Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1973

[p. 177]

De Gids

Opgericht in 1837

Redactie: G. van Benthem van den Bergh, Hugo Claus, A.L. Constandse, A. de Froe, Rudolf Geel, Bram van der Lek, Harry Mulisch, A. de Swaan

Secretariaat: G. Benthem van den Bergh, Rudolf Geel

Redactiesecretariaat: Irenelaan 50, Oegstgeest

Producent: Meulenhoff Nederland B.V., Amsterdam

Jrg. CXXXVI, 10 nrs¹, 695 pp.

1 Nr. 4-5: De tweede wereld; nr. 9-10: Ziekte

I. Poëzie

ARMANDO Noem mijn naam geknielde, 3, pp. 143-144 1. ‘noem mijn naam, geknielde’ p. 143 2. ‘u wordt gevreesd, geknielde’ p. 143 3. ‘hoor, geknielde, hoor ten oosten uw gelofte’ p. 144 4. ‘'s nachts verstaan’ p. 144

BERGE, H.C. ten Twee gedichten, 3, pp. 145-147 Vogel: ‘In zijn vlucht overvleugeld’ pp. 145-146 Ursus arctos (1): ‘Geen fruit, dus een fistel’ p. 147

BLOEM, Rein Drie sekwenties naar Hadewych, 3, pp. 148-150 2. ‘Eén brok natuur strak van het lef’ p. 148 10. ‘Het is goed maar is het goed’ p. 149 17. ‘In het donker groeit de gagel’ p. 150

CLAUS, Hugo Polaroid-opnamen van Jezus Christus, 3, pp. 151-153 1. ‘Wandelende tak’ p. 151 2. ‘Bij de dorpspomp liet hij de kinderen’ p. 151 3. ‘Een van zijn gedaanten predikte’ p. 152 4. ‘Belast met kroon en pantser’ p. 152 5. ‘Toen hij de eerste koude voelde’ p. 153

DHONDT, Michel Dertien brieven aan mijn nichtje Gabriëlle [vanwege] Astere, 7, pp. 474-478 Eerste brief: Ingeving, p. 474 Tweede, derde, vierde brief: Lichtmis, pp. 474-475 Vijfde, zesde brief: Zondagmorgen, pp. 475-476 Zevende brief: Redding, p. 477 Achtste, negende, tiende brief: Nieuw leven, pp. 477

[p. 178]

Elfde brief: Ontluiken, p. 478 Twaalfde brief: Geknakte bloem, p. 478 Dertiende brief: Verdamping, p. 478

DIJKHUIZEN, Guus Bepeinzingen bij de beeldbuis, 9-10, p. 671 ‘Laatst zag ik’

ELBURG, Jan Drie gedichten, 3, pp. 154-157 Elb in zijn element (...opgelucht verwaterd tot: ik molshoop vurig...) ‘Poedel, does woelwater’ pp. 154-155 Papieren revolte: ‘Op mijn eentje’ p. 156 Pijlsnel: ‘Stilzitten, door moeders’ p. 157

GEEL, Rudolf Vier gedichten, 3, pp. 158-161 Op reis: ‘De omstreken van Dublin’ p. 158 Trinity College Dublin november 1968: ‘Je komt hier eigenlijk niet voor het eerst’ p. 159 Wandelend op straat, p. 160 Op deze mooie middag, p. 161

GROOT, Jacob Aan het IJsselmeer, 3, pp. 162-163 ‘Dit is de zee, die meer’

HABAKUK II DE BALKER Drie gedichten, 3, pp. 164-168 Ritten (1): ‘Met Frederik op de krakende kar, verkleind’ p. 164 Zonderlinge verschijning van de schim van Wladimir Majakowsky aan de gierkarrijder Foel Aos^1 op een kruispunt in Usselo, Overijssel (fragment): ‘Meesters hebben wij nodig’ pp. 165-167 El Greco, de weg!: ‘Verlekkerd verschanst in zijn mantel’ p. 168

HARTEN, Jan Triplex, p. 642 ‘De kalende man heeft zich niet vergist’

JAGT, Bouke J. Vermoedelijk einde van dokter B., 9-10, p. 604 ‘De lichten zijn allang uit. Op de slaapkamer na’

