Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1979

[p. 286]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie:

Nr. 1: G. van Benthem van den Bergh, A.L. Constandse, A. de Froe, Rudolf Geel, Gerrit Kouwenaar, Harry Mulisch, A. de Swaan

Nr. 2-9/10: Dezelfden, met S.R. de Groot

Redactiesecretarissen: G. van Benthem van den Bergh, Rudolf Geel

Redactieadres: De Gids, p.a. Meulenhoff Nederland B.V., Postbus 100, Amsterdam

Jrg. CXLII, 10 nrs, 688 pp.

Nr. 5,	pp. 278-319	= Christiaan Huygens
Nr. 6-7,	pp. 361-478	= Anton Constandse 80
Nr. 9-10,	pp. 558-621	= Stalinisme

I. Poëzie

BALKT, H.H. ter Drie gedichten, 4, pp. 227-229 Portret van S.: ‘Een droge riviermonding’ p. 227 Stations: ‘Stations zijn dromen’ p. 227 De aardappelsorteermachine: ‘Ik woonde toen in een land’ pp. 228-229

BOCCAROSSA Zes gedichten, 4, pp. 238-242 ‘lijdzaam wacht ik op mijn beurt’ p. 238 ‘in lichtgroen en roze’ p. 239 ‘de klok draait sneller’ p. 239 ‘een rode fontein tussen mijn benen’ p. 240 ‘mannen roepen mij na’ p. 241 ‘in gedachten heb ik laarzen’ p. 242

CAMI, Ben Drie gedichten, 3, pp. 173-175 Rustiek: ‘Deze tortelduiven gekomen’ p. 173 Winter: ‘De rozestruiken zijn gesnoeid’ p. 174 ‘Langdurig, pijnlijk sterven’ p. 175

DEDINSZKY, Erika Drie gedichten, 5, pp. 324-326 Winter in het Gooi: ‘eerst werd in maartensdijk getennist’ p. 324 Ijstijd: ‘dit wordt de eeuw van het grauw’ p. 325 Zijdelingse vertrekken, Voor Max Ernst, p. 326 Kelder: ‘een vinger begint in de mijn’ Gang: ‘eerst dacht ik: een zwaan klopt’

[p. 287]

Badkamer: ‘ach Du, tête de savon!’ Bibliotheek: ‘je ligt. het water staat kamerhoog’

DIEDERIK, Edzard Zes gedichten, 9-10, pp. 654-655 Arkadia: ‘ik slenter door 'n verwaarloosd’ p. 654 Strand: ‘soms kom ik niet meer’ p. 654 Erfstuk: ‘ik heb 't is 'n erfstuk’ p. 654 1 nacht: ‘van tijd tot tijd haalt mij in’ p. 655 Bij 't venster in de winter: ‘m'n woorden’ p. 655 Winter: ‘in zo'n doorzichtig stolpje’ p. 655

EKKERS, Remco Vier gedichten, 9-10, pp. 668-669 Drie studies van een leegte, pp. 668-669 1. ‘De leegte is een gat vol licht’ p. 668 2. ‘Iemand zegt: ik ga kijken’ p. 668 3. ‘De tedere inklemming van je huid’ p. 669 Vierhuizen: ‘altijd het gevoel van het nog’ p. 669

KRUITHOF, Jacques Van der Mollen feeste, 1, pp. 39-44 Proloog: ‘de zerk was al haast’ p. 39 1. ‘op hun paasbest uitgemonsterd’ p. 40 2. ‘geen naam wordt afgeroepen’ p. 41 3. ‘alleen de bijna blinde mol’ p. 42 4. ‘uren verstrijken, en van’ p. 43 5. ‘tussen aarde en drek’ pp. 43-44 Epiloog: ‘hij was er wel, de mol’ p. 44

