van sociaal-wetenschappelijk onderzoek, 5, pp. 323-327 Reactie op L.I. Graf en op Fr. Schröder, zie: Koningsveld P.S. van

WESTRA, Mieke Octavio Paz, Decadentie als nieuw verschijnsel. Vert.: M. Westra, 1, pp. 40-44

[p. 248]

Bijzonder nummer

Heeft de Nederlandse roman behoefte aan meer straatrumoer?³
(nr. 2-3, pp. 69-103; 110-142; 151-162; nr. 7, pp. 477-491)

ANBEEK, Ton Aanval en afstandelijkheid: een vergelijking tussen Nederlandse en Amerikaanse romans, pp. 70-76 Vergelijking van drie recente Amerikaanse romans - die zowel door de pers als door een groot lezerspubliek zeer gewaardeerd werden -: Joseph Heller, Good as gold John Irving, The world according Kurt Vonnegut, Jailbird Met twee Nederlandse romans waarvoor hetzelfde geldt: Maarten 't Hart, Een vlucht regenwulpen Oek de Jong, Opwaaiende zomerjurken Over de ‘wereldvreemdheid’ van de Nederlandse literatuur en over de afwijzende houding van Amerikaanse studenten. ‘Overstappen van de Amerikaanse naar de Nederlandse literatuur is als het afslaan van een drukke autosnelweg om terecht te komen in een verstild weiland’ (p. 73)

GEEL, Rudolf Inleiding, p. 9 Het artikel van Anbeek werd, met vier vragen van de redactie van De Gids, aan een aantal auteurs voorgelegd met verzoek om reactie

Reacties in nr. 2-3:

BENTHEM VAN DEN BERGH, G. van Zieleroerselen of rivaliteit, pp. 77-82 ‘Ik meen dat literaire kritiek het niet zonder literatuursociologie kan stellen’, en de samenhang tussen literatuur en maatschappelijke ontwikkeling komt bij Anbeek niet tot uiting

BEURSKENS, Huub Het psychologiserend naamwoord, pp. 83-86 ‘Zulke boeken [als dat van 't Hart en dat van De Jong] hoeft men niet eens uit te lezen om erachter te komen waar ze over gaan... Daarom verkopen deze boeken ook zo goed’ (p. 84)

BÜCH, Boudewijn Und in der schönen Literatur ist es nicht besser, pp. 87-92 Kritische lectuur van Anbeeks artikel en van de vragen gesteld door De Gids, gevolgd door een eigen visie op ‘(de) literatuur’

DONKERS, Jan [Antwoord], pp. 92-94 ‘Meer straatrumoer...? Graag. Maar de weinige pogingen die zijn gedaan om dat straatrumoer te integreren in onze belletrie, stemmen me niet al te hoopvol’ (p. 94)

EVENHUIS, J.R. [Antwoord], pp. 95-99 Reactie op Anbeeks oordeel over de Amerikaanse literatuur en verklaring voor de houding tgo. de Nederlandse

[p. 249]

FERRON, Louis [Antwoord], p. 100 De vijf auteurs zijn ‘mode-auteurs die stem geven aan de gevoelens die leven bij hun onderscheiden publiek’

GOEDEGEBUURE, Jaap Straatrumoer en solipsisme, pp. 101-103 Poging tot verklaring waarom de vijf boeken best-sellers zijn

HART, Maarten 't Rijstvogels en roodborstjes, pp. 110-112 ‘Er is niets tegen straatrumoer of actualiteit in romans, maar ik zie niet in waarom een introverte roman... niet evenveel bestaansrecht zou mogen hebben’ (p. 111)

KROES, R. de Drie Amerikanen, twee Nederlanders - and so what? pp. 113-115 ‘Het herkenbare eigene brengt een literatuur tot bloei maar maakt haar tevens minder toegankelijk voor buitenstaanders’ en ‘in zekere zin is de hele Nederlandse literatuur sleutelliteratuur’ (p. 114)