KOUWENAAR, Gerrit Drie gedichten, 3, pp. 169-171 Dit is: ‘Dit is niet mooi’ p. 169 Maar dan: ‘Maar dan is er ook dat gebeuren dat ook zou gebeuren’ p. 170 Het wordt nu: ‘Het wordt nu weer zo ondoorzichtig’ p. 171

LASSEUR, Berend Acht gedichten, 8, pp. 536-540 Vier muren om me heen, p. 536 In mei maakte ik een gedicht, p. 536

1 Foel Aos = Habakuk II de Balker

[p. 179]

Samenzijn: ‘je weet nog van vroeger’ p. 537 Padvinderij: ‘het is niet nieuw’ p. 537 Het bewogen leven: ‘hard heb ik gelachen’ p. 538 Kladbloc: ‘het veelgebruikte kladbloc’ pp. 539-540 Proberen een stad te maken: ‘iemand heeft een flatgebouw uitgevonden’ p. 540 Afscheid: ‘de negende februari’ p. 540

MULISCH, Harry Drie gedichten, 3, pp. 172-175 Ars Poetica: ‘Wie ziet hier de ziel?’ p. 172 Van tijd tot tijd: ‘Met vingers’ pp. 173-174 Etmaal: ‘splinters’ p. 175

NOOTEBOOM, Cees Getijde, 3, pp. 176-178 1. ‘Er is geen volgorde aan mijn gedachten’ p. 176 2. ‘Andere verschrikkingen onder de orgelbogen’ p. 177 3. ‘In dit getij leer ik mijzelf kennen’ p. 177 4. ‘Ik heb het allemaal zelf bedacht’ p. 178

PERNATH, Hugues C. Exodus, 8, pp. 531-533 ‘Aan de herinnering’

REES, Wim van Sabba sankhâra unicca, 9-10, p. 684 ‘op dat schilderij van bréa zie je dat’ Zo maar xmas, 9-10, pp. 685-687 ‘besneeuwde vlakten overal, zonder voetafdruk, zonder’

ROLAND HOLST, A. Drie gedichten, 3, pp. 179-180 Maannacht: ‘Hij liep het dorp in waar hij was geboren’ p. 179 Verlost: ‘Toen over zijn bestaan de nacht ging vallen’ p. 180 Geen antwoord: ‘Het uitgestorven dorp lag door de maan beschenen’ p. 180

SCHAGEN, J.C. van Versjes van meneer Sjoe, 3, pp. 181-186 ‘nog geen land in zicht’ p. 181 ‘een zware grafsteen’ p. 181 ‘we deden opgravingen’ p. 181 ‘ik weet geen weg’ p. 181 ‘een wimper trilde’ p. 182 ‘wind in het koren’ p. 182 ‘tussen bergkammen’ p. 182 ‘middenin de nacht’ p. 182 ‘vannacht kwamen er’ p. 182 ‘er was eens een schol’ p. 182 ‘een mens wordt gaandeweg bedaarder’ p. 183 ‘alweer een bank overvallen’ p. 183 ‘grijze bomen dromen onbestemd’ p. 183 ‘het algemeen welzijn’ p. 183 Maan, 3, p. 184 ‘Maan, maan, maan, waar kom jij op eens vandaan’

[p. 180]

Verleden (zeer vrij naar Takinawa Shuntaro), 3, p. 185 ‘met je derde jaar’ Rozeke, 3, p. 186 ‘hij was een oude activist van veertien-achttien’

WAARSENBURG, Hans van de Notities bij het 3e pianokonsert van Ludwig dinges, 9-10, p. 626 2. ‘zo gingen we langzaam tegen sinterklaas’ 5. ‘zou ik je verdeeld:’ Ik zie haar nog wel eens, 9-10, p. 627

II. Proza

BERNLEF, J. De stoel, 7, pp. 504-509

CRAMER, Hendrik In een mosselschelp, 7, pp. 456-460

GEEL, Rudolf De plechtige onthulling van het borstbeeld, 7, pp. 479-494

HETTERSCHIJ-LAMMEN, Hanny De gelijkenis, 8, pp. 541-542

LAUWENS, Willy Zwarte honger, 8, pp. 534-535

MULLER, Gerbrand Avond nacht morgen, 7, pp. 496-513

PLOEG, Hilde van der Nemo Maalhamer besluit tot de chaos van Lieven Bunk, 1, pp. 30-37