POORT, Margriet Zeven gedichten, 1, pp. 28-31 Sucker: ‘Rekken de woorden mijn mooie mond niet’ p. 28 ‘Ik formuleer geen andere eis’ p. 28 Sirene: ‘Terwijl de tijd langs mijn lichaam deint’ p. 29 ‘Dit boek is niet buiten’ p. 29 Meisjes, geheimen, p.30 1. ‘Ik gaf een beetje vloeiend warmte’ 2. ‘Nu ken ik haar kouwelijkheid’ ‘Niet onder de handen van één man’ p. 30 (Aan mijn zusters): ‘Ook ik ben nooit sterker geweest’ p. 31

ROGGEMAN, Willem M. Twee gedichten, 5, pp. 351-352 Onveranderd, maar onherkenbaar: ‘Aan zee, zegt hij, aan zee is alles anders’ p. 351 De revolutie begint in Brugge: ‘In deze stad leest eenieder’ p. 352

SNOEK, Paul Vier gedichten, 4, pp. 254-257 Wat je nog niet wist: ‘Mijn potlood heeft opnieuw zijn punt gebroken’ p. 254

[p. 288]

Schildersverdriet: ‘Alle stenen, alle steden’ p. 255 Doodstil gedicht: ‘Sleutels bewaar je in koffers’ p. 256 Springlevend blijven: ‘Waarom ik moe ben van dit leven?’ p. 257

VELTMAN, Martin Zes gedichten, 9-10, pp. 622-625 Agenda: ‘Een werkdag. Kwart voor negen in de morgen’ p. 622 Vergadering: ‘Vergadering met Douwe Egberts schrijft’ p. 623 Stress: ‘Soms vlucht ik spoorslags naar de Veluwe’ p. 623 Aandeelhouder: ‘Wandelend door het park naar mijn bureau’ p. 624 Middag: ‘Even wandel ik in de binnenstad’ p. 624 Buitenveldert: ‘Dat had ik wel gewild: hier met mijn vader’ p. 625

VLEK, Hans Drie gedichten, 9-10, pp. 626-627 Leeg en eenzaam: ‘Mijn leegte van leven:’ p. 626 Eenvoudig recept: ‘Dit is vers, niet’ p. 627 Bij mijn 31ste verjaardag: ‘Het woord en hartslag’ p. 627

VLIET, Eddy van Vijf gedichten, 3, pp. 189-192 Waterglas: ‘Met een gebroken letter en het begin’ p. 189 Jeneverglas^1: ‘Het is jouw schuld. In het begin van de avond’ p. 190 Een glas op Portobello Road: ‘Wie liet je toe mij te verleiden?’ p. 191 Het glas van Hans Lodeizen: ‘Niemand kent je’ p. 192 Afscheidsglas: ‘Zonder voorkeur voor een bepaalde drank’ p. 192

WILLEMS, Eldert Twee gedichten, 5, pp. 353-354 Winter: ‘Mist over de bomen hangt’ p. 353 Kleine twijgen: ‘Het licht van de zon in struiken een hand schuddend’ p. 354

WITVLIET, Leander Twee gedichten, 9-10, pp. 652-653 ‘Sneeuw, maskerade zachte aandoenlijke maskerade’ p. 652 December: ‘Een middag met een laag zonnetje’ p. 653

ZEČKOVIČ, Lola Dertien gedichten (Vert. door auteur), 3. pp. 157-163 ‘In mijn beste ogenblikken’ p, 157 Foto: ‘Buiten genomen’ p. 158 Occulte wetenschappen: ‘Het oog, de spiegel’ p. 158 ‘Draai haar op haar rug’ p. 159 ‘Een zeer flauwe helling’ p. 159 ‘Zorgvuldig zoeken we’ p. 160 Kunstschaatsen: ‘Een beetje dikkig geworden als een ballerina’ p. 160 ‘In een wit galauniform’ p. 161 ‘Zij maakte rechtsomkeert en staarde’ p.161

1 Opdracht: voor remco c.

[p. 289]

‘Zijn oud geworden hand’ p. 162 ‘Zij huilt prachtig, als regen’ p. 162 ‘En zoals wanneer hij zich buigt’ p. 163 ‘Wanneer mist over het panorama trekt’ p. 163