MERTENS, Anthony Aanval en afstandelijkheid?, pp. 116-123 Anbeeks betoog ‘draagt alle sporen van dit consumentisme’, nl. het beoordelen van lieratuur als ‘tijdspassering’

MOOR, Wam de Tussen het Derde Straatje en Fifth Avenue, pp. 124-128 Over de verwachtingspatronen van de Amerikaanse en van de Nederlandse lezer; ‘de actulaliteit van de literatuur ligt voor mij niet in haar directe relatie tot een geheel van maatschappelijke gebeurtenissen... maar tot de wezenlijke levensge-beurtenissen van elk individu’ (p. 128)

PLEIJ, Herman Sierproza uit de opkamer of De Nederlandse literatuur als ontwenningskuur, pp. 129-134 Over zijn persoonlijke voorkeur voor Amerikaanse literatuur; de Nederlandse roman biedt ‘introspectie uit gebrek aan tijd en mooie vormen uit gebrek aan inhoud’ (p. 132)

PORTNOY, Ethel [Antwoord], pp. 135-136 Oorzaken voor het ‘kleine’ in de Nederlandse roman

REINDERS, P.M. Anbeeks gelijk en ongelijk, pp. 137-139 ‘Elk land produceert de literatuur die het verdient’

ROVER, Frans de Wat actueel is, is (geen) kunst, pp. 139-142 ‘Ik noem de literatuuropvatting van een aantal Nederlandse auteurs, waarin realisme geen eindpunt maar uitgangspunt is, van hoger gehalte dan die van hun Amerikaanse collega's (p. 141)

[p. 250]

SIEBELINK, Jan Echte en vermeende bekommernis, pp. 151-155 ‘Mijn diagnose luidt eerder dat waar Anbeek op wijst zonder het met zoveel woorden te zeggen dit is: het ontbreken van de publieke dimensie in de meeste Nederlandse literatuur’ (p. 155)

TRUIJENS, Aleid Enige opmerkingen over ‘Aanval en afstandelijkheid’ van Ton Anbeek, pp. 157-160 Kritische benadering van Anbeeks artikel. ‘Schrijven is vormgeven van ideeën, verdienstelijke ideeën alleen kan een lezer op vele andere plaatsen vinden dan in romans’ (p. 159)

VERVOORT, Hans [Antwoord], pp. 161-162 ‘Wat is er tegen een nationale literatuur, van Nederlandse schrijvers voor een Nederlands publiek?’ (p. 162)

Nog reacties in nr. 7:

FOOR, Dawn Gemengde gevoelens van vijandigheid, pp. 477-478 Reactie van ‘één van Anbeeks Amerikaanse studenten’, teleurgesteld omdat het artikel en de vragen van De Gids-redactie geen ‘intellectueel debat’ opriepen

SIJTHOFF, R.J.C. Door het open raam kijken zegt ook niet alles, pp. 478-481 ‘de reacties bevredigen mij niet, en het artikel evenmin’ al ‘deel [ik] Anbeeks kritiek, ik geloof niet in zijn medicijn’; over de rol van literatuur, met voorbeelden

VANDERAUWERA, Ria Het Nederlandse proza in Engelse vertaling, pp. 481-488 Lichtelijk gewijzigde Nederlandse versie van de Engelse tekst voor de Council of National Literatures; onderzoek van de redenen voor de niet zo gelukkige toestand rond het vertalen van hedendaagse Nederlandse fictie in het Engels/Amerikaans; met voorbeelden

VEENBOER, Pieter Een andere vergelijking tussen Nederlandse en Amerikaanse romans, pp. 488-491 Reactie op de oppervlakkigheid van Anbeeks artikel en van een aantal antwoorden erop; ‘De verschillen tussen de Nederlandse en Amerikaanse roman vinden hun oorzaak in het feit dat er sprake is van twee ongelijkwaardige maatschappijen en dat de houding van de eenling ten opzichte van zijn omgeving mede daardoor anders is’ (p. 489)