POL, Barber van de Julio Cortazor, Rayuela (fragment). Vert. en inl.: Barber van de Pol, 2, pp. 75-86 Eerste hoofdstukken van het tweede boek

IV. Kritische bijdragen¹

ABELS, Margaret De mythe van het onderwijs *, 2, pp. 138-139 Reactie op Derek L. Phillips, De mythe van het onderwijs (De Gids, CXXXV, 1972, 8, pp. 544-558). Met een naschrift van Derek L. Phillips

1 De bijdragen met een * behoren tot de rubriek: Correspondentie

[p. 181]

BERGE, H.C. ten Creativiteit en kapitalisme *, 1, pp. 68-71 N.a.v. het artikel van Ton Anbeek, Vogelaars opvattingen over taal en literatuur (De Gids, CXXXV, 1972, 5-6, pp. 432-438)

BERNLEF, J. Van masturbantenland naar Arcadia, over het werk van Kees Ouwens, 8, pp. 543-546 N.a.v. diens bundels Arcadia en Intieme handelingen Arie Gelderblom: schrijver aan het stille front, 9-10, pp. 688-690 N.a.v. diens tweede bundel, Gekkenwerk, herinneringen aan een mishandeling

BOON, L.J. Boekbespreking, 8, pp. 565-567 P.J. Bouman, Van tijd naar tijd. Europese cultuur in jaren van overgang

BROUWERS, Bert Rond de revaluatie van het realisme, 8, pp. 556-560 Over het realisme in de literatuur

CONSTANDSE, A.L. Bloedige koude oorlog, 1, pp. 59-62 Over de koude oorlog tussen de Verenigde Staten en het Sowjet-blok, die in Indo-China wordt uitgevochten Suriname, eenzaam in de frontlinie, 2, pp. 128-132 Over de stakingen van februari in Suriname en over de toekomst van een ‘onafhankelijk’ Suriname Feodaal kapitalisme doodde Allende, 8, pp. 570-573 De vierde oorlog, 9-10, pp. 691-694 Over de oktoberoorlog tussen Egypte én Syrië, en Israël

DIJKHUIZEN, Guus Landelijk leven Is zich organiseren een vorm van fatsoen? 1, pp. 66-8 Nieuws van moeder, 3, pp. 210-212 Wijsheid uit de tuin. Een vroege lente-overpeinzing, 6, pp. 438-439

EVENHUIS, J.R. De ‘vulgarisatie’ van de boeventalen, 8, pp. 523-533 ‘De burgermaatschappij neemt hun steeds meer een bezit af dat zij eeuwenlang jaloers wisten te bewaren: hun eigen vocabularium’

FROE, A. de Orde, 2, pp. 119-125 Rede gehouden op 8 januari n.a.v. de 347e dies natalis van de Universiteit te Amsterdam Beschouwingen over orde en chaos, uitgaande van Charles Darwins evolutieleer

[p. 182]

FUCHS-VAN MAAREN, Nelleke Alvin W. Gouldner, Romantiek en Classicisme - Dieptestructuren in de sociale wetenschappen. Vert.: Nelleke Fuchs-van Maaren, 1, pp. 3-29

GEEL, Rudolf Bij het tweede literaire lustrum, 8, pp. 551-553 N.a.v. Literair Lustrum 2, samengesteld door J.J. Oversteegen, Kees Fens en H.U. Jessurun d'Oliveira Johannes de Loper, 8, pp. 567-570 Over voetballer Johan Cruyff en diens vertrek naar Spanje

HAZEU, Wim Televisie Drama of geen drama, 1, pp. 54-58 Over het toneelbeleid bij de Nederlandse televisie Televisie in Tsjechoslowakije. Een regeringsvoorlichtingsdienst, 2, pp. 126-128 Over de situatie sinds de Russische soldaten de studio's in 1968 ontruimden Eén sterfgeval in Peyton Place, 3, pp. 215-219 Over het geweld op de televisie Kunnen De Quay en Beel worden gedramatiseerd? 7, pp. 513-519 Over censuur n.a.v. de in Duitsland verboden gedramatiseerde documentaire Der Soldatenmord von Lebach