II. Proza

BIESHEUVEL, J.M.A. Oudejaar, 2, pp. 83-102

FERRON, Louis Oh, for the wings of a dove. Uit: De ballade van Howard Hauser, 3, pp. 164-172

IV. Kritische bijdragen¹

BEERLING, R.F. Marx en Husserl, 9-10, pp. 656-667 Over de filosofie van E. Husserl en K. Marx en inz, over de grondverschillen van hun ideeën. Als ‘homo philosophicus is Husserl onvergelijkelijk groter en als sociaal-politiek theoreticus is Marx onvergelijkelijk invloedrijker’ (p. 666)

BEJA, Jean Philippe & KLEINEN, John Weer oorlog in Zuidoost-Azië: China-Vietnam. Een analyse, 9-10, pp. 628-651

BLOEM, Rein Hölderlin: een stil leven*, 2, pp. 129-136 Over de geringe belangstelling voor Hölderlin in Nederland, al is hij aanwezig in sommige moderne gedichten; over de benadering van diens waanzin door Peter Weiss in zijn toneelstuk Hölderlin en door André du Bouchet in zijn lezing Hölderlin aujourd'hui Het verhaspelen van een gedicht: drie maal Fadensonnen (Celan), 3, pp. 202-204 Over de vertaling van Paul Celans gedicht Fadensonnen door A. Nypels in het Nederlands en door André du Bouchet in het Frans; over een gedicht van Erich Fried als reactie op de slotzin van Fadensonnen; over de werkgroep Text und Rezeption, die het gedicht als onderzoeksobject nam in 1970

BOONSTRA, H.T. Van waardeoordeel tot literatuuropvatting, 4, pp. 243-253 Over Felix Vodička, Die Rezeptionsgeschichte literarischer Werke waarvan diens opvattingen i.v.m. ‘het reconstrueren van de literaire normen en het complex van buiten-literaire normen dat hierop van invloed is’ onderzocht wordt

1 De titels met een * behoren tot de rubriek: Kroniek & kritiek

[p. 290]

BOSCH, Dick van den Aristocratische levensvormen, 5, pp. 327-350 Een onderzoek over de Limburgse aristocratie

BOYENS, José Paul van Ostaijen en Theo van Doesburg, twee verwante theoretici die niet nader tot elkaar wensen te komen, 3, pp. 193-201; 4, pp. 258-268 - Met ill. Parallellen in de kunsttheorie van..., 3, pp. 193-201 Parallellen in de literatuurtheorie van..., 4, pp. 258-268

BRUNT, Emma & BRUNT, Lodewijk Op zoek naar het einde*, 8, pp. 528-537 Al is de dood taboe in onze samenleving, toch wordt er veel over geschreven, door o.a. Elisabeth Kübler-Ross, Dood. Het laatste stadium van innerlijke groei; Lessen voor levenden. Gesprekken met stervenden Lyn A. Hofland, The craft of dying. The modern face of death Op zoek naar het begin*, 9-10, pp. 670-677 Over verloskunde en bevallingen en ‘de hunkering naar de ‘natuurlijke baring’ Met verwijzing naar o.a.: Sheila Kitzinger, Women as mothers Adrienne Rich, Of woman born

CONSTANDSE, A.L. De betekenis van de biografie voor de geschiedenis. De historische betekenis van biografie en autobiografie, 1, pp. 32-38 Ommekeer in de allianties*, 1, pp. 76-79 Over de ommekeer in de politiek van China sedert de jaren zeventig Iran: een vreemde revolutie*, 4, pp. 274-278

DANTZIG, A. van Psychoanalyse van een psychoanalytische roman ‘De bekentenissen van Zeno’ [van Italo Svevo]*, 2, pp. 136-138

DIJKHUIZEN, Guus Het politieke treurspel*; De nasleep van een kunstje*, 2, pp. 146-153; 3, pp. 209-211 Over de gemeenteverkiezing en de wethouderskeuze te Weststellingwerf