HEYTING, Lien Toneelkunst of thema. Het werk van Judith Herzberg, 1, pp. 62-66 Vervelend volkstoneel, 3, pp. 212-214 Overwegingen n.a.v. de afscheidsvoorstelling van Mevr. Beppie Nooy sr. met Herman Heijermans' Op hoop van zegen

HOOFDAKKER, R.H. van den Wie is van rede..., 6, pp. 374-394 N.a.v. Jan Foudraine, Wie is van hout, waarin de relatie psychiaterniet-psychiater aan de orde wordt gesteld

KRAAYEVELD, Ruud A.J. Literaire kritiek en literatuurwetenschap, 7, pp. 510-513 Over de crisis in de literatuurwetenschap Polet als literatuurtheoreticus, 8, pp. 553-556 Sybren Polet, Literatuur als werkelijkheid. Maar welke?

MIEDEMA, Hessel De kwestie van de ‘naer het leven’-tekeningen: vakmensen gevraagd, 1, pp. 44-53 Over de ‘naer het leven’-tekeningen toegeschreven aan Pieter Bruegel de Oude; over de toeschrijving ervan aan Roeland Savery door Frans van Leeuwen (Oud Holland, LXXXV, 1970, pp. 25-32) en door Joaneath Ann Spicer (Master Drawings, VIII, 1970, pp. 3-30) en de prioriteitsbetwisting

[p. 183]

MOOY, J.J.A. Problemen rondom literaire waardeoordelen, 7, pp. 461-473 Nagegaan wordt op welke manier de literatuurtheorie diensten kan bewijzen aan de literaire kritiek

MULISCH, Harry Toespraak, ter gelegenheid van de uitreiking van het aan Ed. Hoornik gewijde ‘Schrijvers prentenboek’, 6, pp. 371-372

PLUVIER, Jan Het verleden in Vietnams revolutie, 8, pp. 574-578 N.a.v. Frances Fitzgerald, Fire in the lake, waarin de culturele en geestelijke achtergronden van de Vietnamese vrijheidsstrijd belicht wordt

POLET, Sybren Onzuivere literatuur, totaalproza, 8, pp. 546-551 ‘Persoonlijk zie ik dan ook in “onzuivere literatuur” - zowel proza als poëzie, maar vooral een mengvorm of een tussenvorm van beide - een van de meest vruchtbare genres van de toekomst, zoals het totaaltheater dat is voor het toneel en multimedia in het algemeen voor de kunst’

RAALTE, E. van Het kabinet Den Uyl, 6, pp. 439-449 Over het tot standkomen van het kabinet Den Uyl

ROEGHOLT, Richter Geel kan het niet verkroppen *, 1, pp. 71-72 N.a.v. Rudolf Geels bijdrage What 's up doc? De geschiedenis van de Bezige Bij (De Gids, CXXXV, 9-10, pp. 703-704), het proefschrift van Richter Roegholt

ROSS, Leo Java, 2, pp. 98-118; 3, pp. 189-209

SCHUMACHER, Peter Het zit verkeerd met de Nederlandse culturele politiek in Indonesia, 1, pp. 38-43 Java *, 6, pp. 449 Over een passage in de bijdrage van Leo Ross over Java (zie boven), die de indruk wekt van Schumacher afkomstig te zijn. Met een reactie van Leo Ross (9-10, p. 695)

STARRE, E. van der ‘Les mots’ van Sartre, 2, pp. 87-97

VANCREVEL, Laurens Hendrik Cramer, de surrealistische kapitein, 7, pp. 453-455

VAREKAMP, T. De wetenschappelijke standjes van de kunsthistoricus *, 2, pp. 132-138 Met een naschrift van Hessel Miedema p. 138 Reactie op Hessel Miedema, De kwestie van de ‘naer het leven’-tekeningen: vakmensen gevraagd (1, pp. 44-53).