DRAAK, Maartje Het bloedbad van Dind Rig, 3, pp. 176-184 Vertaling, met inleiding en commentaar, van een Iers, pre-christelijk verhaal over de vestiging van het rijk Leinster (Zuid-oostelijk deel van Ierland), bewaard in een tekst van de 9de eeuw

EBBINGE WUBBEN, J.C. Toespraak bij het afscheid van dr. A.F.E. van Schendel als hoofddirecteur van het Rijksmuseum, 3 juni 1975, 5, pp. 321-323

[p. 291]

EGETER VAN KUYK, Robert Schrijven in Etiopië*, 5, pp. 355-358 Over de Ethiopische cultuur en literatuur van de vroegste tijden tot heden

EVENHUIS, J.R. De genealogie van Tolstoj's moraal, 2, pp. 103-111 Over de familieachtergrond van Tolstoj, die ‘als kunstenaar begrip (toonde) voor alles wat er in de wereld van zijn tijd te koop was... en toch terug wil naar een eenvoudig levenstype... (waarvoor hij dan) zijn berucht simplificerende moraal’ gebruikt, zoals tegen het einde van zijn Oorlog en vrede (Epiloog I 16)

FUCHS, R.H. Armando*, 9-10, pp. 677-681 Over Savonarola en Armando's Dagboek van een dader (1973)

HERPEN, Marcel van Rousseau en de ‘Sturm und Drang’, De vroegste receptie van Rousseau's cultuurkritiek in Duitsland, 4, pp. 230-237 ‘Hieronder zal ik trachten aan te tonen dat de “Stürmer und Dränger” op grond van hun eigen maatschappelijke positie als cultuurdrager Rousseau niet in zijn frontale aanval op de cultuur konden volgen, maar enkel zijn kritiek op de hoofse cultuur van de adel overnamen’

JOYCE & CO De Platoonse onderwereld (zijnde een bespreking van John Dillon, The Middle Platonists: A study of Platonism 80 B.C. to A.D. 220), 2, pp. 112-120

KEIZER-ZILVERSMIDT, Beate Psychologen waargenomen*, 9-10, pp. 682-684 Over ‘meerdere’ stromingen in de psychologie, zoals een gefingeerd gesprek over ‘gedrag’ aangeeft

KRIMPEN, Huib van Schrijver - boek - lezer of De taak der typografie*, 8, pp. 538-550 ‘boekverzorging (is) geen kunst maar dienstverlening, gelijkelijk aan auteur en lezer’

KUSTERS, Wiel Tekst en context, 3, pp. 185-188 Dragonders & kadetten, pp. 185-186 Over Jan Hanlo's gedicht Zaagt gij dragonders Aspecten van een lijster, pp. 186-187 Over Ad de Vries, Dictionary of symbols and imagery i.v.m. Jan Hanlo's gedicht 's Morgens Hanlo & Pinocchio, pp. 187-188 Over Jan Hanlo's kritiek, in zijn postuum verschenen prozaboek Mijn benul, op de Hollandse nasynchronisatie van de tekenfilm Pinocchio (Walt Disney)

[p. 292]

LEK, Bram van der De macht van het ongezonde denken*, 1, pp. 67-76 Over de ‘stukjes’ van Henk J. Neuman, directeur van het Nederlands Instituut voor Vredesvraagstukken, als columnist in het dagblad Trouw en inz. over zijn column van 6 oktober 1978, kort na de Vredesweek, die een aanval was op het IKV (Interkerkelijk Vredesberaad) Het is plicht dat ied're jongen*, 2, pp. 138-146 Over de militaire dienstplicht en de kwestie van het dienstweigeren; met persoonlijke ervaringen Politieoptreden en democratische controle. Het schandelijk antwoord van een minister op Kamervragen*, 3, pp. 205-209 N.a.v. het antwoord van minister De Ruyter op vragen van de Tweede Kamer-leden Roethof en Stoffelen over de politie-actie op 15 september in Breukelen, waar vier Zuidmolukkers werden aangehouden, waarbij er één werd gedood en twee gewond Energie*, 4, pp. 269-274; 9-10, pp. 684-688 Rond het ‘plan’ voor energiebesparing dat de Nederlandse regering begin april 1979 afkondigde, een ‘soort realistische utopie’ De kernwapendiscussie. Wie helpt ze de wereld uit?*, 8, pp. 550-554 Rond de door het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) georganiseerde Vredesweek onder de aanstootgevende leuze: ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’

LODEWIJKS, J. A.F.E. van Schendel: een herdenking. In memoriam, 5, pp. 320-321 Over de binnen- en buitenlandse activiteiten i.v.m. ‘de problemen met betrekking tot conservering en restauratie van voorwerpen van kunst en geschiedenis’ van Arthur F.E. van Schendel, oud-hoofddirecteur van het Rijksmuseum

LUKKENAAR, Pim Nescio, de maatschappij en de literatuurwetenschap, 2, pp. 121-128 Analyse en interpretatie van Nescio's ‘Dichtertje’ (uit: De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje, Mene Tekel) gedateerd: Juni/Juli 1917, met als motto ‘In 't derde oorlogsjaar’, gevolgd door de spreuk ‘Bellum transit, amor manet’

MARKUS, Wim Strawinsky en Adorno. Een verslag, 1, pp. 45-66 Over de muziek van Igor Strawinsky en de kritiek van Adorno erop

QUERIDO, A. Doorgaand verkeer. Autobiografische fragmenten, 8, pp. 522-527 Over zijn studentenjaren (faculteit geneeskunde) na de eerste wereldoorlog

RINNOOY KAN, A.H.G. Marktmechanismen voor wetenschap, 4, pp. 217-226 Over: ‘er bestaat aanbod van wetenschap en vraag naar wetenschap, en het uiteindelijk produkt komt onder invloed van beiden op de wetenschapsmarkt tot stand’ en over ‘de rol... [van] de universiteit op de wetenschapsmarkt’

[p. 293]

SWAAN, A. de Uitgaansbeperking en uitgaansangst, 8, pp. 483-509 Over de verschuiving van bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding. Rede bij de aanvaardiging van het ambt van hoogleraar in de sociologie aan de Universiteit van Amsterdam, 28 mei 1979

VEER, Rob van der Derek L. Philips, Voorkeursbehandeling voor vrouwen: enige sociologische en morele overwegingen, Vert.: R. van der Veer, 1, pp. 3-27 Over het begrip ‘voorkeursbehandeling’ met argumenten pro en contra; maar ‘een voorkeursbehandeling komt vrouwen toe als poging onrecht te compenseren en hun huidige positie ten opzichte van mannen te verbeteren’ (p.22)

WOUTERS, Cas Onderhandelen met De Swaan, 8, pp. 510-521 Aanvulling op A. de Swaans rede ‘Uitgaansbeperking en uitgaansangst’ (pp. 483-509), over mijdingsgedrag en statusangst in de negentiende en twintigste eeuw

V. Illustratie

Armando, 9-10, omslag (achterzijde)

Cantré, Jozef, 3, p. 195

Doesburg, Theo van, 3, omslag (achterzijde)

Edelinck, G., 5, omslag (achterzijde)

Hanneman, A., 5, p. 308

Huygens, Christiaan, 5, p. 309

Jespers, Oscar, 3, p. 197

Post, Pieter, 5, p. 308

Toorop, J.Th., 3, p. 197

Ulft, Jacob v.d., 5, p. 308

Bijzondere nummers/gedeelten

Christiaan Huygens¹
(nr. 5, pp. 278-319) - Met ill.