[p. 184]

VERMEULEN-DIEPENBROCK, Thea Reinbert de Leeuws ‘Muzikale anarchie’, 8, pp. 560-565

VRIES, Han de Zonder natuur geen menselijk leven, laat staan cultuur, 6, pp. 430-437 Een andere aanpak van de voortschrijdende aantasting van het leefmilieu

WIERSMA, D. Welgevormde zinnen, lexicon en werkelijkheidstheorie *, 3, pp. 220-224 Met een antwoord van H.J. Verkuyl, pp. 224-226 Reactie op H.J. Verkuyl, Welgevormdheid van zinnen en het lexicon (De Gids, CXXXV, 1972, 5-6, pp. 409-422)

WILTERDINK, Nico Ideologie en ‘Het milieu’, 6, pp. 411-429 ‘Bij alle verbale opwinding over “het milieu” is het opvallend, hoe gering de rol is die het speelt in de praktische politiek’

XXX Waanzin in dienst van willekeur, 6, pp. 395-410 Over de psychiatrie en Rusland nu

Bijzondere nummers

De Tweede wereld: oppositie in Oost-Europa (4-5, pp. 231-366)

Redactie¹: Dezelfden, met Samuel de Lange en Alexander Münninghoff

1 N.a.v. dit bijzonder nummer schreef Nico Scheepmaker in zijn Hopper kolom in de Volkskrant (00-00-1973) dat ‘niet alleen hijzelf maar ook een aantal andere deskundige Nederlandse auteurs door veto's van redacteur Constandse uit het nummer zijn geweerd’. De Redactie reageert hierop in De Gids, nr. 6, p. 370

Kritische bijdragen

BENTHEIM VAN DEN BERGH, G. van De vijanden van de vijanden van onze vijanden kunnen onze vrienden niet zijn, pp. 231-234 ‘Hoe zou links het liefst over de Sowjet-Unie denken’? (p. 231)

BROEKMEYER, Marius Over Westeuropese en Oosteuropese oppositie, pp. 245-246 ‘Voorlopig houd ik het erop dat wie, zelfs verbaal, de Oosteuropese oppositie in haar totaliteit niet steunt, het recht verliest, wat zeg ik, het recht al verloren heeft zich links of progressief te noemen’ (p. 246)

[p. 185]

CONSTANDSE, A.L. Keerzijde van de keerzijde, pp. 235-244 ‘Wanneer men ernaar streeft zich een algemene, gemiddelde indruk te vormen van de verhoudingen in Oost-Europa, kan men moeilijk alleen afgaan op de klachtenboeken van mensen die in onmin leven met deze gemeenschap door hun soms tragische individuele of groepservaringen’ (p. 243)

Documenten

Oproep van de scheepswerf ‘De Parijse Commune’. Aan alle landen van de wereld!, pp. 247-248 - Vert.: Eva Vondeling Gedateerd: Gdynia, 18 september 1970. Verschenen in ‘Na antenie’. nr. 95, februari 1971

Jozef Lewandowski, Aan Gustav Husak, pp. 249-252 - Vert.: Eva Vondeling Brief n.a.v. de politieke processen en de arrestaties in Tsjechoslowakije. Gedateerd: Zweden, 3 augustus 1972

Anoniem bericht uit Kiev over arrestaties in de Oekraïne, pp. 253-254 - Vert.: Annie Gransch Gedateerd: 6 maart 1972

Nadjezja Mandelstam, Angst, pp. 255-256 - Vert. naar het Russisch origineel: Alexander Münninghoff Uit de Memoires, Tweede boek

Uit de memoires van I. Ehrenburg, pp. 267 - Vert.: Annelies Kramer Uit het ongepubliceerde boek: ‘Mensen, jaren, leven’

I.F. Fedorov, gepensioneerde te Leningrad, Brief aan Roedenko, pp. 273-275 - Vert.: Annie Gransch Gedateerd: Leningrad, 21 mei 1972

Anonieme brief uit Mordovië, station Potma, pp. 276-285 - Vert.: Bessie Schadee Niet gedateerd, waarschijnlijk eind 1971, begin 1972

Joeri Galanskov, Oproep tot de Westerse communistische partijen, pp. 286-295 - Vert.: E.M. 't Hart Oproep om bij de Communistische Partij van de Sowjet-Unie aan te dringen op een herziening van het strafbeleid op politieke en religieuze gronden en over de rol van deze partijen als vrije oppositie binnen de internationale communistische beweging

Alexander Ivanov, Bij de negentigste geboortedag van I.V. Stalin, pp. 296-300 - Vert. en noten: Wim van Dam De volledige titel van de tekst, die in Moskou van hand tot hand gaat, luidt: De Russische nationale schande; bij de aanstaande negentigste geboortedag van I.V. Stalin

Open brief van filmregisseur [Michail] Kalik ‘Aan de russische intelligentsia’, pp. 301-303 - Vert.: Bessie Schadee Brief ingesloten bij een brief van de redacties van de Izvestija, Sowetskaja Koeltoera en de Literatoernaja Gazeta. Gedateerd: Moskou, 2 mei 1971

[p. 186]

Pamflet van de radio-ingenieur Vikentij Gerasimtsjoek, pp. 304-310 - Vert.: Annelies Kramer Over diefstal door alle lagen van de bevolking en de redenen ervoor

Adam Tern, Het marxisme in actie, pp. 311-328 - Vert.: Jan van Eijk & Esselien 't Hart De filosofische en sociale wetenschappen tegenover het marxisme in Polen

Aan de redactie van het dagblad The Times, pp. 329-330 - Vert.: Jos J.B. van der Putten Brief van een vijftal Russen, die hopen binnen afzienbare tijd Rusland te verlaten; zij geven uiting aan hun bezorgdheid over wat gaande is, wegens de toenemende apathie

Franco Ferrarotti, Een vraaggesprek met Georg Lukacs, pp. 331-343 - Vert.: Nelleke Fuchs-van Maaren Gesprek van 19 november 1970 o.a. over sociologie als wetenschap

Toelichtingen

DESROLE, Guy Typologie van de oppositie, pp. 346-352 - Vert.: Irene van Grinsven

GOUDOEVER, Ab van De Praagse lente: een verantwoording van de intelligentsia, pp. 356-360

GRAAF, Els de Punt vijf, pp. 353-355 Nl. punt vijf van sollicitatieformulieren: nationaliteit

KORZEC, Michel Subcultuur van de Sowjet-Unie, pp. 360-366 N.a.v. het antisemitisch boek, Het beloofde land, van Joeri Kolesnikow, gepubliceerd in de oktober- en novemberafleveringen van het literair Sowjettijdschrift Oktjabr

MUENNINGHOFF, Alexander De oppositie, pp. 344-345 Over ‘de democratische beweging in de Sowjet-Unie’ vanaf 1956

Ziekte
(9-10, pp. 583-687)

AAKSTER, C.W. Ziekte in Nederland, pp. 585-588

DUNNING, A.J. Anatomie van het slikken, pp. 599-603 Over de opvatting dat er een geneesmiddel moet zijn tegen alle kwalen

[p. 187]

FRENKEL, F.E. Schuld en ziekte / Gnostiek en diagnostiek? Een bruggehoofd in Erewhon, pp. 652-663

FROE, A. de Alle mensen zijn altijd ziek, pp. 583-584 ‘Ziek zijn is het beste bewijs voor gezondheid’. De overwegingen worden besloten met een gedicht: ‘De herfst des levens doemt traag in mij op’

GEEL, Rudolf Psychische kiespijn (proza), pp. 643-644 De nostalgia-film De artiestenreünie club (van de V.P.R.O.), p. 645 Producers: Pieter Verhoeff en Cherry Duyns

HAAS, J.H. de Gezondheidszorg in Noord-Viëtnam, pp. 678-683

HIRSCHLER, P. Gedoemde kinderen, pp. 628-641

HOEFNAGELS, G.P. Witte-jassen-criminaliteit, pp. 590-598 N.av. C.A. van Eyk-Osterholt, Laat ze het maar voelen. 25 jaar belangenbehartiging van een verpleegde

KUIK, Hilbert Culturele bepaaldheid van medische prioriteiten, pp. 605-614 Ervaringen van een arts opgedaan in Oeganda in de jaren 1966-1969, ‘met toepassing van het westers medisch model’

LADEE, G.A. Hypochondrie, pp. 672-676

MAST, Chris De verdediging van het verdienen, pp. 646-651 Over artseninkomens

QUERIDO, A. Gedachten over de evolutie van het ziekenhuis, pp. 619-625

TRIMBOS, Kees Asklepios, de al-omslingerende, pp. 664-668 ‘Over enige oorzaken en enige effecten van “the medicalising of society” of de vermedisering van de gemeenschap’

XXX Als je twijfelt neem een ander, pp. 615-617 Ervaringen met een huisarts