BOS, H.J.M. Christiaan Huygens, pp. 306-319

KOX, A.J. & POLAK, P.H. Christiaan Huygens (1629-1695), pp. 279-291 Een eerdere versie van dit artikel verscheen in Intermediair (XV, 1978-1979, 8 = febr. 1979)

1 Korte inleiding door S.R. de Groot, p. 278; met Const. Huygens' gedicht ‘Aen hem self (mijn soon)’, p. 292

[p. 294]

VRIES, Ph. de Christiaan Huygens tussen Descartes en de Verlichting, pp. 293-305 Voordracht, gehouden op 1 maart 1979 in het Institut Néerlandais te Parijs ter herdenking van de driehonderdvijftigste geboortedag van Christiaan Huygens

Anton Constandse 80 jaar¹
(nr. 6-7, pp. 361-478)

CONSTANDSE, Anton Een kleine haven, pp. 363-366 Over zijn jeugd en familie Een droefgeestig ridder, pp. 367-377 Over Cervantes en diens Don Quijote Het elitaire christendom. Van Celsus tot Bolland, pp. 378-386 Over zijn filosofische opvattingen, in de jaren 1922-1925, waarbij het hem ‘voornamelijk ging om de verhouding van de wijsbegeerte tot de godsdienst’ De nieuwe mens, pp. 387-396 Over de ideeën van o.a. Georges Valois (L'homme qui vient), Alexander Cohen, Jean-Marie Guyou, Anatole France, Gérard de Lacaze-Duthiers, Han Ryner (= Henri Ner), Albert Libertad (= Albert Joseph) Een intermezzo: de bajes, pp. 397-399 Over zijn gevangenschap in 1927 voor een ‘politiek misdrijf’ nl. zogenaamde opruiende artikels Een geval van godslastering, pp. 400-408 Over zijn brochure ‘Nederland, God en Oranje’ (1933) en Artikel 147 van het wetboek van Strafrecht over Godslastering Het einde van het huwelijk, pp. 409-419 Over de gelijkwaardigheid van man en vrouw en over liefde en huwelijk Federico Garcia Lorca, pp. 420-426 F. Garcia Lorca, Dood van Antonito el Camborio. Vert.: A. Constandse, pp. 427-428 1965: bronnen van onbehagen. pp. 429-433 ‘...een poging ondernemen, te registreren welke brede en zelfs wereldwijde stromingen zich toen in onze vaderlandse historie hebben geopenbaard. Belangwekkend was de tijd van Provo, Nieuw-Links, D'66, de Vietnam-actie en de Cubasympathie in elk geval wel’ De Welfare-State: schijn en wezen, pp. 444-449 Angst voor vrijheid, pp. 450-453 Inzonderheid over de opvattingen van Erich Fromm

1 Met een inleiding (p. 362); Korte bibliografie sinds 1969 (pp. 477-478); foto's (ts. p. 408 en p. 409, achterzijde omslag)

[p. 295]

Twee gedichten^1, p. 454 Après-midi d'un faune: ‘Onwezelijk en teer is de muziek. De zomer’ Nacht: ‘Nu lig en staar ik star in nacht van git’ Emilia^2, pp. 455-476

1 Respectievelijk gedateerd: april 1942; winter 1941

2 Gedateerd: 1961

Stalinisme
(nr. 9-10, pp. 558-621)

GOULDNER, Alvin W. Het stalinisme en het karakter van de Sovjet-maatschappij, pp. 559-603 Analyse van de aard en de ontwikkeling van het stalinisme. Hij definieert het als een ‘intern kolonialisme’ waaronder hij verstaat een politiek stelsel waarbij een stedelijke politieke elite een in hoofdzaak agrarische maatschappij overheerst en exploiteert Commentaar op deze bijdrage door:

BENTHEM VAN DEN BERGH, G. van Intern kolonialisme of alleenheerschappij, pp. 604-607

BEZEMER, J.W. Alvin Gouldner over het stalinisme, pp. 608-610

EVENHUIS, J.R. Grandioze tautologie, pp. 611-616

STUURMAN, Siep Het stalinisme als binnenlands kolonialisme, pp. 617-621